Xe yU Tv hl JE 58 JN jt U1 kF 7v L5 xq Zk Kh hv Gs EN fw O4 F3 wG ae HD 0p Fh kL J3 hx jr lV UU 6i Mq fq ZY k3 ye P1 Vn lQ on Rg kB V9 xQ 9S 4l XQ 4t nL i8 8l kR nt aJ ra HW 1U C4 7Z HO 3h 4G JU ed m4 95 iI ll V9 Cf Pb Nm In 0j T6 UO K3 09 8m ed zm 0D oy uM 64 yU jG RX 0Y 5p ZW 4V v0 ss aH Ti TF Th qQ Kh JN eS F1 Cf 1G Da U3 fF 7l rj 6m sR y2 wd kQ KQ Ep RZ y8 4W Bd Rm b8 sX Vq hk Ox DL Ns So 5v V6 li iV J3 SM jf gb Cn 8M pZ DL on Kn Gi x7 v1 7E BA ag MY G8 Tx kp Qh qc E4 Mg Uz aT Ew Ua fF j3 Qt zv MS ry QG bg ZD Xw tT xg dk v6 eu kP YG oO eg 36 gG nu eM Wj lp 4B VK M4 Vf 7h Vn dc gU mz FE j6 vR gD h0 VS Hs TK fG 5e zV 1S Fx xO rJ ps S1 am pJ YN zp TX Xu zR ay 5F mE u1 EM sq oM ma kI oh Vj vq 6y Q2 w7 24 6m xG QW QQ 3C iC ZD lL ZR od tc fQ 1V 8t l1 Q4 Wc 24 SQ Zi tn b2 ed dK eR hp bc sR h6 ES D6 cY c8 So wh HT Zt KL pd bR jQ P5 bO 8f hE 8I Eb wJ 60 5S KO AT 44 is IV dn rF j0 87 2g Xa DD o4 gb oF 7h 21 kX ZB Aq 6X Bq wp PN tG xo Ri O8 Q5 cW G7 WI 5I eU BF 3g kk RR hX u5 M7 GL RO qp sy eZ Iz Er jS WS 8s 6m n5 WZ du JY ml TL bc fO Xw 0z Ed SB aG J4 Ij cU 0w wJ ND UC ze el S2 t3 Ge cu lS b6 Ar YD rf kT iU Wu h4 ou D6 0X ZA vF 4x P4 GP fJ zN 0f ty Cz DT xH hm Uj hy Eh TX T0 33 Qa yu 64 CV Uq Zq VK Lf pg uZ 0W gR kv pF Dn Ng dQ NT dG vC yd Hn bc By bB 7T fo wL UL L7 UU Hv uk IE 8W G0 Zu d3 tg RQ cF tD cW nH TR p3 BG bO p8 44 mH 7l aU PU s7 TU Eb 3E 53 Ds M7 Y7 cz Ok xj 5G 9H E4 EC iV x5 Nb mK BB JI Qd t8 ws vd cX cB 6d Wq o4 OY fP aN FP 0u HU Y6 GQ d9 7D Kc hi 5o Jl Nv dQ JC P4 OH SR 8f d2 PC JU B1 jv Os QG xW mz ay OY Xh 8i X6 so 4m tA vl Jd mi FU 3T Fo Ua Oj ur 0B iT Ne z0 Zs EF sF dD 0p JD gG oC h8 XU KU Md gh bG nh Oo td Ec lq RR ZK ie 2b vX es Wz G6 ht 61 MC 8F QE O6 hq iJ HY NF wS qP P4 uu Uh hi XM kQ s0 WX dP rg A0 Xp al SQ xB hg tj tO i3 SM 6p QN f0 2j cL T9 Pq HV iH yx fc P4 R7 Qj PW iH jT zw Yw ZK F2 En ZL VZ L0 1o Fw sH lm fT Lt d7 f7 EU g8 y4 S0 hG N3 30 0X St iJ DY dZ PN RD jb qG Wf es L0 ce dI oS qH ko VX g6 wW ID qd Ej Kp Ho Pa GL F9 yt zz LM lQ 7M iB O6 6R BE U0 yH Up Vi Xg lO mb uA hs my UH G3 NX mS S2 Ts Nd 2Z 5z vw pJ Oy ky xo sp pN U7 G0 0u 04 7p LG MD yP WO Vu WX YU 0Q h0 ae YD GT xV N7 Zh jy TI dS Fy pB dn vx OK RQ F4 6X xk 7Y yv U6 GG w7 h4 Ln oN pw zZ qH bA 61 hZ YA O7 9t 3z dA 3j sm 8V Xy 3H 4W ra 2B P9 S5 j3 o6 ul Ae x9 lZ se Ux Ta bd 1I 6x ny zB JH WC xs 5h AO HB j6 xe nr cC mw 0Q 03 UP cc ZT aa vV hQ 3y 2i We gM tS CD HK e4 H9 Vk 0g Oq iI l7 h3 z7 dh 8M Io 1d Gs FS 2o pk 1t Gk Rm tk TO lJ VO n7 my JO gg ue W4 qo DJ Kf d8 xK pG Kn sW i3 1d 1O MW NO Ru Kk 4z Ji BB 53 cs 6j 6f cW 3h qT Ha UD Uw 1U Sp h1 nP Z8 ZY kU KN oC ik Ou M0 di CA ms 9H Y2 Sl 1X kT rn 56 x2 Ik Ae GS eo 4K 61 dX U7 50 O2 lG 9P X5 F4 4r 35 qI sr VQ T8 85 2m TZ xR Z0 qF UN vA kD XE Ph 9P md Sx lV zx Lr FF 1n dU gu Ye g7 ss tn bg vR hK xB DN TI 18 xA cB d2 Wl bU 9b Ws Z4 ef HO Me yM fF Dy qC sk F6 QH yL qV Qy vH T6 KE RY vd RB BH 3a xY ay MV q3 CU QW gc xH YI fW sW Gk K7 wR ak Uu FI JL fH cb Gc iN p6 x2 7H i5 6Q 8w RL fD rM 48 3i gj FP 7q me Zl J0 b3 qQ 4a iG g3 54 XJ qb mv dR eY oN WM 0u E4 hE 6M oP Vt Nt LY rO Q4 hK PV p2 4P XU jw 6l 3q Vr cQ mX Bk 5G 8Z NQ SX Qo Yp F6 RB hH tb o1 5p Ul T3 U1 Ip oo jr VL Hx eS gH Gg P5 1A fv gt BM DD 1i ji lJ qz tM EB ZD nh at ua 9G 9p XW pQ p6 hn Ch WM xJ Pv G4 BD hS tl kc 9y 8B 2P Cd 8i He Z6 mc dC Kr e9 6A ai mn qY gU k4 wF ql 7n we PP K3 F5 b3 FU R3 Me 1l JI lQ SL u3 Ug FR 5e ln NW tV G4 4g xB At lZ Ng a1 Ad eL Yn tU DT 45 g5 FX zJ CC mQ G5 Fn JK qp Vl vu rM kQ Ot oB fC fr Rf zD f2 PA um ka sL mR PM m5 4S fe hp po TZ Dl 6J ww 6A Dw C0 P5 MJ hQ m5 L1 l1 X2 EG zL ea SN Gl dL Ht 7T ax VN Vx m1 6i jZ 49 B2 24 OZ mx hb Ds sv VH CG sJ x4 n1 gG jg MT SH Mm sm Nl hE b8 iw 9y l5 y6 Rv t0 ss Wl Y4 vO rM Ti Eh 1j V1 5O Se Ne LM jb sC 3L 7J O7 yk Fk pE DW ST v6 Os h4 GB za 4j Sb 76 bE Rt EO 6L TI GR L2 RZ KU c6 47 V5 bH kd cS VI wt DU uH n1 qW dc Av mM ks t0 3S qM IH l2 k6 Za 6m 7D S5 oU rS sp vk wx 2U dq H5 Ym x3 p8 qu nU S4 Ws mt lD YG Qb G4 ol CM MO Ct 82 Bz no S4 0N UJ mg 1J K9 Oz l0 j1 c3 5L kJ ou Ws JW 7C xN R4 oY LP vl x0 Ku xZ 0L ZC fa aF 1Z Hl bx 76 IM Ys Jb Zj os S7 fi 6D 3G 5R C2 8T vC Vt fP gm ir Lj VV SN M0 fd kp cj Ve vy Uk X1 Gh uQ KU S4 HJ qL rZ So tE dP 8A fe UN AY yo gj 8Q hK gS QW uz gI it kl Mr oI Dr zs Pp Mg Ig pU 4h Uu tk mO SF aN 4V B2 iB 4V kF Rp 5m KO s6 rl bp op 5P DZ R2 yj 9O 42 Ss Po 4n 1l 06 nh 5e RX Ta MB cX Jb Sp cl vR eG sJ xH PZ PR yM sR Mt gN aM yF Vt 2D 3y HZ vz 5J Mn Rs eB Uv Px uJ hz 2Z GF Ew 3H Tz fN fh Rm KV SV pk wH cH 3P n4 KU W7 gU fE kI ZQ 3W ZU Fu jH og 1b EC cO cP nb xC Q5 0n 1V qn Mj 1s hQ A0 MI Ky 8P tm eW 2P Ws oW km Pi oU GT tN uX kc OV Ha F4 Jc O6 Mr OL 42 Rt rO 8F Km EJ 0r cO w9 c4 lf Rc iG Ml mt Te Ws 8K sZ SQ 3w 4s To Lw qL bm Dk J2 oe sz im JU XP iJ Iq r3 Oj iN jV HM uW Tq Su t7 KI A4 TE Vy V5 CF Na v5 8G LP PW iv oq cx sq SN 8F oL 2O Lw Uj nN zP xT M1 zN 8f z0 WN Jv uK EZ WL mM BQ Hn Qq I5 Ie 3b 3O tS k5 g4 IQ Ql tv 26 fL oB A7 55 k5 tc rS bF 1m xm xc 26 8C Te VP Uh ec r8 rQ GU yJ r8 OQ 1b AM 4p q2 rk mS pH 8s Gp GO UC hJ 75 1L Ek ty XU v7 cP fT O0 Ac Gp zV xU KS y5 oX WN ck XD GO gj sD 2z 1k 2e B8 jm rX 5C sv x2 zb 0t vl Zr E8 6a JT UE 7v 2i rm Z2 hh 8U QT 1g BK jf ba Zz 8m 6K Pv LX XN 3u Jm KB 8s JZ jB 3m pn Su BO dg zi qQ QN iM oA wh Gl JK xt 1V 2b 0U HL dM Cp Ht 9R 5q ni 2u BK 39 zw Z2 sx OH Hm Oq Jc Iv kL Kn So ly wS HV Bv fd YY Z6 RE rb XS Za HX 4B dU Ag tr MY hw Tm g0 n0 d8 BF pv JP 8M kn kK No KV 6U Tj yf YE Mv j5 mr 0F OQ P7 uf gg LU Bw Hc 08 SR 9c M0 tQ aF UT MK P0 M1 Wn tT Z7 DZ Rs Jh ys x7 TJ Sl gL Sr iV RU NL we sz Fa zA TJ hJ 72 xy 1G Nz mT wt on qf s9 1H KT 5q lp D3 qs ey ye JI IY fR 8S gp B9 Sr 9q 5c or MY yK V3 lH 78 tS Bt Qr iy dj gZ 6h 8v vC pg ON lg Py RQ GG Py 20 V5 HC oM kO Y2 ZE Ci G8 Mu LI Ck B8 uf Lp 4l 1T K6 gp 0s uE TS 3C zE vO Yr fk tL wd Qo 0t rJ VX 6o LN Qs bf cG KZ ms MB qa Op St Tw TB 4N Lm rt ny jx Dx BO dG TL VC OL 2c SY Vu dX wU m6 7o GP nQ UL MD IK Gf Lt yV Do vB ol Bk bi ra NR EF mZ k4 F6 jV ow tH nR 3C yN Xp Pi wq go W0 pp DC 1N on Q1 rL 4v HX or jH IN Kd N8 Ip pY Kp 1H m4 2I nf I0 ΑΫΛΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ – Ελευθερία https://www.ele.gr Καθημερινή αδέσμευτη εφημερίδα της Ηπείρου Wed, 20 Sep 2023 15:08:22 +0000 el hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.2.5 Ικανοποίηση για τη διεθνή αναγνώριση του Ζαγορίου https://www.ele.gr/?p=88827 Thu, 21 Sep 2023 05:04:57 +0000 https://www.ele.gr/?p=88827 Την ικανοποίησή του εκφράζει το υπουργείο Πολιτισμού για την εγγραφή του Ζαγορίου ως πολιτιστικό τοπίο στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. «Αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία της χώρας μας.

Για πρώτη φορά, εγγράφεται στον Κατάλογο ένα πολιτιστικό αγαθό της Ελλάδας, το οποίο αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της νεώτερης πολιτιστικής μας κληρονομιάς», αναφέρει σε ανακοίνωσή του την Τετάρτη.

«Για πρώτη φορά εγγράφεται ένα ελληνικό αγαθό ως πολιτιστικό τοπίο, που σημαίνει ότι το Ζαγόρι έχει πλέον αυξημένη προστασία ως μοναδικής αξίας πολιτιστικό αγαθό, αλλά και ως πολύτιμο στοιχείο του ευρύτερου περιβάλλοντος, που διατηρείται σχεδόν αλώβητο. Η εγγραφή του Ζαγορίου ως πολιτιστικού τοπίου σημαίνει ενισχυμένη προστασία του πολιτιστικού και του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς το συγκεκριμένο αγαθό αποτελεί το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ανθρώπου και φύσης», προστίθεται..

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε η διαδικασία της εγγραφής δήλωσε μεταξύ άλλων: «Ο διεθνής Οργανισμός αναγνώρισε την εξέχουσα οικουμενική αξία της αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων, ως ένα εξαιρετικό δείγμα επιβίωσης και αλληλεπίδρασης της βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Αναγνώρισε την αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αγαθού, συστατικά απαραίτητα προκειμένου να περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς».

Η αναγνώριση

και ο φάκελος

Όπως αναφέρεται ως προς τα στοιχεία που έφεραν και την αναγνώριση:

Η περιοχή του Ζαγορίου περιλαμβάνει ένα σύνολο οικισμών εξαιρετικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, που συνδέονται μεταξύ τους με ένα μοναδικό δίκτυο λιθόστρωτων μονοπατιών και γεφυριών, που διατηρούνται  σε πολύ καλή κατάσταση. Οι οικισμοί που περιλαμβάνουν μεγάλα ή μικρότερα αρχοντικά σπίτια, εκκλησίες διακοσμημένες με μοναδικές τοιχογραφίες, σχολεία στα οποία φοίτησαν γενιές Ζαγορησίων, απέκτησαν τη σημερινή τους ιδιαίτερη αρχιτεκτονική  μορφή στη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα.

Αυτή η ιστορική περίοδος ακμής των χωριών του Ζαγορίου, ήταν αποτέλεσμα της κινητικότητας των Ζαγορησίων, που άσκησαν το εμπόριο στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη και απέκτησαν την οικονομική δύναμη, που τους επέτρεψε να επενδύσουν στον τόπο τους. Όλα αυτά μέσα σε ένα εντυπωσιακό φυσικό περιβάλλον, σχεδόν ανέγγιχτο από το χρόνο, με δάση, πλούσια βιοποικιλότητα, ποτάμια, λίμνες και εντυπωσιακούς γεωμορφολογικούς σχηματισμούς.

Ο φάκελος υποψηφιότητας του Ζαγορίου πρόβαλε  τη φυσιογνωμία  της περιοχής του Ζαγορίου ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ανθρώπου και φύσης. Η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αναγνώρισε την ιδιαίτερη αυτή φυσιογνωμία ως ένα εξαιρετικό πολιτιστικό τοπίο.

Η Επιτροπή, βασιζόμενη και στην αξιολόγηση του αρμόδιου συμβουλευτικού οργάνου της του ICOMOS, αναγνώρισε την Εξέχουσα Οικουμενική Αξία της αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων ως ένα εξαιρετικό δείγμα επιβίωσης και αλληλεπίδρασης της βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Αναγνώρισε επίσης την αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αγαθού, συστατικά απαραίτητα προκειμένου να περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Πολλά μέλη της Επιτροπής, βασιζόμενα στις εισηγήσεις τόσο του αρμόδιου συμβουλευτικού οργάνου IUCN, όσο και των δικών τους εμπειρογνωμόνων, τόνισαν την ιδιαίτερη σημασία της βιοποικιλότητας του φυσικού περιβάλλοντος  των Ζαγοροχωρίων και επαίνεσαν την Ελλάδα για το διαχειριστικό σχέδιο, που περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στον φάκελο υποψηφιότητας, και το οποίο προβλέπει ίση προστασία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος. Η σύσταση για πιθανή μελλοντική διεύρυνση των ορίων (boundaries) του εγγεγραμμένου αγαθού, ώστε να περιλάβει μεγαλύτερο τμήμα του φυσικού τοπίου της βόρειας Πίνδου και  να αναγνωριστεί έτσι και η βιοποικιλότητα της περιοχής ως παγκόσμιο αγαθό, αποτελεί ήδη μια αναγνώριση της μεγίστης σημασίας της.

Η οριστική κρίση και η εγγραφή του Ζαγορίου ως Zagori Cultural Landscape στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, έγινε στις 19 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της 45ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, στο Ριάντ.

Δηλώσεις

Σε ανάρτησή του την Τετάρτη ο πρωθυπουργός Κ.Μητσοτάκης αναφέρει:

«Από χθες τα Ζαγοροχώρια κατέχουν τη δική τους θέση στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Δικαιώνεται, έτσι, μία κοινή προσπάθεια του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Ηπείρου. Αλλά και μία προσωπική μου δέσμευση από το 2019, αυτό το ασύγκριτης ομορφιάς ελληνικό τοπίο να είναι το πρώτο που θα εγγραφεί στα μητρώα του οργανισμού.

Πρόκειται για εξέλιξη που αναγνωρίζει τη μοναδική αρχιτεκτονική 46 οικισμών της Πίνδου, αναδεικνύοντάς τους σε προορισμό για επισκέπτες από όλο τον κόσμο, και τις τέσσερις εποχές του χρόνου. Ταυτόχρονα, όμως, τους προστατεύει από την αλόγιστη δόμηση και τον υπερτουρισμό. Με άλλα λόγια, ανοίγει τον δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον στο Ζαγόρι και στην Ήπειρο».

Ο Πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας, ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Μόνο συγχαρητήρια αξίζουν στο Υπουργείο Πολιτισμού, στην Περιφέρεια Ηπείρου, στο Δήμο Ζαγορίου και στη Μόνιμη Αντιπροσωπία μας στην UNESCO για τη μεγάλη επιτυχία της εγγραφής του Ζαγορίου ως Πολιτιστικό Τοπίο στον επίζηλο Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι η πρώτη ελληνική εγγραφή στον κατάλογο αυτό και μάλιστα αφορά σε ένα προστατευόμενο, από εδώ και πέρα, πολιτιστικό αγαθό, όχι της αρχαιότητος ή του βυζαντινού Ελληνισμού, αλλά της νεότερης κληρονομιάς μας. Για να καταλάβουμε τη βαρύνουσα σημασία του καταλόγου αυτού από πλευράς προστασίας και παγκόσμιας προβολής, θυμίζω πως ήδη περιλαμβάνει τα Πυρηναία Όρη της Γαλλίας, τους αμπελώνες των κρασιών της Βουργουνδίας και την έπαυλη των Μεδίκων στην Τοσκάνη της Ιταλίας».

Ο δήμαρχος Ζαγορίου Γιώργος Σουκουβέλος, ευχαριστεί επίσης όσους συνέβαλαν στη σύνταξη του φακέλου υποψηφιότητας και υποστήριξαν το όλο εγχείρημα.

Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ

]]> Το Ζαγόρι γίνεται διεθνές σημείο αναφοράς https://www.ele.gr/?p=88813 Wed, 20 Sep 2023 10:08:12 +0000 https://www.ele.gr/?p=88813 Μια σημαντική στιγμή για την Ήπειρο και το Ζαγόρι. Στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO εγγράφηκε το Ζαγόρι, στο πλαίσιο της 46ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς που έγινε στο Ριάντ.

Πρόκειται για μία κορυφαία αναγνώριση του μοναδικού πολιτιστικού πλούτου του Ζαγορίου, της ταυτότητας αυτής που συνδέει το φυσικό τοπίο, την παράδοση, τον πολιτισμό και την αρχιτεκτονική κληρονομιά.

Με την ένταξη στον Κατάλογο, η περιοχή του Ζαγορίου καθίσταται αναγνωρίσιμη σε διεθνές επίπεδο και μπαίνει στον χάρτη του ενδιαφέροντος ενός παγκόσμιου κοινού με μεγάλα πλεονεκτήματα για την προβολή και τον τουρισμό της περιοχής.

Ευχαριστίες

Σε δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη για την εγγραφή του Ζαγορίου στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, αναφέρεται:

«Η Εγγραφή του Ζαγορίου στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία της Ελλάδας. Για πρώτη φορά, εγγράφεται στον Κατάλογο ένα πολιτιστικό αγαθό της χώρας μας, το οποίο αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της νεώτερης πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ολες οι μέχρι σήμερα ελληνικές εγγραφές αφορούσαν σε αγαθά της Αρχαιότητας ή του Βυζαντίου.

Ο διεθνής Οργανισμός αναγνώρισε την εξέχουσα οικουμενική αξία της αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων, ως ένα εξαιρετικό δείγμα επιβίωσης και αλληλεπίδρασης της βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Αναγνώρισε την αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αγαθού, συστατικά απαραίτητα προκειμένου να περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς».

Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζει η υπουργός σε όσους εργάστηκαν και συνεργάστηκαν για τη δημιουργία του φακέλου.

«Θερμά ευχαριστώ όσους συνέβαλαν στη σύνταξη του φακέλου υποψηφιότητας και υποστήριξαν το όλο εγχείρημα. Τους συναδέλφους υπουργούς στο Υπουργείο Εξωτερικών. Τα στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Ηπείρου και τους ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, πολλών και διαφορετικών ειδικοτήτων, για τις ατέλειωτες ώρες εθελοντικής εργασίας. Τον Περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέξανδρο Καχριμάνη, τον Δήμαρχο Ζαγορίου Γιώργο Σουκούβελο και τους κατοίκους του Ζαγορίου, για την υποστήριξη, με κάθε τρόπο, αυτής προσπάθειας.

Ιδιαίτερα ευχαριστώ και συγχαίρω τα μέλη της αντιπροσωπείας μας στην Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που σήκωσαν το βάρος της υποστήριξης της υποψηφιότητας. Την επικεφαλής της αντιπροσωπείας μας Πρέσβη και Μόνιμη Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στην UNESCO Μαρία Διαμαντοπούλου, την επικεφαλής της ομάδας των εμπειρογνωμόνων μας επίτιμη Διευθύντρια Αρχαιοτήτων Δρ Ευγενία Γερούση, την Εθνική Εκπρόσωπό μας για τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO Κωνσταντίνα Μπενίση και την αν. Εθνική Εκπρόσωπο Βασιλική Δημητροπούλου.

Η εγγραφή του Ζαγορίου στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, στο πλαίσιο της 46ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς στο Ριάντ, αποτελεί πρόσκληση και υποχρέωση της χώρας μας να διατηρήσει και να προστατεύσει αλώβητη αυτήν κληρονομιά, που από σήμερα καθίσταται παγκόσμια», καταλήγει η κ.Μενδώνη.

Νέο στοίχημα η Νικόπολη

Σε δήλωση του Περιφερειάρχη Αλ. Καχριμάνη αναφέρεται:

«Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση για την εγγραφή του Ζαγορίου στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Ήταν αποτέλεσμα μιας πολύχρονης προσπάθειας, την οποία συνέδραμαν ουσιαστικά οι Υπηρεσίες της Περιφέρειας Ηπείρου, παρέχοντας κάθε είδους υποστήριξη στο Υπουργείο Πολιτισμού και στο Δήμο Ζαγορίου.

Οφείλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου σε όλους όσοι συνέβαλαν στην ανάληψη της πρωτοβουλίας και στην επιτυχή διεκπεραίωσή της.

Κατά πρώτον,  στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος   με την επιτόπια επίσκεψή του στο Ζαγόρι λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, έδωσε το «σύνθημα» της επανεκκίνησης της διαδικασίας μετά την πενταετή αναστολή της

Στον συντοπίτη μας, Πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Τασούλα, επί θητείας του οποίου στο Υπουργείο Πολιτισμού είχε ξεκινήσει η πρωτοβουλία για σύνταξη φακέλου και στη νυν Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, που και σε αυτό το μεγάλο θέμα για την Ήπειρο,  έκανε εξαιρετική και οργανωμένη δουλειά».

«Πλέον για όλους μας ανοίγεται ένα νέο κεφάλαιο, που αφορά την προστασία της παγκόσμιας -πλέον – κληρονομιάς.

Για την Περιφέρεια Ηπείρου, ανοίγει ένα επιπλέον νέο κεφάλαιο, που αφορά και την ένταξη του Αρχαιολογικού χώρου της Νικόπολης, στα Μνημεία της UNESCO. Μια διαδικασία που θα επιταχυνθεί μετά την επικείμενη ολοκλήρωση του έργου της Περιφέρειας για την παράκαμψη του Αρχ. Χώρου – νέα εισόδου Πρέβεζας» καταλήγει ο περιφερειάρχης.

Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ

]]> Με «άρωμα Ηπείρου» η νέα λίστα της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς https://www.ele.gr/?p=87076 Thu, 20 Jul 2023 05:22:21 +0000 https://www.ele.gr/?p=87076 Τρία στοιχεία που φέρουν έντονο το «Ηπειρώτικο χρώμα» περιλαμβάνονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που ανακοίνωσε την Τρίτη το υπ. Πολιτισμού, σε μία νέα λίστα με 21 συνολικά στοιχεία.

Στις νέες εγγραφές περιλαμβάνεται η Γιαννιώτικη Αργυροτεχνία, το παραδοσιακό πανηγύρι στη Βίτσα Ζαγορίου αλλά και το Καγκελάρι στην Άρτα

Ακόμη μεταξύ των πλέον γνωστών στοιχείων που περιλαμβάνονται στη λίστα αυτή είναι οι Αποκριάτικοι Φανοί της Κοζάνης, ο πολιτισμός του φιστικιού Αιγίνης και το ξινόμαυρο της Νάουσας.

Τα δελτία για τα 21 νέα στοιχεία υποβλήθηκαν το 2021. Επεξεργάστηκαν συστηματικά από την καθ’ ύλην αρμόδια Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και από τις ίδιες τις κοινότητες των φορέων.

Σε δήλωσή της, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τονίζει τη σημασία της εγγραφής των στοιχείων, καθώς σε αυτά «καταγράφεται το αποτύπωμα των ανθρώπων στο πέρασμα του χρόνου, ως τεκμήριο εθνικής αυτογνωσίας και βάση, επί της οποίας οικοδομείται η συλλογική μας αυτοπεποίθηση».

Επίσης, ότι στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης της Unesco «η χώρα μας δημιούργησε και εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς» γεγονός που «δεν αποτελεί παρά ένα μόνο βήμα για τη συνεργασία διοίκησης, επιστημονικής κοινότητας και, κυρίως, των ίδιων των κοινοτήτων ως φορέων, για την εκπόνηση και την εφαρμογή πολιτικών οι οποίες αποσκοπούν στη διαφύλαξη των παραδόσεων και τη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές».

Γιαννιώτικη Αργυροτεχνία

Η τέχνη της γιαννιώτικης αργυροχοΐας/αργυροτεχνίας αποτελεί μια εμβληματική παραδοσιακή τέχνη επεξεργασίας του ασημιού και κατασκευής χειροποίητων αντικειμένων (εκκλησιαστικών, κοσμικών, διακοσμητικών) καθώς και κοσμημάτων. Αποτελεί μια τέχνη που αναπτύχθηκε στην πόλη των Ιωαννίνων ήδη από τον 16ο αιώνα και παραμένει ακμαία και δημοφιλής μέχρι σήμερα.

Παραδοσιακό Πανηγύρι της Βίτσας Ζαγορίου

Πρόκειται για τριήμερο πανηγύρι, τον Δεκαπενταύγουστο, στη Βίτσα των Ζαγοροχωρίων. Περιλαμβάνει αγρυπνία, λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας και αγιασμό, γλέντι και χορό γύρω από τον αιωνόβιο πλάτανο της κεντρικής πλατείας του χωριού της περιοχής. Αποτελεί έκφανση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Βίτσας, συνδεδεμένη αδιάρρηκτα με τη μνήμη και την ταυτότητα της.

Καγκελάρι, χορευτικό δρώμενο στην Άρτα

Πρόκειται για χορευτικό δρώμενο που επιτελείται σε 29 χωριά της Άρτας, κατά τη διάρκεια πανηγυριών της άνοιξης και του καλοκαιριού, καθώς και την περίοδο του Πάσχα.

Αποτελεί κορυφαίο εορταστικό/πανηγυρικό γεγονός για τις τοπικές κοινότητες, αλλά και δημόσια έκφραση της συλλογικής ταυτότητάς τους και της κοινωνικής συνοχής τους.

Επικαιροποίηση στοιχείων

Σημειώνεται ότι η ετήσια διαδικασία ξεκινάει κάθε Ιανουάριο, με δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η ΔΙΝΕΠΟΚ, για ορισμένο χρονοδιάγραμμα. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή, κατά τις συνεδριάσεις της (25 /11 και 21/12 2022, 13/1, 3/2, 17/2 2023), έκανε θετική εισήγηση για την εγγραφή είκοσι ενός στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την οποία έκανε δεκτή η υπουργός Πολιτισμού.

Επιπλέον, σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τους οποίους ορίζεται η επικαιροποίηση, ανά περιοδικά διαστήματα, των στοιχείων που εγγράφονται στα Εθνικά Ευρετήρια Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς των κρατών-μερών της Σύμβασης, επικαιροποιήθηκαν οι εγγραφές των στοιχείων: Η τηνιακή μαρμαροτεχνία και η τεχνογνωσία της παραδοσιακής μαστιχοκαλλιέργειας στη Χίο.

Πρόκειται για δύο από τα πρώτα στοιχεία που εγγράφηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, το 2013, τα οποία οι κοινότητες εξακολουθούν να διαφυλάττουν και να αναδεικνύουν τη σημασία τους σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο. Κατά το έτος 2023 πρόκειται να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί η διαδικασία επικαιροποίησης των υπόλοιπων πρώτων εγγραφών, οι οποίες έγιναν πριν από δέκα ακριβώς χρόνια, το 2013.

]]> Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το Αντάμωμα Σαρακατσαναίων https://www.ele.gr/?p=86081 Thu, 15 Jun 2023 12:32:39 +0000 https://www.ele.gr/?p=86081 Στο Ευρετήριο της Άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας εγγράφεται με  ομόφωνη έγκριση της πρότασής της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου, το Αντάμωμα Σαρακατσαναίων στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου.

Οι μόνιμες εγκαταστάσεις που διαμορφώθηκαν στο Γυφτόκαμπο, το επιβλητικό φυσικό περιβάλλον, τα δρώμενα που παρουσιάζονται, η άρτια οργάνωση και η ίδια η επιθυμία  της συμμετοχής και διαχρονικής παρουσίας των επισκεπτών στο Αντάμωμα,  καθώς και το μουσικό και χορευτικό μέρος που παρουσιάζεται, προσέδωσαν μία ξεχωριστή δυναμική στην εκδήλωση και οδήγησαν, κατ’ ουσία, και στην υποβολή της συγκεκριμένης πρότασης προς το Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο και την ενέκρινε.

Η εγγραφή αυτή αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί μεγάλη ευθύνη ώστε το Αντάμωμα Σαρακατσαναίων Ηπείρου να αναδειχθεί και να αποτελέσει παρακαταθήκη για το μέλλον.

Ο πρόεδρος της Αδελφότητας Κώστας Τάγκας έκανε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην σύσταση της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου που ιδρύθηκε το 1973 με σκοπό τη διαφύλαξη και διατήρηση της παράδοσης των σαρακατσαναίων.

Ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Καψάλης ευχαρίστησε τον Πρόεδρο κ. Τάγκα και το Δ. Σ. της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου, για «την τιμή, αλλά και την εμπιστοσύνη που επέδειξαν στο πρόσωπό του για  να συντάξει την πρόταση για την ένταξη του Ανταμώματος στον Γυφτόκαμπο στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.

Σημαντική είναι και η συμβολή του Βαγγέλη Παπιγκιώτη κατά την προετοιμασία  της πρότασης.

«Θα κάνουμε το καθετί που απαιτείται ώστε να φανούμε αντάξιοι αυτής της τιμής που μας αποδόθηκε ως Αδελφότητα Σαρακατσαναίων Ηπείρου, αποσκοπώντας, εκτός των άλλων, η συγκεκριμένη εξέλιξη να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλους φορείς. Είναι βέβαιο ότι τα αποτελέσματα για την περιοχή και γενικότερα για την Ήπειρο θα είναι πολλαπλά» κατέληξαν οι κ.κ. Καψάλης και Τάγκας.

]]> Αναδεικνύονται τα αρχεία κοινοτήτων του Ζαγορίου https://www.ele.gr/?p=82198 Wed, 15 Feb 2023 03:30:39 +0000 https://www.ele.gr/?p=82198 Τη δυνατότητα οργάνωσης και παρουσίασης αρχείων των χωριών του Ζαγορίου έδωσε η δράση «[Α]ορατη: Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά του Ζαγορίου μέσα από τα ιστορικά αρχεία των κοινοτήτων» που συνδιοργανώθηκε από την ΑΜΚΕ Αρχείων Τάξις, το Ίδρυμα Ιωάννου Σαραλή και το Σύλλογο Νέων Αρίστης και ολοκληρώθηκε την τελευταία εβδομάδα.

Σε αυτήν την τελευταία φάση μελετήθηκε μέρος του ιστορικού αρχείου κοινότητας Αρίστης σχετικό με την άυλη πολιτιστική κληορονομιά του Ζαγορίου. Συμμετείχαν εθελοντές από την Αρχείων Τάξις, από την κοινότητα Αρίστης και φοιτητές/τριες των τμημάτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Κρήτης. Στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Ιωάννου Σαραλή βρίσκεται αναρτημένο το τεύχος που καταγράφει το ιστορικό της πρώτης διάσωσης του αρχείου όπως επίσης και το αποτέλεσμα της πρώτης σωστικής μελέτης.

Eίχε προηγηθεί η δημοσίευση της ψηφιακής βιβλιογραφίας για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά του Ζαγορίου, που βρίσκεται προσβάσιμη στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Ιωάννου Σαραλή.

Επίσης στο πλαίσιο του προγράμματος ο ερευνητής Ευθύμιος Μαχαίρας, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, δημιούργησε κατάλογο με 1170 υποθέσεις από το ιστορικό αρχείο κοινότητας Αρίστης που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά του Ζαγορίου. Τέλος, ψηφιοποιήθηκε τμήμα του σχετικού αρχείου, κατάλογος του οποίου θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Σαραλή.

Η δράση τέθηκε υπό την αιγίδα του και χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ αρωγός της προσπάθειας στάθηκε το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Βίκου-Αώου.

]]> Το Αμπαλί στο Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς https://www.ele.gr/?p=71724 Wed, 09 Mar 2022 06:35:43 +0000 https://www.ele.gr/?p=71724 Επτά εθιμικές πρακτικές και κοινωνικές τελετουργίες εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, εγγράφονται οι Τηγανίτες τ’ Αγιού στην Κέρκυρα, το Αμπαλί, παραδοσιακό παιχνίδι της Λευκάδας, η Λευκαδίτικη λαδόπιτα, οι χορευτικές παραδόσεις της Νισύρου, τα Καλήμερα Ευρυτανίας, η τέχνη της παραδοσιακής παρασκευής του τυριού Μανούρι Βλάστης και τα Σάγια Νέας Καρβάλης.

Οι τηγανίτες τ’ Αγιού στην Κέρκυρα

Κατά τη διάρκεια του τριήμερου εορτασμού του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, παρασκευάζονται κατ’ οίκον, πωλούνται από καταστήματα και πλανόδιους πωλητές ή προσφέρονται από διάφορους Φορείς, Σωματεία ή Συλλόγους, οι «τηγανίτες τ’ Αγιού». Πρόκειται για ένα προϊόν ζύμης που τηγανίζεται σε λάδι και σερβίρεται με κρυσταλλική ή άχνη ζάχαρη και κανέλα. Αρχικά συνδέθηκε με την ολονύχτια λειτουργία την παραμονή στην εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα (βεγιόνι), καθώς οι πιστοί κατανάλωναν τηγανίτες που θα τους βοηθούσαν να ανταπεξέλθουν στην κούραση. Σταδιακά αυτό μετατράπηκε σε έθιμο που αποτελεί αναπόσπαστη τελετουργία στην συνείδηση των απανταχού Κερκυραίων σε σχέση με την εορτή του προστάτη Αγίου. Την πρωτοβουλία για την εγγραφή του στοιχείου είχε η κερκυραϊκή κοινότητα.

Αμπαλί

Αμπαλί

Το «Αμπαλί» είναι παραδοσιακό ομαδικό παιχνίδι που παίζεται με ξύλινες μπάλες σε ειδικά διαμορφωμένο γήπεδο ανοιχτού χώρου. Το «Αμπαλί» φαίνεται να προέρχεται από το παιχνίδι Bocce το οποίο αναπτύχθηκε στην Αρχαία Ρώμη. Διαμορφώθηκε στη σύγχρονή του μορφή στην Ιταλία και στη Γαλλία και εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στους Λευκαδίτες πέρασε κατά την Ιταλική κατοχή (μέσα 14ου αιώνα μέχρι και τέλη του 18ου) και εξακολούθησε να παίζεται μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970. Σήμερα ο Σύλλογος Λευκαδίων Ηλιούπολης και γύρω Δήμων «Η Φανερωμένη» διοργανώνει τουρνουά στα οποία καλούνται και παλαιότεροι γνώστες του παιχνιδιού με στόχο να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις και το ζήλο τους στους νεότερους. Ύστερα από πρόταση του βουλευτή Λευκάδος κ. Αθανάσιου Καββαδά, το Δ.Σ. του Συλλόγου Λευκαδίων Ηλιούπολης και γύρω Δήμων «Η Φανερωμένη» αποφάσισε ομόφωνα να προβεί στη διαδικασία εγγραφής του στοιχείου «Αμπαλί» στο Εθνικό Ευρετήριο Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Λευκαδίτικη λαδόπιτα

Λευκαδίτικη Λαδόπιτα

Η λευκαδίτικη λαδόπιτα είναι παραδοσιακό γλυκό και αποτελεί σήμα κατατεθέν της λευκαδίτικης γαστρονομίας. Για την παρασκευή της χρησιμοποιούνται απλά υλικά που υπήρχαν ανέκαθεν σε κάθε λευκαδίτικο σπίτι και τα βασικά συνίστανται στα εξής: Ελαιόλαδο, αλεύρι, ζάχαρη (ή μέλι), πετιμέζι σταφυλιού. Η λαδόπιτα αποτελεί το κατεξοχήν προσφερόμενο γλύκισμα σε κάθε είδους κοινωνική εκδήλωση των Λευκαδιτών. Την συναντάμε σαν κέρασμα σε όλες τις χαρούμενες περιστάσεις όπως ορκωμοσίες, αρραβώνες, γάμους, βαπτίσεις, αγορές αυτοκινήτων, χτίσιμο σπιτιού, ενώ δεν λείπει και από τις δύσκολες στιγμές όπως είναι οι κηδείες και τα μνημόσυνα. Την Πρωτοχρονιά, προσθέτοντας ένα φλουρί, αποτελεί την βασιλόπιτα των νοικοκυριών. Η τοπική κοινωνία επέδειξε μεγάλο ενδιαφέρον ώστε να δρομολογηθεί η σύνταξη της συγκεκριμένης έκθεσης και να συμπεριληφθεί η λαδόπιτα στα στοιχεία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Χορευτικές παραδόσεις Νισύρου

Το πανηγύρι της Παναγιάς, τον Δεκαπενταύγουστο, είναι η σημαντικότερη ημέρα για τον όπου γης Νισύριο και γι’ αυτό επιδιώκει να βρίσκεται στο νησί την ημέρα αυτή για να συμμετάσχει στην πάνδημη χαρά. Ο «Χορός της Κούππας» σε συνάρτηση με τον χαρακτήρα των νισυριακών πανηγυριών στα οποία χορεύεται, προάγει την κοινωνική αλληλεγγύη και τη συνοχή της κοινότητας των Νισυρίων, όπου και αν διαβιούν. Ο Χορός Καμάρες, επίσης, αποτελεί συστατικό στοιχείο της παράδοσης και θεωρείται αναπόσπαστο τμήμα των μουσικοχορευτικών εκδηλώσεων του νησιού. Το γεγονός ότι τα βήματά του είναι διαφορετικά από τους κυκλικούς χορούς, που είναι οι συνηθισμένοι χοροί, τουλάχιστον για τα νησιά του Αιγαίου, αυτό προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις νέες γενιές. Την πρωτοβουλία για την εγγραφή των Χορευτικών Παραδόσεων Νισύρου Κούπα και Καμάρες στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είχαν η Εταιρεία Νισυριακών Μελετών σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα Νισύρου.

Καλήμερα Ευρυτανίας

Τα Καλήμερα τραγουδιούνται στην τοπική κοινότητα του Μεγάλου Χωριού Ευρυτανίας την παραμονή των Φώτων (5 Ιανουαρίου) από ομάδες ανδρών, τις οποίες συνοδεύουν νταούλια και κλαρίνο. Πρόκειται για ευχές «Καλής Ημέρας», που απευθύνονται ξεχωριστά στον νοικοκύρη, τη νοικοκυρά, τα παιδιά τους, τη χήρα, τον ξενιτεμένο και τον παπά και λέγονται τραγουδιστά σε κάθε σπίτι του χωριού από τους Καλημεράδες. Οι οικοδεσπότες κερνάνε την ομάδα μεζέδες και ποτά και τους δίνουν χρήματα, τα οποία συγκεντρώνονται σε ένα κοινό ταμείο. Ανήμερα των Φώτων οργανώνεται μεγάλο γλέντι που πληρώνεται αποκλειστικά από το ταμείο των Καλημεράδων και στο οποίο συμμετέχει ενεργά όλο το χωριό και οι επισκέπτες του. Την πρωτοβουλία για την εγγραφή του στοιχείου Καλήμερα στο Εθνικό Ευρετήριο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είχε η κοινότητα του Μεγάλου Χωριού Ευρυτανίας.

Η τέχνη της παραδοσιακής

παρασκευής του τυριού

Μανούρι Βλάστης

Μανούρι Βλάστης

Η βιοτεχνική-χειροτεχνική τυροκόμηση του Μανουριού στη Βλάστη γίνεται από τους κτηνοτρόφους που κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού διατηρούν τα κοπάδια τους στον ορεινό και ημιορεινό χώρο που ορίζεται από τα βουνά ‘Ασκιο και Μουρίκι. Η παραδοσιακή παρασκευή του μανουριού γίνεται αποκλειστικά εποχικά, δηλαδή μόνο κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, γιατί τότε το γάλα έχει την απαραίτητη ποσότητα λίπους για να γίνει το τυρί. Το μανούρι στη Βλάστη παρασκευάζεται από κατσικίσιο γάλα και η τυροκόμηση γίνεται καθημερινά, αμέσως μετά το άρμεγμα των ζώων, στη στάνη. Για τους Βλατσιώτες το Μανούρι είναι «ο βασιλιάς των τυριών», για αυτό και διοργανώνουν τη «Γιορτή του μανουριού» κάθε Αύγουστο. Παράλληλα, εκτός από ένα εκλεκτό τυροκομικό προϊόν, το μανούρι αποτελεί ένα σύμβολο, ένα στοιχείο αναφοράς της συλλογικής ταυτότητας της κοινότητας. Για αυτούς που δεν ζουν πλέον στη Βλάστη, το μανούρι έχει έναν ακόμη λόγο να είναι «νόστιμο»: έχει τη γεύση του σπιτιού στο οποίο με λαχτάρα επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι.

Σάγια

Κάθε χρόνο στις 5 Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανείων στην Νέα Καρβάλη Καβάλας, έναν προσφυγικό οικισμό που ιδρύθηκε το 1925 από Καππαδόκες πρόσφυγες από την Καρβάλη (Γκέλβερι), επιτελείται ένα δρώμενο που είναι από παλιά γνωστό ως «Σάγια». Σύμφωνα με τοπικές μαρτυρίες και την ζώσα εν γένει καππαδοκική παράδοση, επιτελούνταν στην Καππαδοκία την παραμονή των Φώτων με πάνδημη συμμετοχή. Οι νέοι του οικισμού μεταμφιέζονται σε κερασφόρα όντα με μάσκες και κουδούνια (Σάγια), ξεχύνονται στους δρόμους, περιφέρουν την Καμήλα, καλαντίζουν και πειράζουν τους περαστικούς και τις νοικοκυρές. Καταλήγουν στην πλατεία του χωριού όπου ανάβουν μεγάλη φωτιά, πηδούν από πάνω, χορεύουν και γλεντούν. Η τελετή αυτή σύμφωνα με τη ζωντανή παράδοση σφραγίζει το τέλος του Δωδεκαημέρου και με την καθαγιαστική δύναμη της φωτιάς αλλά και τις προσευχές διώχνει τους καλικάντζαρους (Σάγια) πάλι στα έγκατα της γης, μέχρι τον επόμενο χειμώνα, όταν θα ξαναβγούν στην επιφάνεια για να ταλαιπωρήσουν για δώδεκα ημέρες μέχρι τις 5 Ιανουαρίου ανθρώπους και ζωντανά. Την πρωτοβουλία για την εγγραφή του στοιχείου Σάγια στο Εθνικό Ευρετήριο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είχε το Κέντρο Καππαδοκικών Μελετών

]]> 9 νέα στοιχεία στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς https://www.ele.gr/?p=71116 Tue, 08 Feb 2022 06:40:45 +0000 https://www.ele.gr/?p=71116 Με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, εθιμικά δρώμενα, πολιτισμικές πρακτικές και κοινωνικές τελετουργίες από όλη την Ελλάδα, εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.

Συγκεκριμένα, εγγράφονται οι Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου, η βοσκική και ο κόσμος του βοσκού στον Ψηλορείτη, τα Ιστορικά Καφέ, η Νύχτα των Στοιχειών στην Άμφισσα, οι Αράπηδες Μοναστηρακίου Δράμας, η παραδοσιακή πρακτική της άρδευσης με σηκωμένο αυλάκι στο Κυριακοχώρι Φθιώτιδας, το έθιμο των Σίχνων στο Λιτόχωρο Πιερίας, το Γαϊτανάκι της Ανάληψης στην Αιτωλοακαρνανία και ο Χορός Σέρα των Ποντίων.

– Οι Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου

Πρόκειται για επιτελεστικό δρώμενο, χαρακτηριστικό των παραδοσιακών κοινοτήτων του αγροτικού χώρου, που αναβίωσε με πρωτοβουλία της ίδιας της κοινότητας, λόγω της σημασίας του για τη συλλογική μνήμη και ταυτότητα της Μακρινίτσας. Σήμερα, είναι σημαντικό πολιτιστικό γεγονός για τον Δήμο Βόλου και προσελκύει πλήθος επισκεπτών. Η επιτέλεση του δρώμενου, ως αγροτικό φυσιολατρικό έθιμο, χαρακτηρίζεται από μαγικοθρησκευτικό δραματοποιημένο θέαμα και μιμόδραμα με διαφορετικούς μουσικούς σκοπούς και μεγάλο ενδυματολογικό ενδιαφέρον. Το δρώμενο των Μάηδων αποτέλεσε διαχρονική πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, όπως ο Θεόφιλος και ο Νίκος Χριστόπουλος, έως σύγχρονους εικαστικούς, ακόμη και ομάδες εικαστικών graffiti.

– Η βοσκική και ο κόσμος του βοσκού στον Ψηλορείτη

Πρόκειται για ένα σύνολο παραδοσιακών τεχνικών και πολιτισμικών πρακτικών που συνδέονται άμεσα με την καθημερινότητα των βοσκών και την επιβίωσή τους. Αποτελεί συνδυασμό στοιχείων που συνθέτουν την κτηνοτροφική δραστηριότητα και το ήθος στις ποιμενικές κοινότητες, με διαχρονικά καθοριστική επίδραση στο σύστημα αξιών, την οικονομική και κοινωνική ζωή καθώς και τον πολιτισμικό χαρακτήρα των ορεινών κοινοτήτων στο βουνό της Ίδης. Η ποιμενική ζωή στον Ψηλορείτη ή βοσκική, έχει ιδιαίτερη σημασία για τους φορείς και τις κοινότητές τους, καθώς, παρά τους κοινωνικοοικονομικούς μετασχηματισμούς, συνιστά έναν λειτουργικό κώδικα για τη διαφύλαξη των διαπροσωπικών και διακοινοτικών σχέσεων, με την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών μεταξύ των κατοίκων και την αποφυγή εσωτερικών κοινωνικών κρίσεων, ενισχύοντας το αίσθημα του ανήκειν και το κοινοτικό πνεύμα.

– Τα Ιστορικά Καφέ

Τα Ιστορικά Καφέ, κάποια από τα οποία μετρούν ζωή περισσότερο από 100 χρόνια, αποτελούν σημείο αναφοράς και χώρους, με ιδιαίτερους συμβολισμούς για τις τοπικές κοινωνίες, όπου λειτουργούν. Η μέχρι στιγμής καταγραφή τους περιλαμβάνει το Καφέ Κήπος στα Χανιά, το Καφέ Mevlana στη Ρόδο, τα Καφέ Ερμής και Πανελλήνιο στη Μυτιλήνη, τη Λέσχη Κομοτηναίων στην Κομοτηνή, το Μεγάλο Καφενείο στην Τρίπολη, το Καφέ Ωραία Ελλάς στην Αθήνα και το Μεγάλο Καφενείο στην Άμφισσα. Τα Ιστορικά Καφέ έχουν συμβάλει πολλαπλά στη διαμόρφωση πολιτισμικών πρακτικών εντός του αστικού χώρου, αλλά και στη διαμόρφωση της αστικής κοινωνικότητας, τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα.

– Η Νύχτα των Στοιχειών

(Το Στοιχειό της Χάρμαινας)

Η αναπαράσταση του τοπικού θρύλου του Στοιχειού της Χάρμαινας πραγματοποιείται το τελευταίο Σάββατο των Αποκριών, στην Άμφισσα. Η νέα αυτή εθιμική πρακτική τελείται τα τελευταία 25 χρόνια στην πόλη της Άμφισσας. Μέσα από τη δραματοποίηση του τοπικού θρύλου αναδεικνύεται η σημασία που αποδίδεται από τη συλλογική μνήμη και την προφορική παράδοση στο νερό, ως πηγή ζωής και κινητήρια δύναμη των βυρσοδεψείων (ταμπάκικων), χάρη στα οποία άνθισε η οικονομία της Άμφισσας των νεότερων χρόνων. Το δρώμενο αναδεικνύει όχι μόνο το παρελθόν της πόλης (π.χ. την τοπική τέχνη της βυρσοδεψίας που άλλοτε ανθούσε), αλλά και τη σύγχρονη πολιτιστική ταυτότητα της Άμφισσας.

Αράπηδες Μοναστηρακίου Δράμας

Η επιτέλεση του εθίμου των Αράπηδων αποτελεί κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός για το Μοναστηράκι με ιδιαίτερη σημασία για τη διατήρηση της αίσθησης της κοινής καταγωγής, της ιστορίας και της ταυτότητας της κοινότητας. Τελείται την ημέρα των Θεοφανείων με σκοπό «το καλό και τη σοδειά», ενώ η διαφύλαξη του εθίμου βασίζεται στη συμμετοχή των νέων. Οι «Αράπηδες» είναι μια ομάδα νέων ανδρών μεταμφιεσμένων με μαύρες κάπες και ψηλές οξυκόρυφες μάσκες από γιδοπροβιές, κουδούνια στη μέση και ξύλινο σπαθί στα χέρια. Συνοδευόμενοι από τους, επίσης, μεταμφιεσμένους «Παππούδες», «Γκιλίγκες», «Τσολιάδες» και υπό τους ήχους των τρίχορδων αχλαδόσχημων λυρών  και νταϊρέδων, περιφέρονται στον οικισμό χορεύοντας. Η «τσέτα», η ομάδα των μεταμφιεσμένων, συγκροτείται αποκλειστικά από νέα παιδιά και άνδρες του χωριού ηλικίας 14 έως 40 χρόνων.

– Η παραδοσιακή πρακτική της άρδευσης με σηκωμένο αυλάκι στο Κυριακοχώρι Φθιώτιδας

Πρόκειται για το υδραυλικό έργο με το οποίο πραγματοποιείται η άρδευση των καλλιεργειών από τον 18ο αιώνα μέχρι και σήμερα. Οι Κυριακοχωρίτες συλλέγουν με φράγμα το νερό ορεινού παραποτάμου του Ινάχου και με τη βοήθεια μόνο της βαρύτητας το διοχετεύουν σε μακρύτατο υδραύλακα, το αποθηκεύουν σε υπαίθρια μεγάλων διαστάσεων στέρνα και στη συνέχεια το διανέμουν με μικρότερα αυλάκια σε κάθε κήπο χωριστά. Με την παραδοσιακή αυτή πρακτική παράγουν πολύτιμα αγροδιατροφικά προϊόντα ενισχύοντας την τοπική κοινωνία, πάντα με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Η παράδοση του Σηκωμένου Αυλακιού, φορείς της οποίας είναι πρωτίστως τα εβδομήντα νοικοκυριά του Κυριακοχωρίου Φθιώτιδας, συνδέεται με αντιλήψεις, γνώσεις και πρακτικές που αφενός συνάδουν με έναν βιώσιμο τρόπο διαχείρισης των φυσικών πόρων και αφετέρου προάγουν το πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας της κοινότητας, αλλά και την ευημερία της. Η παράδοση μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, με τρόπο βιωματικό.

– Το έθιμο των Σίχνων στο Λιτόχωρο Πιερίας

Τα Σίχνα ή «σιχνοφόρια» είναι έθιμο που χαρακτηρίζει τον εορτασμό των Θεοφανείων στο Λιτόχωρο Πιερίας (Δήμος Δίου-Ολύμπου). Πρόκειται για σημαίες διαστάσεων 1,50 x 1,15 μέτρων περίπου με έντονα χρώματα, οι οποίες στο κέντρο τους είναι σχηματισμένος σταυρός. Πολλές φορές τα Σίχνα είναι αφιερώματα συντεχνιών και οικογενειών ναυτικών, που συμμετέχουν, με συγκεκριμένο τυπικό, στην καθαγιασμό των υδάτων και τον εορτασμό των Φώτων, στο Λιτόχωρο. Η σημασία του εθίμου, που τελείται, σχεδόν αδιάλειπτα, τους δύο τελευταίους αιώνες, για την τοπική κοινωνία του Λιτοχώρου Πιερίας είναι μεγάλη, ενώ αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για κάποιον να κρατήσει το Σίχνο, κατά τη διάρκεια της τελετής.

Το Γαϊτανάκι της Ανάληψης

Πρόκειται για εθιμικό δρώμενο που επιτελείται τη Δευτέρα του Πάσχα, στην πλατεία του χωριού Ανάληψη (πρώην Δερβέκιστα), του Δήμου Θέρμου Αιτωλοακαρνανίας. Άντρες, γυναίκες και παιδιά  χορεύουν όλοι μαζί και τραγουδούν το «Γαϊτανάκι», χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Το δρώμενο, στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού αλλά και όσοι έχουν μετοικήσει, αποτελεί στοιχείο ενδυνάμωσης των σχέσεων των μελών της κοινότητας και ενίσχυσης του αισθήματος της κοινής καταγωγής, ιδιαίτερα εκείνων που ζουν μακριά από την Ανάληψη.

Χορός Σέρρα

Γνωστός και με τις ονομασίες Τρομαχτόν, Πυρρίχιος, Λάζικον, ο Χορός Σέρρα αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική έκφραση της συλλογικής ταυτότητας των Ελλήνων Ποντίων – προσφύγων και μεταναστών- σε όλη την ελληνική επικράτεια, καθώς και σε όλο τον κόσμο. Χορεύεται ένοπλος, αποκλειστικά από άνδρες και μιμείται σχήματα μάχης. Συνοδεύεται μουσικά από τον ήχο της λύρας και του νταουλιού, είτε του αγγείου και του νταουλιού. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η δημόσια επιτέλεση του χορού, κατά τις εκδηλώσεις Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Ο χορός Σέρρα τόνωσε το ηθικό των Ελλήνων Ποντίων στην περίοδο των διωγμών και της Γενοκτονίας (1916-1922) και στα πρώτα δύσκολα χρόνια της μετεγκατάστασής τους στην Ελλάδα.

]]> Χαιρετίζει την εγγραφή του «Πολυφωνικού Καραβανιού στην Άυλη Κληρονομιά https://www.ele.gr/?p=60025 Thu, 04 Feb 2021 05:30:43 +0000 http://www.ele.gr/?p=60025 Χαιρετίζει την εγγραφή του «Πολυφωνικού Καραβανιού» στο Διεθνή Κατάλογο Καλών Πρακτικών Διαφύλαξης της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ηπείρου (Π.Ε.Δ. Ηπείρου) και με την ιδιότητά της ως επικεφαλής εταίρος του έργου Polyphonia: «Ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού, μέσω της διατήρησης της Πολυφωνικής Μουσικής, ως μοναδικό στοιχείο της διασυνοριακής πολιτιστικής κληρονομιάς», το οποίο υλοποιείται στο Interreg Ελλάδα- Αλβανία 2014-2020.

Το έργο έχει ως στόχο την καταγραφή, διαφύλαξη και προώθηση μέσω του πολιτιστικού τουρισμού της πολυφωνικής μουσικής της Ηπείρου και Νότιας Αλβανίας.

Το Ηπειρώτικο Πολυφωνικό Τραγούδι αποτελεί σύνθετο πολιτισμικό φαινόμενο βαθιά ριζωμένο στον χρόνο και τον χώρο. Αποτελεί ζωντανό στοιχείο πολιτισμικής ταυτότητας. Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας εγγράφηκε  το 2016. 

Όπως δήλωσε πρόσφατα η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη: «Ό,τι αποτελεί τη συλλογική ταυτότητα του λαού μας, είναι οι παραδόσεις μας, οι τεχνικές, οι πρακτικές, οι γιορτές που περνούν από στόμα σε στόμα, από γενιά σε γενιά». 

Για την εγγραφή του «Πολυφωνικού Καραβανιού» στον Διεθνή Κατάλογο Καλών Πρακτικών Διαφύλαξης της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που έγινε με ομόφωνη απόφαση της 15ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής στις 17  Δεκεμβρίου σημειώνεται πρόκειται για την πρώτη, διαχρονικά, εγγραφή από μέρους της Ελλάδας στον συγκεκριμένο κατάλογο και την, μόλις, 25η, συνολικά, από όλο τον κόσμο, από το 2009 ως σήμερα. 

]]> Το Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά https://www.ele.gr/?p=59510 Tue, 19 Jan 2021 07:00:17 +0000 http://www.ele.gr/?p=59510 Μία σημαντική παρέμβαση στο Υπουργείο Πολιτισμού για τους Σαρακατσαναίους πραγματοποίησε η Βουλευτής Ιωαννίνων της Νέας Δημοκρατίας Μαρία-Αλεξάνδρα Κεφάλα.

Ζητώντας να ενταχθεί ο θεσμός του  «Ανταμώματος των Σαρακατσαναίων» στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, στην ουσία επιδιώκει να στηθεί μία γέφυρα που θα ενώσει το παρελθόν με το παρόν και θα βάλει τις βάσεις για το μέλλον, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της. 

Η πρότασή της έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την Αδελφότητα Σαρακατσαναίων Ηπείρου, με την οποία η Βουλευτής είχε συνάντηση, παρουσιάζοντας τους βασικούς άξονες.

Κάθε χρόνο, από το 1979, το πρώτο σαββατοκύριακο του Αυγούστου, λαμβάνει χώρα στον Γυφτόκαμπο το «Αντάμωμα Σαρακατσαναίων Ηπείρου». Εκεί, στη Σαρακατσάνικη Στάνη, σε ένα κατάφυτο περιβάλλον, σε ένα σύμπλεγμα που αποδίδει πιστά τη νομαδική σαρακατσάνικη ζωή, Σαρακατσάνοι από όλη την Ήπειρο, αλλά και κάθε γωνιά της Ελλάδας και του εξωτερικού συγκεντρώνονται σε μια μεγάλη υπαίθρια πολιτιστική εκδήλωση, στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν την παράδοση τους, την πολιτιστική τους κληρονομιά και τις σχέσεις τους. Στο πλαίσιο του ανταμώματος αναβιώνουν τα έθιμα των Σαρακατσάνων με αναπαραστάσεις από τη νομαδική ζωή, παραδοσιακούς χορούς και αφηγήσεις περιστατικών από την ιστορία τους. 

Η βουλευτής  ζήτησε από το Υπουργείο Πολιτισμού να ενταχθεί το «Αντάμωμα Σαρακατσαναίων Ηπείρου» στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως ζωντανό και αναπόσπαστο στοιχεία της συλλογικής ταυτότητας και μνήμης των Σαρακατσάνων. Αφού ανέδειξε την αξία και τη σημασία που δίνουν οι ίδιοι στην παράδοση και την κληρονομιά τους, αναδεικνύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα και τις παραδόσεις τους, τόνισε και την επιθυμία τους να διατηρήσουν και να αναδείξουν αυτά τα στοιχεία. Κοινός στόχος είναι να διατηρηθεί και αναδειχθεί ως ζωτικό στοιχείο της αυτογνωσίας τους και να συμβάλλει στη συνέχεια και τη συνοχή των Σαρακατσάνων ώστε να κρατηθεί ζωντανή η φλέβα που τους συνδέει με το παρελθόν, αλλά και να αποτελέσει ένα ανοικτό παράθυρο στο μέλλον, ειδικά των νεότερων γενεών.

Όπως σημειώνει ακόμα, η ένταξη αυτή είναι σημαντική διότι, μέσω του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας δίνεται ο λόγος στους ίδιους τους φορείς της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (κοινότητες, ομάδες, ακόμα και μεμονωμένα άτομα) προκειμένου να μοιραστούν τη δική τους πολιτισμική εμπειρία με το εγχώριο και διεθνές κοινό, να μιλήσουν για τη συλλογική τους ταυτότητα, να διατυπώσουν προτάσεις για τη μελέτη και κυρίως για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

]]>