Το θέμα είναι ποιος θα πληρώνει για τις συντάξεις

Μία νέα συζήτηση για το ύψος των εισφορών στον ΕΦΚΑ ξεκίνησε μετά τις πληροφορίες για επικείμενη απόφαση του ΣτΕ περί των ρυθμίσεων για τους ελεύθερους επαγγελματίες και άλλους κλάδους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ύψος των εισφορών και των φόρων σήμερα είναι πολύ υψηλό. Σε τέτοιο βαθμό που όντως βαραίνουν πάνω στον επαγγελματία και τον επιχειρηματία. Πριν όμως πάμε για μια ακόμα φορά στη συζήτηση για το ποιο ύψος εισφορών και φόρων θα ήταν κατάλληλο- κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει ζήτημα πολιτικής αντιπαράθεσης, όχι κατά ανάγκη άσκοπης- ας κάνουμε μερικές παραδοχές.

Πρώτη, το ερώτημα αν μπορεί το ασφαλιστικό σύστημα να δώσει συντάξεις τα επόμενα 40 χρόνια, χρονικό διάστημα που αποτελεί σημείο αναφοράς και στα μνημόνια. 

Το κεντρικό ζήτημα δεν είναι οι εισφορές, αλλά οι αποδόσεις του συστήματος. Γιατί αν εκτιμηθεί ότι δεν γίνεται να δοθούν συντάξεις, τότε προφανώς και θα ανοίξουν και οι άλλες συζητήσεις για τα έσοδα και τις εισφορές. Τμήμα αυτών των συζητήσεων είναι η ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη, οι μειώσεις στις σημερινές συντάξεις, οι πηγές εσόδων του συστήματος, τα ηλικιακά όρια κ.α. Τα γνωρίζουμε από παλιότερες συζητήσεις. 

Κορυφαίο ζήτημα σε αυτό το πλαίσιο είναι το δημογραφικό αφού όλο και λιγότεροι νέοι θα καλούνται να πληρώσουν τις συντάξεις των ηλικιωμένων, πρόβλημα που είναι διεθνές και προκαλεί «πονοκέφαλο» σε όλες τις κυβερνήσεις.

Ειδικά για την Ελλάδα της κρίσης, το ίδιο σοβαρό πρόβλημα είναι και η ανεργία, αφού σημαίνει λιγότερες εισφορές σε ένα σύστημα που «διψά» για πόρους.

Θεωρητικά, όλα αυτά έχουν προβλεφθεί από τις σχετικές αναλογιστικές μελέτες και έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα όλα αυτά τα χρόνια, η οποία έχει καταστεί και η… αρμόδια για την αντοχή της οικονομίας μας. Κατά συνέπεια, κάθε αλλαγή στο μοντέλο εισφορών θα πρέπει να υπολογίζει ξανά τι θα γίνει με τις συντάξεις, σήμερα και στα επόμενα χρόνια. Και το κυριότερο, το πού θα βρεθούν οι πόροι.

Από τη στιγμή που οι κυρίαρχες επιλογές κατέληξαν ότι στο σύστημα δεν πρέπει να μπαίνουν έμμεσοι πόροι (κρατήσεις υπέρ τρίτων κλπ), τότε αρμόδιοι για το τι έχει μέσα το ταμείο του ΕΦΚΑ είναι τρεις: οι εργοδότες, οι εργαζόμενοι και το κράτος. Αν κάποιος συνεπώς ζητάει εξαίρεση ή αλλαγές, θα πρέπει να προβλέπει και ποιος από αυτούς τους τρεις παράγοντες θα κερδίσει ή θα ζημιωθεί. Εκτός κι αν κάποιοι εκτιμούν ότι δεν χρειάζεται η χώρα ένα εγγυημένο ανταποδοτικό σύστημα ασφάλισης και συντάξεων, κάτι που όμως πρέπει να διατυπωθεί ρητά ώστε όλοι να γνωρίζουν τα πάντα σε αυτή τη συζήτηση. Οι καιροί των «μεγάλων υποσχέσεων» έχουν περάσει. 

Από πού μπαίνεις σε μία υπηρεσία

Στους καλούς καιρούς όταν ο φιλελευθερισμός της αγοράς ήταν στα πάνω του, μία από τις βασικές ιδέες ήταν πώς να ιδρύσεις επιχείρηση με ένα μόνο βήμα. Η ευγενής ιδέα ήταν σωστή, αφού η γραφειοκρατία της ίδρυσης μίας επιχείρησης ήταν πολύ μεγαλύτερη… από τη βούληση για την ίδρυσή της. Όλα αυτά τα χρόνια δεν άλλαξαν και πολλά πάντως. Κάποιες μορφές εταιρίας ίσως να είναι εύκολο να ιδρυθούν, το θέμα όμως πια είναι η έλλειψη επενδύσεων και κατάλληλου επιχειρηματικού κλίματος. Ίσως όμως αυτό να ήταν και παλιότερα το πρόβλημα, αλλά δεν φαινόταν λόγω και της μακράς παράδοσης κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας. 

Άλλο όμως ψάχνω να πω τόση ώρα. Πώς να  βρεθεί μόνο ένα σημείο εισόδου στο σύστημα για τον νέο επιχειρηματία, όταν λείπει γενικώς αυτή η λειτουργία από τις υπηρεσίες; Σκεφτείτε ας πούμε πού θα πρέπει να ρωτήσετε κάτι για μία υπηρεσία του Δήμου. Δεν υπάρχει ένα σημείο εισόδου στον Δήμο, αλλά πολλά διάσπαρτα σε διάφορα κτίρια και υπηρεσίες. Πιθανά, να φτάσετε στο πιο εύκολο που είναι το γραφείο του Δημάρχου, που είναι και σε ωραίο κτίριο.

Αυτή η αίσθηση που δεν ξέρεις ποιον να ρωτήσεις και προς τα πού να κατευθυνθείς δεν είναι συνεχώς μπροστά μας σε υπηρεσίες, δομές υγείας και διάφορα γραφεία φορέων; 

Γιατί άραγε, κανείς δεν θέλει να μας υποδεχθεί, να μας καλωσορίσει; Για να μας αποφύγουν ή για να επιβεβαιώσουν ότι τους χρειαζόμαστε;

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr