Το ΤΕΚΑ είναι το Ταμείο που θα διαχειρίζεται τους προσωπικούς ατομικούς λογαριασμούς των νέων ασφαλισμένων («ατομικοί κουμπαράδες») και είναι ο φορέας υλοποίησης των προβλέψεων του νόμου «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά» (Ν. 4826/2021), που ψηφίστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Κεντρικός πυλώνας του νέου μοντέλου είναι η εισαγωγή των «ατομικών κουμπαράδων» για τις επικουρικές συντάξεις των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, καθώς και όσων νέων, μέχρι 35 ετών, το επιλέξουν.

Σε ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι,

– Από 1/1/2022, όλοι όσοι μπαίνουν στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά, ανεξαρτήτως ηλικίας, θα υπάγονται στο ΤΕΚΑ για την επικουρική ασφάλισή τους, εφόσον απασχολούνται σε κλάδο για τον οποίο υπάρχει υποχρεωτικότητα επικουρικής ασφάλισης. Αφορά, δηλαδή, μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και αυτοαπασχολούμενους μηχανικούς και δικηγόρους.

Από 1/1/2023, θα υπάρχει δυνατότητα να υπαχθούν προαιρετικά στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ: – Ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΕΑΕΠ) που έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά και οι οποίοι επιθυμούν να μεταβούν από τον προαναφερόμενο κλάδο στο ΤΕΚΑ. Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά της για υπαγωγή στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ, μέχρι τις 31.12.2023.

– Εργαζόμενοι που απασχολούνται σε κλάδους για τους οποίους δεν υπάρχει υποχρέωση υπαγωγής στην επικουρική ασφάλιση (π.χ. ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί) και οι οποίοι διατηρούν το δικαίωμα ένταξης στο ΤΕΚΑ, μέχρι να συμπληρώσουν το 35ο έτος της ηλικίας τους.

– Το ύψος των εισφορών δεν διαφοροποιείται από εκείνο του ισχύοντος συστήματος, διαμορφώνεται δηλαδή σε ποσοστό 3,25% για τον εργοδότη και 3,25% για τον εργαζόμενο, μέχρι και τον Μάιο του 2022 και σε 3% για τον καθένα εφεξής.

– Προϋπόθεση θεμελίωσης δικαιώματος μηνιαίας επικουρικής σύνταξης είναι η έκδοση κύριας σύνταξης και η συμπλήρωση 15 ετών επικουρικής ασφάλισης. Σημαντική καινοτομία του νόμου 4826/2021 αποτελεί το γεγονός ότι, στις περιπτώσεις που δεν θεμελιώνεται δικαίωμα μηνιαίας επικουρικής σύνταξης, οι καταβληθείσες εισφορές επιστρέφονται σε πραγματική αξία στον ασφαλισμένο κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.

– Κάθε ασφαλισμένος έχει τον δικό του ατομικό λογαριασμό, όπου σωρεύονται οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης που καταβάλλει και, στη συνέχεια, επενδύονται σε συγκεκριμένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Όταν φτάσει η ώρα της συνταξιοδότησης, η επικουρική σύνταξη του ασφαλισμένου υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού των εισφορών και των αποδόσεων στον ατομικό λογαριασμό του.

– Στους ασφαλισμένους του ΤΕΚΑ θα προσφέρεται ένα βασικό συνταξιοδοτικό-επενδυτικό προϊόν (default) με δομή κύκλου ζωής που θα συνδυάζει το κατάλληλο μείγμα κινδύνου, απόδοσης και ασφάλειας, για όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου ενός τυπικού ασφαλισμένου, χωρίς ο ίδιος να χρειάζεται να ασχοληθεί περισσότερο με τη διαχείριση των εισφορών του.

Στους ασφαλισμένους θα προσφέρονται και άλλα συνταξιοδοτικό-επενδυτικά προϊόντα, επίσης με δομή κύκλου ζωής, αλλά με διαφορετικό προφίλ ρίσκου, γι’ αυτούς που θέλουν μόνοι τους να επιλέξουν τη διαβάθμιση του ρίσκου που επιθυμούν να αναλάβουν. Ο ασφαλισμένος θα κατατάσσεται αυτομάτως στο default χαρτοφυλάκιο και θα μπορεί, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, να επιλέξει διαφορετικό χαρτοφυλάκιο ή συνδυασμό χαρτοφυλακίων. Εάν το επιθυμεί, ο ασφαλισμένος θα έχει τη δυνατότητα να μεταβάλλει το χαρτοφυλάκιό του κάθε τρία χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, η σύσταση του ΤΕΚΑ προς τους ασφαλισμένους θα είναι να εμπιστευτούν τους επαγγελματίες διαχειριστές του Ταμείου και να παραμείνουν στο default χαρτοφυλάκιο, καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου τους.

– Στο ΤΕΚΑ ενισχύεται η προστατευτική λειτουργία του συστήματος έναντι των ασφαλισμένων. Πέραν της επιστροφής των εισφορών σε πραγματικές τιμές σε περίπτωση μη συμπλήρωσης δεκαπενταετούς ασφάλισης και της παροχής κατώτατης σύνταξης σε περίπτωση αναπηρίας ή θανάτου, που αναφέρθηκαν προηγουμένως, το κράτος εγγυάται μη αρνητικές αποδόσεις στους συνταξιούχους του νέου συστήματος. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στη ρητή πρόβλεψη ότι το κράτος εγγυάται την καταβολή ελάχιστης ανταποδοτικής μηνιαίας επικουρικής σύνταξης, η οποία υπολογίζεται στη βάση του ύψους της πραγματικής αξίας των εισφορών που κατέβαλαν οι ασφαλισμένοι.

Κατά συνέπεια, απονέμεται στους ασφαλισμένους επικουρική σύνταξη τουλάχιστον ίση με αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές τις οποίες κατέβαλαν, λαμβανομένου υπόψη και του πληθωρισμού. Ταυτόχρονα, το κράτος εγγυάται ότι οι επικουρικές συντάξεις του “παλαιού” συστήματος θα εξακολουθήσουν να υπολογίζονται με βάση τους υφιστάμενους κανόνες, χωρίς να υπάρξει καμία απολύτως περικοπή».

Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ

Με την ίδια τροπολογία προβλέπεται η δυνατότητα μετάπτωσης από την πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων στη ρύθμιση των έως 72 δόσεων για οφειλές που δημιουργήθηκαν εν μέσω της πανδημίας και είχαν ήδη ρυθμιστεί.

Πιο αναλυτικά:

1. Ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2022 το «Πρώτο Ένσημο», δηλαδή το πρόγραμμα για την ένταξη για πρώτη φορά στη αγορά εργασίας νέων ηλικίας 18-29 ετών χωρίς προηγούμενη προϋπηρεσία, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρώτη τους πρόσληψη από εργοδότη του ιδιωτικού τομέα. Μέσω της επιδότησης παρέχονται κίνητρα αφενός στους νέους να αναζητήσουν την ενδιαφερόμενη επιχείρηση που θα τους προσλάβουν για να λάβουν την επιδότηση, αφετέρου στους εργοδότες για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας καθώς θα μειώνεται το μισθολογικό κόστος.

Στο πλαίσιο του προγράμματος επιδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό για έξι μήνες η κάθε πρόσληψη νέου χωρίς εργασιακή εμπειρία με σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης, με το ποσό των 1.200 ευρώ που επιμερίζεται μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη. Καταβάλλονται δηλαδή, από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων 600 ευρώ απευθείας στον νεοπροσλαμβανόμενο, σε έξι ισόποσες μηνιαίες δόσεις, επιπλέον του μισθού του και ανεξάρτητα από το ύψος του. Ποσό ύψους 600 ευρώ καταβάλλεται στον εργοδότη για την κάλυψη μέρους της μισθολογικής δαπάνης. Το «Πρώτο Ένσημο» αφορά και σε θέσεις εργασίας μερικής απασχόλησης, καθώς απευθύνεται και σε φοιτητές που επιδιώκουν να αποκτήσουν επαγγελματική εμπειρία ενώ σπουδάζουν. Στην περίπτωση αυτή, η επιδότηση μειώνεται στο ήμισυ. Εάν η σύμβαση έχει διάρκεια μικρότερη των έξι μηνών, η νέα θέση εργασίας επιδοτείται αναλογικά με το χρόνο απασχόλησης και το είδος της σύμβασης (πλήρους ή μερικής απασχόλησης). Για την ένταξή τους στο πρόγραμμα, οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα υποβάλλουν δήλωση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ.

Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα συνοδεύεται από ρήτρα διατήρησης των θέσεων εργασίας και μπορεί να συνδυαστεί με το ανοιχτό πρόγραμμα των 100.000 νέων θέσεων εργασίας, καθώς μια επιχείρηση -εφόσον το επιθυμεί- μπορεί να εντάξει ταυτόχρονα τον ωφελούμενο με τους όρους και προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτό. Αντιθέτως, οι συμμετέχοντες στο «Πρώτο Ένσημο» δεν μπορούν να ενταχθούν στο μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ».

2. Επεκτείνεται το πρόγραμμα των 100.000 επιδοτούμενων θέσεων εργασίας που θεσπίστηκε από το υπουργείο ως μέτρο για την ανάσχεση των παρενεργειών της πανδημίας του κορωνοϊού στην αγορά εργασίας. Από 1η Ιανουαρίου 2022 οι προβλεπόμενες θέσεις αυξάνονται κατά 50.000, στις 150.000. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, το ύψος της επιδότησης κλπ.

3. Προσαυξάνεται στο διπλάσιο για τον Δεκέμβριο η μηνιαία εισοδηματική ενίσχυση για τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ). Η καταβολή της προσαύξησης θα πραγματοποιηθεί στις 15 Δεκεμβρίου 2021 και θα προηγηθεί της τακτικής καταβολής που λαμβάνει χώρα στο τέλος κάθε μήνα από τον ΟΠΕΚΑ.