Η κοινή γνώμη και η «σοβαρή» πολιτικοποίηση

Αν θέλαμε να ξεχωρίσουμε δύο συν ένα πραγματικά μεγάλα θέματα των ημερών, θα επιλέγαμε, τον θετικό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για τρίτο τρίμηνο, το θέμα της πώλησης όπλων στη Σαουδική Αραβία και την ακυβερνησία στη Γερμανία. Κι όμως αυτά τα θέματα δεν απασχολούν τη μεγαλύτερη μερίδα της κοινής γνώμης. Αντίθετα, θέματα όπως το κοινωνικό μέρισμα ή η λοταρία του πλαστικού χρήματος είναι από τα πιο πολυσυζητημένα τις τελευταίες ημέρες.

Για να προλάβουμε όμως όσους έχουν εύκολη την καταδίκη των πολλών και του πλήθους, να σημειώσουμε ότι πίσω από τη βιτρίνα της καθημερινότητας, ο πολύς κόσμος ιεραρχεί τα προβλήματά του και έχει γνώση της πραγματικότητας. Και σήμερα, για το κάθε νοικοκυριό, τα μεγάλα προβλήματα είναι κυριολεκτικά πάνω στο τραπέζι. Τέτοια είναι η ανεργία, τα μειωμένα έσοδα όσων εργάζονται, η ανασφάλεια και ο φόβος μην και τύχει κάποιο έκτακτο πρόβλημα υγείας, η έλλειψη προσδοκιών για το μέλλον. Κι αν αυτοί οι πολλοί, κάθονται και ασχολούνται με το κοινωνικό μέρισμα ή παρακολουθούν μαζικά διαγωνισμούς μουσικών ταλέντων στην τηλεόραση, είναι γιατί ξέρουν πως αλλιώς δεν βγαίνει η μέρα και κάπως πρέπει να βρίσκουν δρόμους διαφυγής.

Προφανώς και υπάρχει ένα πρόβλημα ποιοτικής ενημέρωσης της κοινής γνώμης και χαμηλού επιπέδου πολιτικοποίησης. Συνέβαινε όμως και πριν αυτό, ενώ ευθύνες έχουν και τα μέσα ενημέρωσης που σε καλύτερες εποχές δεν πριμοδότησαν τη σωστή ειδησεογραφία και την ενίσχυση του αναγνώστη με υψηλού επιπέδου πληροφορία.

Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι και σε διεθνές επίπεδο, καταγράφονται τάσεις κατάτμησης της κοινής γνώμης- άλλοι ασχολούνται με την ψυχαγωγία, άλλοι με την πολιτική, κάποιοι άλλοι αναζητούν βαθύτερες απαντήσεις. Ίσως να έχει να κάνει και με τις αλλαγές που έχουν επέλθει στην πολιτική και στη βιομηχανία της ενημέρωσης.

Όσοι όμως νομίζουν ότι δήθεν ο πολύς κόσμος δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά και την πολιτική ή υποτιμούν το αισθητήριό του αποδίδοντάς του λαϊκιστικές τάσεις, όχι μόνο δεν κατανοούν την πολυπλοκότητα της κοινωνικής κινητικότητας, αλλά και αγνοούν βασικά σημεία του κοινωνικού χάρτη, από εκείνα ειδικά που διαμορφώνουν το κοινό αίσθημα και επηρεάζουν και τα εκλογικά αποτελέσματα.

Από το πόσο κοστίζει, στο τι και ποιος το χρειάζεται

Οι φιλελεύθεροι αρέσκονται να διαδίδουν μια παλιότερη ρήση: «Δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα». Σωστό, κανείς άλλωστε ιστορικά δεν έχει ισχυριστεί ότι τα φαγητά πέφτουν από τον ουρανό. Γι’ αυτό και οι πρώτες καταγραφές σε αλφάβητα ήταν ακριβώς στη μέτρηση της τροφής, της σοδιάς που αποθηκευόταν. Μια χαρά ήξεραν πόσο κόστιζε η τροφή τους και οι παλιοί λαοί χωρίς να χρειάζονται θεωρίες που να επιβεβαιώνουν και να θεσμοποιούν την άνιση κατανομή της τροφής.

Το ερώτημα του πόσο κοστίζει κάτι, είναι κομβικό για κάθε οικονομία. Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι σε τι χρειάζεται αυτό που μετριέται. Εκεί έπασχαν και πάσχουν οι ανθρώπινες κοινωνίες. Και πάνω σε απαντήσεις αυτού του ερωτήματος (σε τι χρειάζεται, ποιον αφορά) ήρθε να δομηθεί αυτό που ονομάζουμε σήμερα πολιτική. Αν και έχει ενδιαφέρον ότι από νωρίς οι οργανωμένες κοινωνίες εφηύραν λέξεις όπως η δημοκρατία, προτείνοντας συλλογικές μορφές διαχείρισης των αγαθών.

Το γιατί ακόμα αποτελεί ερώτημα για τις δικές μας κοινωνίες, το «ποιος χρειάζεται την τροφή», ανεξάρτητα του πόσο κοστίζει, είναι και απόδειξη του πόσο μακριά είμαστε και από τη δημοκρατία και την ισότητα, θεμελιώδεις αρχές, τουλάχιστον κατ’ όνομα, στη συγκρότηση του σύγχρονου κόσμου. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα…

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr