Η κάθαρση δεν είναι ευνοείται από την σκανδαλολογία 

Το πρόβλημα που έχει προκύψει με τη διερεύνηση του σκανδάλου της φαρμακευτικής εταιρίας, είναι κυρίως στην πρόσληψή του, στο πώς το αντιλαμβάνεται η κοινωνία. Πιστεύει η ελληνική κοινωνία ότι υπάρχει πρόβλημα όντως με τη διακίνηση των φαρμάκων και τη δαπάνη του δημοσίου; Τι προτίθεται να πράξει;

Πριν φτάσουμε σε αυτό το ερώτημα όμως πρέπει να ανασηκώσουμε τόνους από άλλες πτυχές, ειδήσεις, πληροφορίες, άλλα ερωτήματα, εντυπώσεις, πολιτική και επικοινωνιακές τακτικές. Κι αυτό το βάρος δεν είναι εύκολο να ανασηκωθεί.

Τι μας δίδαξε το σκάνδαλο Κοσκωτά το μακρινό ’90; Ότι μπορεί να απέχει πολύ η αίσθηση γι’ αυτό από την πραγματικότητα περί αυτού. Κι ότι η πολιτική εμπλοκή δεν είναι σίγουρο ότι φέρνει και πιο κοντά στην αλήθεια. Ήταν εύκολο τότε να λες ότι ο Παπανδρέου πήρε χρήμα και μάλιστα σε κουτιά πάμπερς! Όταν όμως αποδείχτηκε ότι δεν ήταν έτσι τα πράγματα, χάθηκε και το μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτό καθ’ αυτό το σκάνδαλο που είχε όντως υπαρκτές πτυχές σε άλλα επίπεδα. 

Ο κίνδυνος σήμερα είναι ο ίδιος, όπως άλλωστε είναι ο ίδιος κάθε φορά στις περιπτώσεις σκανδαλολογίας. Ο κόσμος, η κοινωνία εθίζεται στις «αποκαλύψεις» και σηκώνεται πολύ ψηλά ο πήχης της καταγγελίας κατά του πολιτικού κόσμου, τόσο ώστε συχνά να μην μπορεί να συμβαδίσει με τα όποια στοιχεία φέρνει τελικά στο φως η ίδια η δικαστική έρευνα. Και μπορεί κάτι τέτοιο να έχει πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη για κάποιες από τις πλευρές που το σηκώνουν, στο τέλος όμως πλήττεται συνολικά το πολιτικό σύστημα και η δημοκρατία. Και πλήττεται με την απόσταση του πολίτη από την ίδια την πολιτική και ενίοτε με την προσχώρησή του στο δόγμα του «όλοι ίδιοι είναι» και τα «κουκουλώνουν». Και είναι γνωστό ότι αυτοί οι δρόμοι οδηγούν στην ακροδεξιά.

Ας προσέχουν συνεπώς όλες οι πλευρές που υψώνουν ευκαιριακά τη ρομφαία της κάθαρσης. Καλύτερα να παραμείνουν στο επίπεδο των στοιχείων, της έρευνας, των αποδείξεων. 

Όσο για τις πολιτικές ευθύνες είναι μία άλλη συζήτηση που προφανώς πρέπει να γίνει. 

Η ιστορική γνώση ως εμπειρία

Είναι πολύ πιο λογικό για ένα παιδί να ταυτίζει την επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης του με την παρέλαση, παρά με την ιστορική γνώση. Η παρέλαση είναι ένα κοινωνικό γεγονός που κινητοποιεί χιλιάδες κόσμου στο κέντρο της πόλης σπάζοντας τη ρουτίνα της καθημερινότητας και προσφέροντας και κάποιες νέες εμπειρίες, ενώ η σχολική ιστορία είναι μία ακόμα βαρετή επανάληψη δεκάδων γεγονότων που απαιτείται να ξέρει- όσο απαιτείται- ο μαθητής που θέλει να προοδεύσει. 

Το θέμα το αντιμετωπίζουμε με όλες τις σημαντικές επετείους άλλωστε. Και δεν αφορά μόνο τους μαθητές, για τους οποίους πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η σχολική κοινότητα ενίοτε πλέον προσφέρει και σύγχρονες προσεγγίσεις. Αντίθετα πολλοί ενήλικες αποδεικνύονται πολύ πιο αμόρφωτοι και αδιάφοροι προς την ιστορία. Και είναι κάπως παράδοξο να είναι κοινός λόγος, δημόσιος, η μακραίωνη ιστορία της χώρα μας, αλλά οι Έλληνες να αποδεικνύονται συνεχώς ανιστόρητοι.

Το κέντρο αυτής της αντίφασης είναι η αδυναμία μας να βιώσουμε την ιστορία ως μέρος της προσωπικής και συλλογικής μας ταυτότητας, να τα νιώσουμε ως να μας αφορούν άμεσα, να γίνουν κομμάτι της εμπειρίας μας. Όσες ημερομηνίες κι αν μάθουμε απέξω (που χρειάζεται κι αυτό για να μην είναι όλα σούπα στο μυαλό μας) κι όσες νίκες κι αν προβάλλουμε στο σήμερα και τις πολιτικές του κράτους μας, τίποτα δεν θα μείνει αν στο τέλος δεν μας εμπλέκει και δεν μας αφορά προσωπικά.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr