Δίκαιο το αίτημα των «γερμανικών αποζημιώσεων»

Στα χρόνια μέσα στην κρίση, η αλήθεια είναι ότι μπήκε κάπως απότομα από κάποιες πλευρές το αίτημα για τις «γερμανικές επανορθώσεις», αξιοποιώντας ίσως και ένα κλίμα αντιγερμανισμού που αναπτύχθηκε.

Από την άλλη πλευρά, μία ομάδα ετερόκλητων ιδεολογικά ατόμων, αυτοπροσδιοριζόμενοι ως «ρεαλιστές» και «λογικοί», λοιδόρησαν το αίτημα πολλών Ελλήνων για αποζημιώσεις από τους Γερμανούς για την καταστροφή που υπέστη η Ελλάδα από την γερμανική Κατοχή.

Το ζήτημα όμως των «αποζημιώσεων» δεν είναι συγκυριακό και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εμπλακεί σε κομματικές διαμάχες του καιρού μας.

Αντίθετα είναι ένα θέμα που το παλεύουν επί πολλές δεκαετίες πολλοί άνθρωποι που έχουν γνήσιο ενδιαφέρον για τον τόπο και νιώθουν τον καημό των κατοίκων του. Και κυρίως είναι ένα ζήτημα που αφορά τον ανθρώπινο πόνο, που είναι ισχυρός και στις μέρες μας.

Στα ελληνικά χωριά σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι που έζησαν στο πετσί τους τα γεγονότα και πολλοί απόγονοί τους, ζουν το τραύμα της μνήμης τους. Κάποιοι μιλάνε, οι περισσότεροι όχι. Αν τους ρωτήσεις και σε εμπιστευτούν, ακόμα και σήμερα δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί έχασαν τις οικογένειές τους, γιατί κάηκε το χωριό τους, γιατί εξωθήθηκαν στη φτώχεια και τη μετανάστευση (ναι, ακόμα και στη Γερμανία). Αυτοί και μόνο αυτοί είναι το περίφημο ζήτημα των «αποζημιώσεων».

Και κανείς προφανώς δεν υπολογίζει και δεν μετρά τα ευρώ που θα εισρεύσουν κάποτε, όταν… Ζουν 80 χρόνια μέσα στο πόνο της μνήμης τους. Η πρώτη «αποζημίωση» είναι να αναγνωρίσουμε αυτόν τον πόνο. Και η δεύτερη να ακούσουμε αυτούς τους ανθρώπους. Να τους ρωτήσουμε…

Έστω κι αργά, κάτι έχει αρχίσει να γίνεται και στην Ήπειρο. Κάπως αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τι έγινε στο Κομμένο, στη Μουσιωτίτσα, στην Παραμυθιά, στους Λιγκιάδες. Στην Ήπειρο, όπως και σε πολλά άλλα μέρη της πατρίδας μας, ο γερμανικός στρατός εφάρμοσε έναν συνολικό σχεδιασμό, που είχε αποτέλεσμα στην πράξη, την εξόντωση χιλιάδων αμάχων και την καταστροφή εκατοντάδων χωριών. Κι αυτό δεν ήταν παρά το σχέδιο του ναζισμού, που έσπειρε σε όλον τον κόσμο το σκοτάδι του θανάτου. Αυτό κανείς δεν δικαιούται να το ξεχάσει.

Η έκπληξη από μία μη αυτονόητη Ευρώπη

ΟΌλη αυτή η συζήτηση για την Καταλονία εισήχθη απρόσμενα στο τραπέζι μας ή καλύτερα στην οθόνη μας, χωρίς να είμαστε και προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο. Ποιος πιστεύει ότι ένα μεγάλο κράτος όπως η Ισπανία θα μπορούσε ποτέ να διασπαστεί. Πόσο μάλλον, όταν όλα αυτά τα χρόνια ακούμε ειδικά εμείς στην Ελλάδα για το όραμα της κοινής Ευρώπης και για το πώς όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη ονειρεύονται την Ενωμένη Ευρώπη κλπ.

Βέβαια θα έπρεπε να είμαστε πιο προετοιμασμένοι από την περίπτωση της Βρετανίας, του Brexit ή τον πολύχρονο αγώνα πολλών Σκώτων για αυτονομία, πχ για να μην πιάσουμε παλιότερα θέματα για τη Β. Ιρλανδία ή τους Βάσκους. Η αλήθεια είναι αν πάμε προς τα πίσω, ότι ιστορικά, δεν ήταν αυτονόητη αυτή η κρατική δομή που γνωρίζουμε σήμερα στην Ευρώπη, αντίθετα θα την έλεγες πρόσφατο μάλλον προϊόν, αν δούμε τις αλλαγές που έφερε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ή και το 1989 όπως και ο εμφύλιος στη Γιουγκοσλαβία.

Αν μετρήσουμε σωστά δηλαδή, η παγίωση των κρατικών συνόρων που γνωρίζουμε, δεν είναι και τόσο αυτονόητη μέσα στο χρόνο. Περισσότερο είναι αυτή η αίσθηση που έχουμε ότι η Ευρώπη είναι ένας ειρηνικός τόπος ευημερίας που δεν αλλάζει μέσα στο χρόνο. Γι’ αυτό και πέφτουμε από τα σύννεφα από τις μαζικές διαδηλώσεις στη Βαρκελώνη ή την αστυνομική βία κατά του δημοψηφίσματος. Μας εκπλήσσει η ίδια η πραγματικότητα που δεν χωράει στα εύκολα κουτάκια του «αυτονόητου».

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr