Ένα αποθετήριο προφορικών και γραπτών πηγών και μαρτυριών δημιουργήθηκε στην Κόνιτσα μέσα από πρόγραμμα που αξιοποίησε εθνικούς πόρους, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Interreg Ελλάδας –Αλβανίας.

Το αποθετήριο περιέχει ψηφιακά τεκμήρια της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Κόνιτσας, της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αργυροκάστρου και της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Πρεμετής και στόχος του προγράμματος είναι να μετατρέψει τις βιβλιοθήκες, σε ψηφιακή και φυσική μορφή, σε σημεία αναφοράς για τους τουρίστες που επισκέπτονται τη διασυνοριακή περιοχή, μέσω της σύνδεσης τουριστικών πληροφοριών με πολύτιμες πληροφορίες που αποκτήθηκαν από γραπτές και προφορικές πηγές.

Παράλληλα, στοχεύει στο να αναγνωριστούν και να προωθηθούν τα κοινά πολιτιστικά σημεία των δύο περιοχών μέσω της μελέτης και ανάλυσης προφορικών μαρτυριών ιστορίας και λαογραφίας και της σύνδεσής τους με έντυπα τεκμήρια.  Το περιεχόμενο των προφορικών μαρτυριών έχει μια επιπλέον συγγενική προστιθέμενη αξία, να συνεισφέρει στην κοινωνική συνοχή, τη δυναμική εξέλιξη και τη βιωσιμότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Μέσα από  την «σύμπραξη» πολιτισμού και τουρισμού, ο εκάστοτε τόπος δύναται να γνωρίσει ανάπτυξη σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο καθώς και βελτίωση της ποιότητας του υπάρχοντος περιβάλλοντος. Πολύ σημαντική στην προσπάθεια αυτή, κρίνεται η ενεργή συμμετοχή των κατοίκων.  

Στο πλαίσιο αυτό, ηχογραφήθηκαν προφορικές μαρτυρίες ιστορίας και λαογραφίας, δημιουργήθηκε εφαρμογή για έξυπνες κινητές συσκευές (διαθέσιμη μέσω του http://exploral.eu), ψηφιοποιήθηκαν έντυπα τεκμήρια, ενώ ανακαινίστηκε η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρεμετής και δημιουργήθηκε ένας πολυχώρος πληροφόρησης στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Κόνιτσας.

Για τις ανάγκες του προγράμματος συστήθηκε διεπιστημονική ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και των βιβλιοθηκών Κόνιτσας και Πρεμετής με επικεφαλής τους Γιάννη Φούντο, καθηγητή του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής ειδικό σε θέματα γραφικών υπολογιστών και ψηφιακής ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, Βασίλη Νιτσιάκο, καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας ειδικό σε θέματα κοινωνικής λαογραφίας και Πέρση Ντούλια, ειδική σε θέματα επιστήμης της πληροφόρησης. 

Στην ομάδα έργου με στόχο την μελέτη του ιστορικού, εθνογραφικού και ευρύτερα πολιτισμικού πλαισίου της διασυνοριακής περιοχής Ελλάδας – Αλβανίας, συμμετείχαν επίσης προγραμματιστές, μηχανικοί λογισμικού, υποψήφιοι διδάκτορες, ιστορικοί και βιβλιοθηκονόμοι.

Κύριος άξονας της έρευνας, αποτέλεσε η μελέτη στοιχείων της προφορικής παράδοσης των τόπων, με άξονα τον χώρο ως σημείο αναφοράς στους θρύλους, στα παραμύθια, στα ιστορικά δημοτικά τραγούδια και στην προφορική ιστορία των κοινοτήτων.  

Το αποτέλεσμα του ερευνητικού προγράμματος έχει ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες που μελετήθηκαν αλλά και για τους ερευνητές, καθώς, όπως σημειώνεται, είναι γνωστό πως οι κοινωνίες προφορικότητας χάνονται χρόνο με το χρόνο εξαιτίας της διαρκούς ερήμωσης, ενώ οι σημερινές γενιές των υπερηλίκων αποτελούν τους τελευταίους φορείς της αφηγηματικής παράδοσης του τόπου τους. Κατά συνέπεια, τονίζεται, το υλικό αυτό αποτελεί σημαντική μνημονική παρακαταθήκη, έχοντας παράλληλα σημαντική αρχειακή αξία, καθώς, εκτός από τις αφηγήσεις των κατοίκων, περιλαμβάνει και τεκμηριωτικά στοιχεία για το ερευνητικό πλαίσιο και τους πληροφορητές.

Διαδικτυακή ημερίδα

Στο πλαίσιο του προγράμματος, την Πέμπτη 12 Νοεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή ημερίδα – συνάντηση, με ώρα έναρξης 10 το πρωί, με δωρεάν συμμετοχή.

Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει απαραίτητα να εγγραφούν στον ακόλουθο σύνδεσμο: https:// forms.gle/BLwDJJsYWvxszLYHA