Δύο πράγματα χρειάζεται πάντα και σήμερα ακόμα περισσότερο η οικονομία: Χρήμα. Να υπάρχει χρήμα διαθέσιμο, να έρχεται νέο χρήμα. Δεν χρειάζεται να παραπέμψουμε στους ειδικούς και τους οικονομολόγους για να κατανοήσουμε τη σημασία του πλούτου που κινείται ή θα μπορούσε να κινηθεί, για την οικονομία. Αρκεί να θυμηθούμε ένα βασικό στοιχείο της κρίσης, τη μείωση κατά 25% της ελληνικής οικονομίας όπως την εκφράζει το ΑΕΠ, αυτά τα χρόνια.

Αν το έχουμε ως βασικό στο μυαλό μας αυτό, καταλαβαίνουμε και τη σημασία που έχει να μην κοπούν οι συντάξεις. Αν κοπούν, αυτό το ποσό είναι που θα χαθεί από την αγορά. Κάθε τι που ενισχύει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών ενισχύει και την οικονομία, ιδιαίτερα τον ρυθμό ανάπτυξης. Και με τη σειρά του έχει σημασία η ανάπτυξη, όχι μόνο γιατί είναι ταυτόχρονα και ένας πολιτικός δείκτης που εξετάζεται στον έλεγχο που ασκείται στην Ελλάδα για την πορεία της προς τη μείωση του χρέους, αλλά και γιατί δημιουργεί το κλίμα για ακόμα μεγαλύτερη και καλύτερη προσπάθεια. Αν υπάρχει ανάπτυξη μπορεί να κινηθεί και ο πλούτος που έχει «σταθμεύσει» κάτω από το στρώμα ή σε τραπεζικούς λογαριασμούς.

Άμεσο βέβαια είναι και το καμπανάκι που χτυπάει. Αν η οικονομική πολιτική στηρίζεται σε παροχές, επιδόματα και αυξήσεις των δημοσίων δαπανών, τότε κινδυνεύει με δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Κι εκεί ακριβώς, σε αυτήν την οριογραμμή είναι που συγκρούονται πλέον οι οπαδοί της λιτότητας και οι οπαδοί της ανάπτυξης μέσω δημοσίων επενδύσεων. Μία οριογραμμή που την είδαμε να αναπτύσσεται από την υπογραφή του συμφώνου σταθερότητας της Ευρωζώνης (που σήμερα «αγγίζει» την Ιταλία) μέχρι τα μνημόνια στις χώρες του Νότου.

Και υπάρχει βέβαια και το θέμα των επενδύσεων ιδιαίτερα από το εξωτερικό που είναι ακόμα πιο πολύπλοκο αφού προϋποθέτει σταθερότητα εντός της χώρας και διεθνώς, αλλά δεν είναι και άμοιρο της ηγεμονίας συγκεκριμένων πολιτικών αντιλήψεων για την οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο. Εύκολες λύσεις προφανώς δεν υπάρχουν. Όπως και είναι έντονη η ανάγκη πολιτικής διαπραγμάτευσης σε διεθνές επίπεδο για τη διαμόρφωση νέων πολιτικών προταγμάτων που να ενισχύουν τις κοινωνικές πολιτικές. 

Πέρα κι από έσχατο οχυρό

Είναι πολύ δύσκολο να προστατευτείς, να οχυρωθείς. Γιατί το ρίσκο της εποχής είναι πολύ μεγαλύτερο από όλα όσα ξέραμε από το παρελθόν και οι οχυρώσεις που είχαμε φτιάξει, είδαμε ότι δεν επαρκούν. Τελευταίο οχυρό λέμε το σπίτι μας, η οικογένεια. Κι όμως κι εκεί ανακαλύπτουμε ενίοτε ότι το κέλυφος της ασφάλειας έχει διαρραγεί. Γεμάτη η κάθε μέρα μας με την ένταση, το φόβο και τη βία μέσα στο σπίτι, γεμάτη η ειδησεογραφία. 

Άλλωστε, η οπισθοχώρηση στο έσχατο σημείο άμυνας ποτέ δεν βγαίνει σε καλό, είναι λύση ανάγκης. Κι αν κάτι είναι να σωθεί, πρέπει να γίνει πιο μπροστά, εκεί που υπάρχουν ακόμα περιθώρια. Ή μάλλον, όλα πρέπει να βγουν έξω από το πεδίο του πολέμου και της μάχης. Να φύγουμε από τον κύκλο της έντασης και της αντιπαλότητας που έχει κατακλύσει όλο το εύρος της ζωής μας, που έχει αγγίξει όλες τις οριογραμμές.

Αλλά κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο πια. Πώς να δούμε πέρα από τον ορίζοντα που έχει γίνει περίκλειστος, που μας έχει απομονώσει μέσα σε ένα πεδίο διαρκούς μάχης; Πώς να δούμε τη ζωή μας, την εποχή που ζούμε με το βλέμμα σε κάτι καλύτερο, όταν όλα τείνουν προς το χειρότερο και όλα μας οδηγούν στην άμυνα και την οχύρωση; Ζητείται επειγόντως διαφυγή…

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr