Αν τα μνημόνια που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα ήταν τόσο απαραίτητα, τόσο αυτονόητα απαραίτητα, τότε το τέλος τους θα έπρεπε να είναι και αποδεκτό με χαρά και αισιοδοξία. Δεν ισχύει όμως κάτι τέτοιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αντιπολίτευση στην Ελλάδα ποντάρει πολύ στο γεγονός ότι τα μέτρα είναι δυσβάσταχτα και θα διαρκέσουν πολύ. Μαζί με ένα λογαριασμό 200 δισ. που έχουν βγάλει για την πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα το 2015, είναι φανερό ότι θέλουν να πείσουν ότι το μνημόνιο ήταν ένα και αυτό προέκυψε το 2015.

Τα μνημόνια ήταν τρία και ανάμεσά τους υπήρξαν και τα λεγόμενα «μεσοπρόθεσμα». Τα θυμούνται όλοι οι Έλληνες όχι κατ΄ ανάγκη όμως ως σύνολο. Άλλος θυμάται την πώληση δημόσιας περιουσίας, άλλος το κόψιμο των μισθών στον ιδιωτικό τομέα και την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, άλλος τις αλλαγές στις τράπεζες. Ό,τι ενδιαφέρει τον καθένα, ό,τι τον «πονάει» περισσότερο. Το αφήγημα πάντως ότι για όλα φταίει ο Τσίπρας όχι απλώς δεν τσουλάει, αλλά δεν έχει και κανένα νόημα. Γιατί και να χάσει ο Τσίπρας τις εκλογές το επόμενο διάστημα, η επόμενη κυβέρνηση θα κληθεί να υλοποιήσει πάλι τις προβλέψεις των μνημονίων. Κι από πουθενά δεν προκύπτει ότι η επόμενη κυβέρνηση θα προκύψει από κάποιον νέο πολιτικό σχηματισμό που δεν είναι γνωστός από τη συμμετοχή του στην εξουσία μετά το 2010. Καθαρός και αγνός ουδείς θα βγει από τις επόμενες εκλογές.

Αυτή η προσπάθεια του πολιτικού συστήματος, παλιού και νέου, όπως εκφράζεται μέσα από τα κόμματα εξουσίας, να εξαγιασθεί, να αποκαθαρθεί από τις ευθύνες του, θα αποτύχει. Όχι, γιατί οι Έλληνες δεν θα ψηφίσουν τα κόμματα- αν και η μεγάλη αποχή και η στήριξη σε νεοναζιστές, θα έπρεπε να ηχήσει πολλά καμπανάκια- αλλά γιατί μετά από 8 χρόνια μνημόνια και παραπάνω μέσα στην κρίση, όλο και περισσότεροι, δεν διστάζουν να μιλάνε και να σκέφτονται πιο καθαρά, και πιο ανοιχτά. Και όσοι αποκτούν ανεξάρτητη σκέψη, καταλαβαίνουν ότι το τεράστιο χρέος και η αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να αναδιαταχθεί, δεν είναι αποτέλεσμα μόνο των τελευταίων πολιτικών, αλλά συνολικά όσων εφαρμόστηκαν και ίσχυσαν μετά τον πόλεμο και ακόμα πιο πριν. 

Η Ελλάδα σήμερα οφείλει να κοιτάξει βαθιά την ιστορία της και τη διαμόρφωση των κοινωνικών τάσεων και μοντέλων για να βρει την αιτία όσων την οδήγησαν στο ναυάγιο. Κι όσοι προσφέρουν σήμερα γλυκόπιοτες υπηρεσίες με ευχολόγια για μεγάλες κομματικές νίκες δεν είναι παρά οι αγγελιοφόροι ενός αποτυχημένου παρελθόντος. Αν δεν αλλάξουν όλα, αν δεν επέλθει το νέο, αν δεν βαθύνει η δημοκρατία μας, τότε σε ένα δύο χρόνια τα ίδια θα συζητάμε. 

Δεν γίνεται να τα έχουμε όλα στρωμένα

Δεν γίνεται να τα έχουμε όλα στρωμένα κι όμορφα. Η ίσως να μην γίνεται πια. Δεν ξέρω καν αν ήταν όλα καλύτερα παλιότερα, τότε που υπήρχαν όντως ευκαιρίες να βολεύεσαι περισσότερο. Μας σακάτεψε όμως αυτή η εμμονή να τα έχουμε όλα, αυτό το πρόγραμμα της αέναης βόλεψης.

Να δουλεύουμε λίγο, να υπάρχει άνεση αμοιβών, να έχουμε το σπιτάκι μας, το εξοχικό, κανά δυο αυτοκίνητο, ασφάλεια από τις καταθέσεις στην τράπεζα, ένα ακίνητο επένδυση «για το παιδί». Όλο αυτό ακούγεται σήμερα πολύ καλό για να είναι αληθινό, υπήρξε όμως ως τρόπος ζωής, ως μοντέλο επιτυχία μας.  Κι αφού υπήρξε, σημαίνει ότι κάπως χρηματοδοτούνταν και κάπως προέκυπτε. Μπορεί να ήταν ένα αυθαίρετο που νομιμοποιούνταν ή μια αμοιβή από το Δημόσιο στα όρια του νομίμου. Μπορεί κι απλώς όλα να ήταν στραμμένα προς τα εκεί, να δούλευαν για να υλοποιείται αυτό το μοντέλο.

Εκεί που άλλος θα έβλεπε την ευκαιρία για μία περιπέτεια, για μία επένδυση, για κάτι άλλο τέλος πάντως, οι πολλοί έβλεπαν μια καλή, τακτοποιημένη κι ασφαλή ζωή. Δεν είναι ηθικό το θέμα, να το κρίνουμε ως καλό ή κακό. Καλώς ή κακώς έτσι πήγαν τα πράγματα. Σήμερα όμως αυτό το μοντέλο ζωής δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί, δεν γίνεται να είναι βιώσιμο. Γι’ αυτό άλλωστε και αυτή η απογοήτευση του κόσμου. Όταν δεν μπορείς να πληρώσεις τον ΕΝΦΙΑ για το σπίτι στη θάλασσα προφανώς και θα νιώσεις προδομένος. Το δύσκολο όμως είναι να βρεις ένα άλλο μοντέλο ζωής, μία άλλη ισορροπία. Κάτι που προϋποθέτει να δεις κριτικά και το παρελθόν. Όμως αυτό μοιάζει ακόμα πιο δύσκολο. Ποιος τα βάζει με τον εαυτό του; Γι’ αυτό και μένει περισσότερο η πικρία, παρά η ελπίδα…

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr