Στο Εθνικό Ευρετήριο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο εντάχθηκαν τα χωριά του Ζαγορίου και της Κόνιτσας. Η περίληψη αυτή στον κατάλογο του Διεθνούς Οργανισμού καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική και αποτελεί εκτός των άλλων και αποτέλεσμα της μακρόχρονης προσπάθειας μελών της ερευνητικής ομάδας ενός έργου που είχε ως αντικείμενο τα ιερά δάση της Ηπείρου και την ανάδειξη του συσχετισμού της διατήρησης της φύσης μέσω της θρησκείας. Το ερευνητικό έργο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Θαλής από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και σκοπός του ήταν η συστηματική καταγραφή των αιωνόβιων δασών και των υπερήλικων δέντρων που συνήθως απαντούν σε τόπους λατρείας (εκκλησίες, ξωκλήσια, εικονίσματα), στην περιοχή του Ζαγορίου και της Κόνιτσας, η ανίχνευση των βιολογικών χαρακτηριστικών καθενός και των ιστοριών και δοξασιών με τις οποίες συνδέονται, η ανάδειξή τους ως πολύτιμα στοιχεία της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς και η εκτίμηση της αξίας τους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Με την ολοκλήρωση του έργου, όπως τόνισε η Καλλιόπη Στάρα από τα πρόσωπα που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίησή του, τα ιερά δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας που μελετήθηκαν, εντάχθηκαν στο δίκτυο των Ιερών Φυσικών Περιοχών του πλανήτη, ως μοναδικά παραδείγματα επιτυχημένης περιβαλλοντικής διαχείρισης, μέσω παρεμβάσεων συνδεδεμένων με τη θρησκεία. Υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Στo πλαίσιo αυτού του έργου, δημιουργήθηκε υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τα αιωνόβια δέντρα με σκοπό την κατανόηση της αξίας τους και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση για τη διατήρηση και ειδική διαχείρισή τους ως μνημεία της φύσης και του πολιτισμού. Αποτελεί μικρή ανταπόδοση στους κατοίκους των χωριών που διέσωσαν αυτή τη μοναδική φυσική κληρονομιά, αλλά και μας υποστήριξαν με τη φιλοξενία, τη διάθεση συνεργασίας και τις γνώσεις τους. Με τίτλο «Τα αιωνόβια δέντρα, οι αξίες τους και η σημασία τους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας» (2015, επιμέλεια Καλλιόπη Στάρα και Δέσποινα Βώκου), περιλαμβάνει το βιβλίο «Τα μεγαλειώδη δέντρα του Ζαγορίου και της Κόνιτσας: Δέντρα αιωνόβια, δέντρα ιερά, μάρτυρες της τοπικής ιστορίας και φύλακες της βιοποικιλότητας», το οποίο σταχυολογεί σε απλά κείμενα που απευθύνονται στο ευρύ κοινό όλα τα αποτελέσματα του έργου Θαλής, βιβλίο οδηγό για τον εκπαιδευτή και βιβλίο με παιδαγωγικές δραστηριότητες. Αυτές απευθύνονται κυρίως σε μαθητές των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού σχολείου (παιδιά 10 – 12 ετών) και σε παιδιά με ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες, μέσω της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Περιλαμβάνει επίσης CD με υποστηρικτικό υλικό, αφίσα, χάρτη με οδηγίες για αναζήτηση στο πεδίο επιβλητικών δέντρων και δασών και το παραμύθι «Το δέντρο του μικρού μας κόσμου». Το παραμύθι έχει τιμηθεί με έπαινο για το κείμενο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (2012, Καλλιόπη Στάρα) και έπαινο για την εικονογράφηση από τα Ελληνικά Βραβεία Γραφιστικής και Εικονογράφησης (ΕΒΓΕ)  (2016, Μυρτώ Δεληβοριά). Στο έργο συνεργάστηκαν 38 επιστήμονες από διαφορετικά πανεπιστήμια και ειδικότητες. Συντονιστής ήταν ο John M. Halley, καθηγητής του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών (ΒΕΤ) του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (Π.Ι). Τις επιμέρους επιστημονικές ομάδες εργασίας συντόνισαν οι: Βασίλης Νιτσιάκος (Π.Ι., Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας), Βασιλική Κατή (Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων) και Δημήτρης Αβτζής (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών).

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ