Οι μελέτες εκπονήθηκαν σε συνέχεια της οριστικής μελέτης αποκατάστασης και της μελέτης απορροής όμβριων υδάτων του θεάτρου και του βόρειου πρανούς, το οποίο και αποτελεί το κύριο μέσο αντιστήριξης του επικλινούς εδάφους του θεάτρου.
Το έργο της αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου Δελφών υλοποιείται βάσει προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Ο μοναδικός σε σημασία και διεθνούς εμβέλειας και αναφοράς αρχαιολογικός χώρος των Δελφών, έχει απόλυτη ανάγκη από συνεχή μέριμνα και φροντίδα, ώστε να προστατευθεί από τα φαινόμενα της εξελισσόμενης κλιματική κρίσης. Μη αμελητέα παράμετρο αποτελεί το γεγονός ότι στην ευρύτερη περιοχή αναπτύσσονται τεκτονικά ρήγματα, όπως το ρήγμα των Δελφών και το ρήγμα της Κερνάς. Με δεδομένο το συγκεκριμένο γεωλογικό υπόβαθρο, που χαρακτηρίζεται από τάση για κατολίσθηση, η πρόσθετη φόρτιση από τα όμβρια ύδατα αυξάνει διαχρονικά τη διάβρωση με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του αρχαίου θεάτρου. Στο σύνολο των μελετών που έχουν εκπονηθεί για την υλοποίηση του έργου, συμπεριλαμβανομένων της γεωτεχνικής μελέτης και της μελέτης εφαρμογής αποκατάστασης του ανατολικού αναλήμματος του αρχαίου θεάτρου, έχουν ληφθεί υπόψη όλα τα παραπάνω δεδομένα. Στόχος μας είναι η αποκατάσταση του μνημείου να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2027. Σε συνδυασμό με τα έργα προστασίας, συντήρησης και αποκατάστασης των επιμέρους μνημείων και του αρχαιολογικού χώρου, έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών και την ανακαίνιση και αναβάθμιση των υποδομών του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου που το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί, διασφαλίζουμε την προστασία του κορυφαίου αυτού μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ενισχύουμε τη λειτουργία του ως σημαντικού πολιτιστικού προορισμού και αναπτυξιακού πόρου, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, αλλά και τη διατήρηση του χαρακτήρα των Δελφών, ως σημείου αναφοράς, για τον παγκόσμιο πολιτισμό».
Στο πλαίσιο της γεωτεχνικής μελέτης γίνεται σύντομη περιγραφή του μνημείου, των κατασκευαστικών του φάσεων και της παθολογίας του. Γίνεται, επίσης, αναφορά στις μελέτες που έχουν εκπονηθεί και στις επεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Αξιολογούνται οι προτάσεις της οριστικής μελέτης αποκατάστασης που αφορούν στο ανατολικό ανάλημμα του θεάτρου, επικαιροποιούνται και εξειδικεύονται σε επίπεδο εφαρμογής. Η κύρια παθολογία του θεάτρου που σχετίζεται με γεωλογικές/γεωτεχνικές συνθήκες είναι η ολίσθηση και καθίζηση μεγάλου τμήματος των εδωλίων των κερκίδων που έχουν διαμορφωθεί κυρίως επί αρχαίων επιχώσεων. Για την αποκατάσταση του κοίλου, προβλέπεται να απομακρυνθούν οι τεχνητές επιχωματώσεις έως ότου βρεθεί το υπόβαθρο και έπειτα να συμπληρωθεί το ανάλογο τμήμα όπως προτείνει η αρχιτεκτονική μελέτη.
Τι προτείνεται
Στην οριστική μελέτη αποκατάστασης προτείνονται αποκατάσταση βαθμίδων και εδωλίων και κατά περίπτωση ανάταξή τους, συμπλήρωση του κοίλου με διάσπαρτα ή νέα εδώλια αλλά και του κατεστραμμένου ανατολικού τμήματος του διαζώματος, αποκατάσταση των ορθοστατών της ορχήστρας, καθαρισμός του περιμετρικού αγωγού της, αποκατάσταση των αναλημμάτων των παρόδων, στερέωση του δομικού υλικού, επανατοποθέτηση των λίθων στην αρχική τους θέση και συμπλήρωση των τοίχων με διάσπαρτους ή νέους φυσικούς λίθους, εκσκαφή και ομαλοποίηση του βόρειου πρανούς και ενίσχυσή του με τη χρήση γεωπλέγματος, διευθέτηση της απορροής των όμβριων υδάτων με την κατασκευή αγωγού. Η πορεία των εργασιών προβλέπει προσωρινή στήριξη στο νότιο τμήμα του αναλήμματος, ανασκαφικούς καθαρισμούς σε όλο το μήκος του, κατασκευή ικριωμάτων περιήγησης και εργασίας, μετακίνηση των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, εργασίες από την εσωτερική πλευρά στις απογυμνωμένες περιοχές του κοίλου, ανάταξη και ενίσχυση των περιοχών θεμελίωσης, απομάκρυνση δόμων σύμφωνα με την μελέτη, συμπληρώσεις και συγκολλήσεις λίθων κατά χώραν και τοποθέτηση νέων λίθων. Για το σύνολο του ανατολικού πλευρικού αναλήμματος θα κατασκευαστούν 61 νέοι λίθοι εξωτερικής και εσωτερικής παρειάς, 38 τεχνητοί λίθοι και θα συμπληρωθούν 8 λίθοι με χυτό υλικό.
Το αρχαίο θέατρο Δελφών
Το αρχαίο θέατρο Δελφών ήταν ενσωματωμένο στο ιερό του Απόλλωνα, καταλαμβάνοντας τη βορειοδυτική γωνία του τεμένους. Η κατασκευή του λίθινου θεάτρου των Δελφών ανάγεται στον 2ο αιώνα π.Χ., ενώ κατά τα ρωμαϊκά και υστερορωμαϊκά χρόνια το μνημείο δέχτηκε επισκευές και μετατροπές. Η λειτουργία του θεάτρου πιθανολογείται μέχρι τον 4ο αι. μ.Χ. Το κοίλο στα βορειοδυτικά θεμελιώνεται στον φυσικό βράχο και στα νοτιοανατολικά σε επιχώσεις. Το κάτω κοίλο χωρίζεται σε 7 κερκίδες και διαθέτει 27 σειρές εδωλίων και το άνω κοίλο σε 6 κερκίδες και 8 σειρές εδωλίων. Η ορχήστρα έχει μεγάλη υψομετρική διαφορά από το ανώτερο εδώλιο. Η κλίση του θεάτρου είναι 54% και η χωρητικότητά του εκτιμάται περί τους 5.000 θεατές. Η είσοδος στο θέατρο γίνονταν από τις δύο παρόδους και από δύο εισόδους, στα άκρα του διαζώματος. Η ορχήστρα ήταν αρχικά κυκλική αλλά μετά τις ρωμαϊκές μετασκευές έγινε πεταλόσχημη. Περιμετρικά πλαισιώνεται από αποχετευτικό αγωγό. Οι δύο πλευρικοί αναλημματικοί τοίχοι διατάσσονται βαθμιδωτά ακολουθώντας την έντονη κλίση του φυσικού εδάφους.
]]>Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της Deloitte και παρουσιάστηκε από τον Σωτήρη Μπατζιά Partner – Strategy Consulting της Deloitte Ελλάδος.
Αντικείμενο, της μελέτης, ήταν η αποτίμηση των επιπτώσεων έργων πολιτισμού τα οποία χρηματοδοτήθηκαν, μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ 2014-2020, στην απασχόληση και την τοπική, περιφερειακή και εθνική οικονομία, με ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα του τουρισμού.
Με αφορμή την παρουσίαση της μελέτης η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ανέφερε:
«Παρά τη συγκεκριμένη συνταγματική παραδοχή, ότι Πολιτισμός αποτελεί βασικό κοινωνικό αγαθό, στο πλαίσιο της συζήτησης περί της οικονομικής πολιτικής εξακολουθεί να επανέρχεται συχνά, με τη μία ή την άλλη μορφή το ερώτημα: «Αιτιολογούνται δημοσιονομικά μεγάλες δημόσιες επενδύσεις στον Πολιτισμό, όταν η χρηματοδότηση άλλων, κρίσιμων τομέων, όπως είναι η υγεία και η εκπαίδευση αποτελούν προτεραιότητα, και η ανεργία βρίσκεται ακόμη σε υψηλά επίπεδα»;
Πίσω από το σκεπτικό αυτό βρίσκεται μια παλιά, εσφαλμένη και επιστημονικά ξεπερασμένη αντίληψη, η οποία θέλει τον Πολιτισμό ως αγαθό πολυτελείας, που επιτρέπεται να απορροφά δημόσιους πόρους μόνο σε περιόδους οικονομικής ακμής και ευμάρειας. Έχοντας ακριβώς επίγνωση όλων αυτών των δεδομένων, τα τελευταία 4,5 χρόνια το Υπουργείο Πολιτισμού –το οποίο ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συμπεριλαμβάνει στα «παραγωγικά Υπουργεία»– διαμορφώνει συνειδητά και συστηματικά -μέσω των πολιτικών του- ένα νέο, ευέλικτο και δυναμικό λειτουργικό και αναπτυξιακό μοντέλο πολιτιστικής διαχείρισης, με βάση την επιστημονική γνώση, τη μέγιστη και βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων, καθώς και την ορθολογική αξιοποίηση των υφιστάμενων υλικών και ανθρώπινων πόρων, με στόχο την επίτευξη πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος και οικονομίας κλίμακας.
Προτεραιότητά μας είναι η ανάπτυξη δημοσίων ρεαλιστικών πολιτικών, με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα, στην ποιότητα ζωής των πολιτών, στην πολιτιστική επιχειρηματικότητα, στην οικονομική ανάπτυξη. Η ανάδειξη του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα ως ολοκληρωμένου, βιώσιμου αναπτυξιακού εργαλείου, που καλλιεργεί οικοσυστήματα επιχειρηματικότητας, συμβάλλοντας καθοριστικά στη κοινωνική συνοχή. Πρωταγωνιστές στην προσπάθεια αυτή είναι οι δημιουργοί, οι καλλιτέχνες, οι επαγγελματίες του χώρου, οι εργαζόμενοι στο Υπουργείο Πολιτισμού και στους δημόσιους πολιτιστικούς φορείς, οι οποίοι συγκροτούν μια πλειοψηφία, που εκφράζει την ισχυρή και δημιουργική Ελλάδα.
Είναι αυτοί, που διαμορφώνουν τη σύγχρονη πολιτιστική φυσιογνωμία της χώρας, αναδεικνύοντας τη σε παγκόσμια Επικράτεια Πολιτισμού».
Η μελέτη
Βάσει των αποτελεσμάτων της μελέτης, από επενδύσεις ύψους 453 εκατ. ευρώ, οι συνολικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία ανέρχονται σε 1,56 δισ. ευρώ με τον αντίστοιχο πολλαπλασιαστικό συντελεστή να διαμορφώνεται στο 3,44 ευρώ ανά ευρώ επένδυσης σε ορίζοντα πενταετίας (ήτοι για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται σε έργα πολιτισμού επιστρέφουν στην οικονομία 3,44 ευρώ).
Οι αντίστοιχες επιπτώσεις στη μισθοδοσία και την απασχόληση διαμορφώθηκαν στα 259 εκατ. ευρώ συντηρούμενης μισθοδοσίας και 22.106 συντηρούμενων θέσεων εργασίας από τα έργα πολιτισμού της προγραμματικής περιόδου 2014-2020.
Το αποτύπωμα των πολιτιστικών έργων στον τομέα του τουρισμού ήταν εξίσου σημαντικό, με 94 εκατ. ευρώ των πολλαπλασιαστικών επιπτώσεων ετησίως να σχετίζονται με αυτό τον τομέα.
Στο σύνολο του ΕΣΠΑ που μελετήθηκε, παρατηρείται μια τάση βελτίωσης της απόδοσης των επενδύσεων σε έργα πολιτισμού σε σχέση με τα αποτελέσματα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου. Η αύξηση της επίδρασης του πολιτιστικού τουρισμού στο σύνολο των τουριστικών εισπράξεων, καθώς και η επίδραση που έχουν οι δαπάνες σε έργα πολιτισμού στην απόδοση του τουριστικού προϊόντος για τη χώρα γίνεται όλο και πιο σημαντική. Αυτό μεταφράζεται σε μια γενικευμένη ανάγκη διατήρησης των δαπανών και επενδύσεων στον τομέα του πολιτισμού συνολικά, ώστε η χώρα να εκμεταλλευτεί τη συγκεκριμένη τάση.
]]>Οι αρχαιότητες προέρχονται από τρεις διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας, την Κρήτη, την Ήπειρο και την Αττική έχοντας ένα κοινό στοιχείο.
Πρόκειται για προϊόντα λαθρανασκαφών που διακινήθηκαν από κυκλώματα αρχαιοκαπήλων και εξήχθησαν παράνομα από την χώρα μας, πριν καταλήξουν στο Μουσείο Carlos. Μεταξύ των τριών ελληνικών αρχαιοτήτων είναι και ένα μαρμάρινο άγαλμα νεαρής γυναικείας μορφής που στηρίζεται με τον αριστερό της αγκώνα σε υψηλό κορμό δένδρου και η οποία χρονολογείται στον 2ο αιώνα π.Χ.
Πρόκειται για ένα άγαλμα της Τερψιχόρης, μίας από τις εννέα Μούσες που ήταν η μούσα του χορού και των δραματικών χορικών.
Όπως αναφέρθηκε στην εκδήλωση που έγινε τη Δευτέρα, στην οποία και επεστράφησαν οι τρεις αρχαιότητες, το άγαλμα της Τερψιχόρης προέρχεται από παράνομη ανασκαφή στην περιοχή της Ηπείρου ενώ υπάρχουν στοιχεία από δικογραφίες που το τεκμηριώνουν.
Η αρμόδια Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟ αναζήτησε και αξιολόγησε, εκ νέου, όλα τα στοιχεία τεκμηρίωσης της ελληνικής διεκδίκησης. Με την συνδρομή του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους απέκτησε πρόσβαση σε παλιές δικογραφίες και συγκέντρωσε στοιχεία που αποδείκνυαν, πέραν πάσης αμφιβολίας, την παράνομη διακίνηση του γυναικείου αγάλματος από την περιοχή της Ηπείρου και ειδικότερα την Δωδώνη.
Ερωτήματα και άγνοια
Κάπου εκεί όμως αρχίζουν και τα ερωτήματα για την προέλευση του αγάλματος, καθώς στην επίσημη ανακοίνωση αναφέρεται πως ήδη από το 2007, περιήλθαν σε γνώση των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού στοιχεία, που αμφισβητούσαν την νομιμότητα της απόκτησης από το Μουσείο, του αγάλματος της γυναικείας μορφής, και άρχισαν οι επαφές των δύο πλευρών για την επιστροφή της.
Όμως, η αναζήτηση για περιστατικά λαθρανασκαφών από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 μέχρι και το 2007 σε περιοχές της Ηπείρου δεν απέφερε κάποιο αποτέλεσμα ενώ επίσης άγνοια για το συμβάν δηλώνουν και οι κατά το Νόμο αρμόδιες υπηρεσίες των τοπικών Εφορειών Αρχαιοτήτων και της Αστυνομίας.
Υπάρχει ωστόσο ένας αστερίσκος που έχει να κάνει με προϊόντα λαθρανασκαφών, τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, η διαδρομή των οποίων εντοπίστηκε πολύ αργότερα από τότε που έγινε η λαθρανασκαφή, μέσα από τους δαιδαλώδεις διαδρόμους των διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας και η εμπλοκή ή η απόδειξη για τις τοποθεσίες από όπου ήρθαν στην επιφάνεια της γης, έγιναν σε μεταγενέστερο χρόνο, με την εμπλοκή κεντρικών υπηρεσιών της Αστυνομίας και της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας και των αντίστοιχων υπηρεσιών του υπ. Πολιτισμού.
Θα εκτεθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο
Όπως αναφέρεται σχετικά στην ανακοίνωση του υπ. Πολιτισμού και το άγαλμα της Τερψιχόρης και οι άλλες δύο αρχαιότητες θα επιστρέψουν άμεσα στην Ελλάδα και θα παρουσιαστούν στο κοινό, πριν καταλήξουν στα μουσεία των περιοχών από τις οποίες προέρχονται, κάτι που σημαίνει πως το άγαλμα της Τερψιχόρης, σε εύλογο χρονικό διάστημα θα φτάσει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων όπου και θα αποτελέσει τμήμα της μόνιμης έκθεσης των αντικειμένων από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης.
Βάση διεκδίκησης
της επιστροφής, ο διάλογος
Εκτός από το άγαλμα της Τερψιχόρης, το δρόμο του επαναπατρισμού πήραν μία πήλινη μινωική λάρνακα του τύπου του λουτήρα, με διακόσμηση ψαριών στο εσωτερικό και στυλιζαρισμένου χταποδιού στο εξωτερικό που χρονολογείται στον 14ο αι. π.Χ. και μία μαρμάρινη ανδρική ιματιοφόρα μορφή καθισμένη σε δίφρο, προερχόμενη από τον ανάγλυφο διάκοσμο αττικού επιτύμβιου ναΐσκου του τρίτου τέταρτου του 4ου αι. π.Χ.
Στον χαιρετισμό της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ανέφερε: «Χρειάστηκαν 16 και πλέον χρόνια μέχρι να φτάσουμε, στην αίσια έκβαση. Μέσα στο διάστημα αυτό η ελληνική πλευρά διαρκώς εμπλούτιζε με νέα στοιχεία την τεκμηρίωση της παράνομης διακίνησής τους. Με τον επαναπατρισμό των τριών αρχαιοτήτων εγκαινιάζεται μια νέα σελίδα πολιτιστικής συνεργασίας του υπουργείου Πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας με το Μουσείο Μ.C.Carlos και το Πανεπιστήμιο του Emory της Ατλάντα. Το υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας θα συμβάλλει με κάθε τρόπο, ώστε η συνεργασία αυτή να αποτελέσει την αφετηρία ενός γόνιμου επιστημονικού διαλόγου των δύο πλευρών και να δώσει την ευκαιρία μέσα από περιοδικές εκθέσεις και δανεισμούς αρχαιοτήτων να προβληθεί ο ελληνικός πολιτισμός. Αυτό που θα πρέπει να συγκρατήσουμε από τη σημερινή ημέρα είναι ότι ο καλοπροαίρετος διάλογος ανάμεσα στους φορείς θα πρέπει να είναι η βάση για κάθε διεκδίκηση και κάθε επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στη χώρας προέλευσής τους», ανέφερε στον χαιρετισμό της η κα Μενδώνη.
Η έρευνα
Ήδη από το 2007, περιήλθαν σε γνώση των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού στοιχεία από τις αστυνομικές αρχές και από δημοσιεύματα που αμφισβητούσαν την νομιμότητα απόκτησης από το Μουσείο Michael Carlos της μινωϊκής λάρνακας και του αγάλματος της γυναικείας μορφής καθώς και ενός ανάγλυφου πίθου. Τότε, εστάλη επίσημη επιστολή διεκδίκησής τους από το υπουργείο Πολιτισμού προς το Μουσείο. Η απάντηση του Μουσείου ήταν ότι είχε ελέγξει την προέλευση των αντικειμένων, πριν τα αποκτήσει, και δεν είχε προκύψει καμία αμφισβήτηση.
Μέχρι το 2020, συνεχίζονταν άτυπες επαφές των δύο πλευρών, χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάποια ουσιαστική πρόοδος. Το 2021 μετά την αποστολή νέας επίσημης επιστολής του υπουργείου Πολιτισμού προς το Μουσείο και σειρά επαφών με τις διπλωματικές αρχές της χώρας, επανεκκίνησε ο διάλογος.
Η αρμόδια Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟ αναζήτησε και αξιολόγησε, εκ νέου, όλα τα στοιχεία τεκμηρίωσης της ελληνικής διεκδίκησης.
Τον Απρίλιο του 2022, κατατέθηκε ο φάκελος, με όλη την τεκμηρίωση, στην Ελληνική Πρεσβεία στην Ουάσιγκτον και ξεκίνησε -με την διαμεσολάβηση του Προξένου της Ελλάδας στην Ατλάντα – νέος κύκλος επαφών μεταξύ των εκπροσώπων του Μουσείου και του υπουργείου Πολιτισμού. Τον Απρίλιο του 2023, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του Henry Kim, διευθυντή του Μουσείου, και συνεργατών του στην Αθήνα, για να συζητηθούν όλα τα επιστημονικά και νομικά επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς.
Tον Ιούνιο του 2023, το Μουσείο Carlos γνωστοποίησε στο ΥΠΠΟ, δια των διπλωματικών αρχών, την πρόθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανεπιστημίου του Emory να επιστραφούν τα τρία αντικείμενα, για τα οποία υπήρχαν αδιάσειστες αποδείξεις, στην Ελλάδα. Παράλληλα, δήλωσε τη βούληση του Μουσείου να συνεργαστεί στενά με τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, ώστε να προχωρήσει στον έλεγχο νομιμότητας προέλευσης και των άλλων ελληνικών αρχαιοτήτων της Συλλογής.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
]]>Το γραφείο στο Καπέσοβο
Σύμφωνα και με τις ανακοινώσεις που ακολούθησαν μια από τις υποχρεώσεις που πρέπει να εκπληρωθεί είναι η δημιουργία ενός γραφείου, το οποίο θα στεγαστεί στην Πασχάλειο Σχολή στο Καπέσοβο ενώ θα ακολουθήσει η δημιουργία πλατφόρμας ενημέρωσης και η διοργάνωση κεντρικής εκδήλωσης εορτασμού της ένταξης του Ζαγορίου στα μνημεία της Unesco τον ερχόμενο Μάϊο.
Σε δηλώσεις, μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης, ο Περιφερειάρχης Αλ. Καχριμάνης δήλωσε: «Συζητήσαμε για τις υποχρεώσεις που έχουμε από εδώ και πέρα για να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά, όπως τα δουλέψαμε μέχρι σήμερα. Όπως έχουμε πει, δεν είμαστε μόνο για τους πανηγυρισμούς, είμαστε και για τη δουλειά, η οποία θέλει συνέπεια και εμείς θα την κάνουμε. Θέλω να ευχαριστήσω την Υπουργό για όλα τα θέματα που έχουμε συνεργαστεί. Γιατί δίνουμε λύσεις σε θέματα που ήταν για πάρα πολλά χρόνια στάσιμα. Ένα από αυτά ήταν το Τζαμί στην Καλούτσιανη, το οποίο δουλεύεται. Είναι το Κάστρο Κιάφας, το Ιμαρέτ στην Άρτα. Είναι χίλια δυο πράγματα τα οποία τα προχωράμε και σας ευχαριστώ πολύ».
Από την πλευρά της η Υπουργός Πολιτισμού κ. Λ. Μενδώνη δήλωσε μεταξύ άλλων: «Είναι μια σειρά βήματα, τα οποία πρέπει να γίνουν, ώστε το Δεκέμβριο του 2024 να έχουμε ανταποκριθεί σε αυτές τις υποχρεώσεις. Μια από αυτές και η πιο σημαντική είναι η δημιουργία ενός φορέα, ενός γραφείου στην Πασχάλειο Σχολή που έχει και συμβολική και συναισθηματική φόρτιση. Από εκεί και πέρα πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θέτει η Unesco, για παράδειγμα μια πλατφόρμα, η οποία θα λειτουργεί ανοιχτή και προσβάσιμη από όλο τον κόσμο σε διεθνές επίπεδο. Το πρώτο μεγάλο επόμενο βήμα είναι ο εορτασμός, παρουσία των στελεχών της Unesco και την επίσημη ανακήρυξη του Ζαγορίου ως Μνημείου του Καταλόγου της Unesco τον επόμενο Μάιο (…) Αυτό που θα ήθελα να πω και να συνειδητοποιήσουμε όλοι είναι ότι ο Δήμος Ζαγορίου είναι ο πρώτος Δήμος στην επικράτεια που είναι ολόκληρος Unesco. Έχουμε σε τουλάχιστον 18 άλλους Δήμους μνημεία Unesco. Εδώ έχουμε όλο τον Δήμο Μνημείο Unesco. Και αυτό είναι τεράστια τιμή, τεράστια επιτυχία της χώρας, της Ηπείρου, αλλά είναι και πολύ μεγάλη ευθύνη για τον Δήμο και τον Δήμαρχο που σήμερα εκπροσωπεί το σύνολο των οικισμών και των χωριών του Ζαγορίου».
Σε δηλώσεις του ο Δήμαρχος Ζαγορίου Γεώργιος Σουκουβέλος εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις δράσεις που δρομολογούνται σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς. «Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος. Πράγματι το Ζαγόρι σήμερα αλλάζει ρότα», τόνισε, προσθέτοντας ότι ήταν πολύ καλή η συνάντηση με την Υπουργό, στην οποία συζητήθηκε και το χρονοδιάγραμμα για το τι πρέπει να γίνει μέχρι τις 24 Μάιου που θα γίνει η εκδήλωση.
Του ΦΙΛΗΜΟΝΑ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΥ
]]>Η υπ. Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στο πλαίσιο της περιοδείας της στην περιοχή και μετά τη συνάντηση που είχε με τον δήμαρχο Ιωαννίνων Δημ. Παπαγεωργίου, έκανε ιδιαίτερη αναφορά σε αυτήν την προοπτική ένταξης των ελασμάτων της Δωδώνης στο ειδικό κατάλογο μνήμης της Unesco, διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη από τις υπηρεσίες του υπουργείου και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
«Για το υπουργείο Πολιτισμού προηγείται και είναι σε προτεραιότητα να πετύχουμε την εγγραφή των ελασμάτων της Δωδώνης στον ειδικό κατάλογο μνήμης της Unesco και όλες μας οι προσπάθειες, επικεντρώνονται εκεί», ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού.
Το Κάστρο των Ιωαννίνων
και η Unesco
Η κα Μενδώνη τοποθετήθηκε για το θέμα μετά από ερώτηση που της έγινε από το ITV, σχετικά με την πιθανότητα σε μία μακροπρόθεσμη προοπτική και στρατηγική ενδεχομένως να τεθεί ένα θέμα ένταξης της Καστροπολιτείας των Ιωαννίνων στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Το θέμα είχε αναδείξει πριν μερικούς μήνες το ITV, φιλοξενώντας αρχικά δηλώσεις του μέλους της Ένωσης Ξενοδόχων Ιωαννίνων κ. Τάσσιου με αφορμή μία πρώτη συζήτηση που έγινε σε διεθνή συνάντηση στην Αλβανία για την πιθανότητα διασύνδεσης των Καστροπολιτειών τεσσάρων τουλάχιστον βαλκανικών πόλεων. Συγκεκριμένα έγινε συζήτηση για την προοπτική μίας πολιτιστικής διασύνδεσης των Καστροπολιτειών της πόλης Κότορ του Μαυροβουνίου, του Ντουμπρόβνικ της Κροατίας, του Αργυροκάστρου στην Αλβανία και των Ιωαννίνων. Η κα Μενδώνη δήλωσε άγνοια για το ζήτημα αυτό, που δεν έχει υποβληθεί άλλωστε επισήμως ως αίτημα, φρόντισε όμως να κρατήσει αποστάσεις κυρίως επί της μακράς χρονικής διαδικασίας και της σοβαρής προετοιμασίας που απαιτεί κάθε τέτοια πρόταση.
«Είναι αλήθεια, ότι αυτό το ακούω για πρώτη φορά από εσάς, ότι υπάρχει κάποια τέτοια σκέψη ή πρόταση. Εκείνο όμως που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι, ότι η υποβολή προτάσεων και φακέλων υποψηφιότητας στην Unesco είναι μία χρονοβόρα διαδικασία, με πολλά προηγούμενα στάδια και αφού πρώτα θα πρέπει να προηγηθεί η εγγραφή στον εθνικό κατάλογο. Το παράδειγμα της Νικόπολης είναι χαρακτηριστικό. Η Νικόπολη εντάχθηκε στον εθνικό κατάλογο το 2014 και μόλις τώρα άρχισε η διαδικασία ωρίμανσης του φακέλου της υποψηφιότητας. Όσοι λοιπόν έχουν τέτοιες προτάσεις, θα πρέπει να συνεννοηθούν πρώτα με το υπ. Πολιτισμού και την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων» ανέφερε η κα Μενδώνη.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
]]>Αυτό το μήνυμα έστειλε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μετά τη συνάντηση που είχε με τον δήμαρχο Δημ. Παπαγεωργίου και στελέχη της δημοτικής αρχής αργά το απόγευμα της Τρίτης στο δημαρχείο της πόλης. Μία συνάντηση που έγινε στη σκιά του πρόσφατου θανάτου του Μ. Ελισάφ, με την κα Μενδώνη να κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην απώλεια ενός φίλου της, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε με τον οποίο ανέπτυξε μία εξαιρετική συνεργασία τα τελευταία χρόνια. Συνολικά, η πορεία των έργων πολιτισμού στον δήμο τη νέα προγραμματική περίοδο και η εξέταση της εξέλιξης των έργων που ήδη υλοποιούνται αποτέλεσαν αντικείμενο της συζήτησης με κοινή εκτίμηση, ότι το Κάστρο και η πόλη σταδιακά μεταμορφώνεται.
Το αμέσως επόμενο διάστημα θα δρομολογηθούν νέες μελέτες τόσο για το Κάστρο όσο και για άλλα μνημεία της περιοχής ώστε να ενταχθούν είτε στο νέο ΕΣΠΑ είτε στο Ταμείο Ανάκαμψης.
«Είχαμε μία πολύ καλή συζήτηση για τα έργα που είχαμε δρομολογήσει και αφορούν την προσβασιμότητα στο Κάστρο και την ανάπλαση των δύο ακροπόλεων. Το Κάστρο αποτελεί ένα μνημείο – σύμβολο για την πόλη των Ιωαννίνων και συγχρόνως ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της πόλης. Έτσι θα προχωρήσει τη νέα προγραμματική περίοδο και η ανάπλαση. Η εικόνα της πόλης σταδιακά αλλάζει. Τα Ιωάννινα είναι ένας αναδυόμενος τουριστικός προορισμός και όλες οι παρεμβάσεις στα μνημεία δημιουργούν την προστιθέμενη αξία που δικαιούται η πόλη και οι πολίτες», ανέφερε η κα Μενδώνη που πρόσθεσε, ότι η επίσκεψη στο δημαρχείο πέραν των άλλων ήταν και μία επιβαλλόμενη τιμή στο νέο δήμαρχο, αλλά και ένα προσκύνημα στη μνήμη του Μ. Ελισάφ.
«Η παρακαταθήκη του Μωυσή είναι κατά κύριο λόγο η προσφορά όλων των φίλων και συνεργατών του στην πόλη», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο δήμαρχος κ. Παπαγεωργίου ευχαρίστησε την υπουργό για την συνεργασία που είχαν καθώς και για την στήριξη σε πολύ σημαντικά έργα.
«Η υπουργός είναι φίλη των Ιωαννίνων και στήριξε όλες τις επιλογές του δήμου στον τομέα του πολιτισμού και τα μεγάλα έργα που γίνονται στο Κάστρο. Σχεδιάζουμε τα επόμενα βήματα που θα γίνουν και είμαστε σε πλήρη σύμπνοια. Έχουμε και νέες ιδέες που κατατέθηκαν και τις οποίες θα δούμε διεξοδικά στην πορεία» ανέφερε στις δηλώσεις του ο κ. Παπαγεωργίου. Στην συνάντηση μετείχαν υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Βαρβάρα Παπαδοπούλου, η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ελένη Ακονίδου και οι αντιδήμαρχοι Χριστίνα Κωτσαντή και Γιώργος Αρλέτος.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
]]>Η υπουργός Πολιτισμού συμμετείχε το μεσημέρι σε διευρυμένη σύσκεψη στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου παρουσία εκπροσώπων των φορέων Πολιτισμού, των Εφορειών Αρχαιοτήτων κα.
Η υπουργός στις δηλώσεις της ανέφερε ότι ήδη στο Τζαμί βρίσκονται συντηρητές του υπουργείου που έχουν ξεκινήσει να δουλεύουν. Το έργο που έχει προϋπολογισμό 2,2 εκατομμύρια ευρώ είναι ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης και περιλαμβάνει τη στερέωση και αποκατάσταση του Τζαμιού, την ενίσχυση της τοιχοποιίας, τη συντήρηση και αποκατάσταση των φθαρμένων ξυλοδετών, την τοποθέτηση κουφωμάτων, την ανακατασκευή της εισόδου και την επαναφορά του δαπέδου στην αρχική στάθμη κα. Με δεύτερο υποέργο προβλέπεται η αποκατάσταση των εσωτερικών χώρων, των τοιχογραφιών και των ξυλόγλυπτων τμημάτων, η αποκατάσταση της στέγης, η τοποθέτηση ράμπας προσβασιμότητας και η διευθέτηση των ομβρίων.
Το χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης του έργου είναι μέχρι τον Νοέμβριο του 2025.
Το Ιμαρέτ της Άρτας
Η κα Μενδώνη ανέφερε ακόμα ότι προχωρούν οι διαδικασίες για τη δημοπράτηση των έργων στο Ιμαρέτ της Άρτας, ενώ εξελίσσονται τα έργα σε μνημεία της Νικόπολης. Για την Νικόπολη η κα Μενδώνη ανέφερε ότι συνεχίζονται οι διαδικασίες για την υποβολή πρότασης εγγραφής στην Unesco, ενώ ανάλογη πρωτοβουλία υπάρχει και για τα χρηστήρια ελάσματα της αρχαίας Δωδώνης. Για το Σούλι και τα ιδιοκτησιακά προβλήματα που παρουσιάζονται η κα Μενδώνη εξήγησε ότι ίσως χρειαστεί να νομοθετήσουν λέγοντας πάντως πως η όποια διαδικασία θα γίνει μετά τις εθνικές εκλογές. Τόνισε ότι πρόκειται για μια περιοχή που πρέπει να αναδειχθεί και για την οποία υπάρχει μελέτη εγκεκριμένη, η παρουσίαση της οποίας είχε γίνει παρουσία της στο Σούλι. Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου μίλησε από την πλευρά για την καλή συνεργασία που υπάρχει με το υπουργείο. «Είχαμε μια καλή συζήτηση για τα έργα που προχωρούν», σημείωσε ο κ. Καχριμάνης.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
]]>Το θέμα έφτασε στη Βουλή, με την κατάθεση ερώτησης από την Ελληνική Λύση στις 24 Ιανουαρίου, με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη να επιβεβαιώνει με την απάντησή της πλήρως το ρεπορτάζ, που κατέληγε στο ότι οι εργασίες έγιναν χωρίς την επίβλεψη της αρμόδιας υπηρεσίας. Επίσης, η υπ. Πολιτισμού ξεκαθαρίζει, ότι η αποκατάσταση του λιθόστρωτου θα γίνει αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εργασιών φωτισμού της οδού από τον δήμο Ιωαννιτών.
Η κα Μενδώνη αναφέρει πως εντός του αρχαιολογικού χώρου υλοποιείται από τον ΔΕΔΔΗΕ ένα υποέργο για την υπογειοποίηση των δικτύων στην πλατεία Γλυκήδων, και στις οδούς Ιστορικού Προκοπίου, Γλυκήδων και Σουγδουρή, στο πλαίσιο της πράξης «Διασύνδεση, ανάπλαση, αναβάθμιση και ανάδειξη κοινόχρηστων χώρων, υφιστάμενου δικτύου πεζόδρομων, κοινόχρηστων οδών και πλατειών στο Κάστρο Ιωαννίνων».
«Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, στις 16 Δεκεμβρίου 2022, διαπιστώθηκε η πραγματοποίηση εκσκαφικών εργασιών από τον ΔΕΔΔΗΕ, και συγκεκριμένα η αποξήλωση λιθόστρωτου τμήματος στην οδό Σουγδουρή, εντός του Κάστρου, χωρίς προηγούμενη επίβλεψη από την Εφορεία, όπως προβλέπεται στους όρους της ανωτέρω Απόφασης. Κατόπιν τούτου, η Εφορεία προέβη σε προσωρινή διακοπή των εργασιών και ήρθε σε επικοινωνία με τον ΔΕΔΔΗΕ και τον Δήμο Ιωαννιτών, φορείς υλοποίησης της πράξης, προκειμένου να διευθετηθεί το θέμα της αποκατάστασης του λιθόστρωτου. Σύμφωνα με την Εφορεία, η αποκατάσταση του λιθόστρωτου θα γίνει αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εργασιών φωτισμού της οδού από τον Δήμο Ιωαννιτών, με βάση τη λεπτομερή φωτογραφική αποτύπωση που έχει προηγηθεί της έναρξης των εργασιών, και σύμφωνα με τις υποδείξεις της Εφορείας», αναφέρει η κα Μενδώνη στην απάντησή της.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
]]>Ο λόγος για μία σειρά δεκάδων εικόνων που εκλάπησαν κυρίως τη δεκαετία του 2000 από την Ήπειρο, μαζί επίσης με κάποια εξαιρετικά ξυλόγλυπτα βημόθυρα, που όλα μαζί συναποτελούν την έκθεση με τίτλο «Από την αρπαγή στην επιστροφή», που εγκαινιάστηκε το πρωί του Σαββάτου από την υπ. Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο νεότευκτο Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας της Τέχνης της Ιεράς Μητρόπολης Ιωαννίνων, σε έναν εξαιρετικό εκθεσιακό χώρο, που αναδεικνύει με τη μουσειογραφική του προσέγγιση και τα ίδια τα εκθέματα.
Στον εκθεσιακό χώρο εκτίθενται εικόνες και βημόθυρα που εντοπίστηκαν σε γκαλερί του εξωτερικού, ταυτοποιήθηκαν και τεκμηριώθηκαν, ότι ανήκουν και προέρχονται από την Ήπειρο, διεκδικήθηκαν και επαναπατρίστηκαν μέσα από δαιδαλώδεις διαδικασίες που απαιτούν πολύ κόπο και ακόμη περισσότερο χρόνο.
Στην έκθεση παρουσιάζονται μαζί με πλούσιο εποπτικό υλικό 24 εικόνες και δύο ζεύγη βημοθύρων που είχαν κλαπεί από ναούς της Μητροπόλεως Ιωαννίνων και ανευρέθηκαν.
Πρόκειται για εικόνες από το Βισοκό, το Μακρίνο, το Ηλιοχώρι, το Κουκούλι, αλλά και από τα Δερβίζιανα. Η διαδικασία του εντοπισμού των εικόνων και των άλλων κλεμμένων κειμηλίων, ξεκίνησε συστηματικά μετά τη μεγάλη κλοπή στο Κουκούλι τα Χριστούγεννα του 2009, όταν με πρωτοβουλία τότε της Νομαρχίας Ιωαννίνων, με νομάρχη τον Αλ. Καχριμάνη άρχισε η διαδικασία της ανάρτησης των φωτογραφιών με τις εικόνες που είχαν κλαπεί και επίσης των φωτογραφιών που υπήρχαν στα αρχεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων. Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει, οι εικόνες άρχισαν να εντοπίζονται σε οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού, για να φτάσουμε στο σήμερα, όπου πολλές έχουν ήδη επαναπατριστεί και εκατοντάδες άλλες, περιμένουν να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία.
Τεράστια κέρδη
για τα κυκλώματα
Η υπ. Πολιτισμού Λ. Μενδώνη στάθηκε στη συνεργασία και τη συνέργεια που αναπτύσσεται στην Ήπειρο για τον εντοπισμό και την επιστροφή των εικόνων, παράλληλα όμως και στο πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία του εντοπισμού, της ταυτοποίησης και της διεκδίκησης για τον επαναπατρισμό τους.
«Μαζί με το εμπόριο όπλων και το εμπόριο ναρκωτικών, το εμπόριο κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών, μέσα από τα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, είναι εκείνο που αποφέρει τα μεγαλύτερα έσοδα στους αρχαιοκάπηλους σε όλον τον κόσμο. Μπορεί εμείς να λέμε, με βεβαιότητα ότι η εικόνα ή κάποιο άλλο κειμήλιο προέρχεται από τη χώρα μας και από συγκεκριμένη περιοχή, όμως θα πρέπει κιόλας να το αποδείξουμε και να κινηθούμε, όχι με βάση τον αρχαιολογικό νόμο της Ελλάδας, αλλά με βάση τους αρχαιολογικούς νόμους και το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει και εφαρμόζεται στη χώρα, όπου έχουν εντοπιστεί τα κλαπέντα αντικείμενα», ανέφερε. Έπλεξε μάλιστα το εγκώμιο του περιφερειάρχη Αλ. Καχριμάνη, λέγοντας πως αν δεν είχε ξεκινήσει την αναζήτηση από το 2009 δε θα είχαμε φτάσει στον επαναπατρισμό των εικόνων.
Εντοπίστηκαν κ
αι άλλες εικόνες
Η είδηση της ημέρας δόθηκε από τον μητροπολίτη Ιωαννίνων κ.κ Μάξιμο που έκανε γνωστό πως ο πατέρας Νεκτάριος που υπηρετεί στη Μητρόπολη και ασχολείται συστηματικά με την παρακολούθηση δημοπρασιών σε γνωστούς οίκους του εξωτερικού και ο οποίος είχε εντοπίσει κάποιες από τις εικόνες που επαναπατρίστηκαν, εντόπισε κι άλλες κλεμμένες εικόνες το τελευταίο διάστημα και ήδη έχουν κινηθεί οι διαδικασίες ενημέρωσης της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης του υπ.Πο και των εισαγγελικών αρχών.
Η Βασιλική Παπαγεωργίου, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του υπ. Πολιτισμού και η αναπλ. προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Βαρ. Παπαδοπούλου αντίστοιχα παρουσίασαν συνοπτικά το πλαίσιο της αναζήτησης και της διεκδίκησης για την επιστροφή των εικόνων.
Ο Αλ. Καχριμάνης αναφέρθηκε στο ιστορικό της προσωπικής του ενασχόλησης με την αναζήτηση και τον εντοπισμό των εικόνων, μέχρι και στο δικαστήριο που ολοκληρώθηκε πριν μερικούς μήνες στα Ιωάννινα.
«Φτάσαμε σε σημείο στο δικαστήριο να μας βγάλουν τρελούς ή ψεύτες. Ακούστηκαν διάφορα πράγματα εκεί μέσα, αλλά το σημαντικό είναι, ότι από όταν ξεκινήσαμε την προσπάθεια αυτή, σταμάτησαν οι κλοπές και ήδη έχουν επιστρέψει πολλές εικόνες και ελπίζουμε, ότι θα βρεθούν και θα επιστρέψουν κι άλλες», ανέφερε ο Αλ. Καχριμάνης. Χαιρετισμό απηύθυνε στην αρχή της εκδήλωσης και ο δήμαρχος Ιωαννίνων Μ. Ελισάφ αναφερόμενος στη σημασία της επιστροφής των κειμηλίων, και για το θρησκευτικό συναίσθημα των πολιτών που επλήγη βάναυσα από τη λεηλασία των εκκλησιών και των μοναστηριών.
Ώρες λειτουργίας
Ακολούθησε περιήγηση στους χώρους της έκθεσης, αλλά και στους χώρους της μόνιμης συλλογής.
Η έκθεση και το Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας και Τέχνης της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων θα παραμένουν ανοιχτά Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή-Σάββατο από τις 11:00 π.μ. έως τις 14:00 μ.μ.
]]>Η πρωτοβουλία για την ανάδειξη του ιστορικού χώρου του Σουλίου ξεκίνησε το 2019, από το υπ. Πολιτισμού με τη συνεργασία της Περιφέρειας Ηπείρου, βλέποντας τότε ως ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2021, με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Η πανδημία ωστόσο ανέτρεψε τους χρονικούς προσδιορισμούς, αλλά παρόλα αυτά, η εργασία ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε και επίσημα χθες, από την ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ με τη συνεργασία και διακεκριμένων μελών της τοπικής επιστημονικής κοινότητας της Ηπείρου, σε εκδήλωση που έγινε στο Σούλι, παρουσία της υπ. Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη.
Το πρώτο που έγινε με την ερευνητική εργασία ήταν μία πλήρης καταγραφή και αποτύπωση σε ψηφιακή μορφή της υφιστάμενης κατάστασης, η κωδικοποίηση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και των προβλημάτων, η κατηγοριοποίηση των κριτηρίων επιλογής και τέλος οι προτάσεις αξιοποίησης.
Αμοιβαίες υποχωρήσεις
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, εξέφρασε την αισιοδοξία της, ωστόσο παραδέχτηκε πως είναι μία δύσκολη προσπάθεια, στην οποία θα χρειαστεί να γίνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις από το σύνολο των εμπλεκόμενων, είτε φορέων του δημοσίου, υπηρεσιών και της αυτοδιοίκησης είτε των ιδιωτών.
«Ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Ή θα αποφασίσουμε να προχωρήσουμε όλοι μαζί ή θα μείνουμε σε μία μεμψίμοιρη λογική, και δε θα κάνουμε τίποτε. Θεωρώ, ότι το μομέντουμ είναι καλό, η τοπική κοινωνία είναι περισσότερο ώριμη, και έτοιμη να συζητήσει, γιατί θα πρέπει να γίνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις. Η Περιφέρεια, ο Δήμος Σουλίου στηρίζουν και υπάρχει η πολιτική βούληση του υπουργείου και της Κυβέρνησης. Ο Πρωθυπουργός έχει δώσει σαφείς κατευθύνσεις για το πώς να κινούμαστε σε δύσκολα θέματα, όπως το συγκεκριμένο.
Η εργασία που έχουμε στα χέρια μας είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο, ένας συγκεκριμένος οδικός χάρτης για τις ενέργειες που πρέπει και μπορούμε να κάνουμε, βασιζόμενοι στην επιστημονική της αξιοπιστία και εγκυρότητα», ανέφερε η κα Μενδώνη.
Χωρικό Σχέδιο
Βασική παράμετρος για να φτάσει η πρόταση σε φάση μελέτης και αξιοποίησης είναι η εκπόνηση του Τοπικού Χωρικού Σχεδίου, με την κα Μενδώνη να υποστηρίζει, ότι είναι εξαιρετικά κρίσιμο να προκύψουν οι χρήσεις γης στην περιοχή σε σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς. «Υπάρχουν συγκρούσεις της νομοθεσίας αλλά αυτό δε σημαίνει, ότι πρέπει να χαλαρώσουμε τη νομοθεσία, αλλά να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που έχουμε να την ερμηνεύσουμε και να δώσουμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις, χωρίς να είμαστε φοβικοί. Διαφορετικά θα είναι δύσκολη η μάχη με το χρόνο γιατί αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει εντός του 2023 και να έχουμε φτάσει στην ωρίμανση των μελετών και στη φάση της υλοποίησης το 2029», ανέφερε η κα Μενδώνη.
Οι τοπικοί φορείς
Ο δήμαρχος Σουλίου Γιαν. Καραγιάννης και ο περιφερειάρχης Αλ. Καχριμάνης αντίστοιχα αναφέρθηκαν στην ετοιμότητα και τη διάθεση των τοπικών φορέων να προχωρήσουν τις διαδικασίες στο μέτρο των δικών τους αρμοδιοτήτων. «Θα προχωρήσουμε γρήγορα και θα παραδώσουμε σύντομα τη μελέτη για το Κάστρο της Κιάφας. Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως δε γίνονται όλα από το δημόσιο
Εμείς θα φτιάξουμε αυτά που πρέπει, αλλά πρέπει και να βρεθούν λύσεις σε βασικά θέματα. Δε γίνεται να βρίσκουμε παντού μπροστά το Δασαρχείο και στους αρχαιολογικούς χώρους, να ορίζεται, ότι είναι δασικές εκτάσεις.
Θα πρέπει να γίνει ξεκαθάρισμα σε αυτό, ώστε πρώτη να μπαίνει η Αρχαιολογική Υπηρεσία και μετά η Δασική», ανέφερε ο περιφερειάρχης.
Η αποτύπωση και οι προτάσεις
Στην εκδήλωση που έγινε το πρωί της Παρασκευής, η ερευνητική ομάδα παρουσίασε την εργασία της, ξεκινώντας από την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης στον Ιστορικό Τόπο του Σουλίου και καταλήγοντας σε κάποιες βασικές προτάσεις.
Όπως τονίστηκε, παρά την πάροδο των ετών και τις καταστροφές που έχουν συντελεστεί στο κτιριακό απόθεμα, παραμένει ισχυρή η ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής και παρά την πληθυσμιακή συρρίκνωση, υπάρχει η δυνατότητα αντιστροφής της κατάστασης.
Η κεντρική πρόταση είναι η δημιουργία ενός πλέγματος διαδρομών, ενός νέου εσωτερικού και εξωτερικού δικτύου που θα ενώνει το Τετραχώρι του Σουλίου, θα αναδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, σε συνδυασμό με παρεμβάσεις συντήρησης και αναστήλωσης του κτιριακού αποθέματος, που εξακολουθεί να υφίσταται, έστω σε ερειπωμένη μορφή.
Όπως ανέφερε ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μέλος της ερευνητικής ομάδας, Γεώργιος Σμύρης, το αποτέλεσμα της ερευνητικής εργασίας δείχνει πως το Σούλι εξακολουθεί να διαθέτει ένα ογκώδες μνημειακό απόθεμα, που μπορεί να αξιοποιηθεί μέσα από μία απαιτητική μεθοδολογία και κατηγοριοποίηση των προτάσεων.
Στο Τετραχώρι υπάρχουν 370 ερειπωμένα κτίρια, 19 Ιεροί Ναοί και ναΐσκοι, τέσσερα οχυρά, άγνωστος αριθμός μικρών οχυρώσεων, πλήθος αγροτοκτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, 60 νέες οικίες, οι 36 εκ των οποίων στον ιστορικό πυρήνα του Σουλίου και ένα δίκτυο ιστορικών διαδρομών μήκους 6 χιλιομέτρων.
«Θα πρέπει να ισχύσουν βασικά κριτήρια στην ιεράρχηση των δράσεων που είναι η στερέωση, η προστασία των καταλυμάτων, η ανάπτυξη του δικτύου των μονοπατιών, η διαχείριση της χλωρίδας, η αποκατάσταση των εδαφών και των ρεμάτων, η εκλογίκευση της ελεύθερης βόσκησης και η διαχείριση των κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Σμύρης.
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
]]>