Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι εμφανές. Και είναι πρόβλημα το ότι δεν μπορεί να ικανοποιήσει τους Ευρωπαίους, ότι δεν τους υποστηρίζει στην καθημερινή τους ζωή, ότι δεν τους δίνει προοπτική για το μέλλον. Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, κυρίως από τη μεσαία τάξη και πολλοί νέοι, όλο και περισσότεροι, απομακρύνονται από την παραδοσιακή πολιτική, δυσπιστούν προς το πολιτικό σύστημα, εκφράζουν αγανάκτηση, δυσαρέσκεια, προβληματισμό.

Δίπλα, άλλες μεγάλες πλειοψηφίες, φτωχών και αποκλεισμένων ανθρώπων που δεν εκφράζονται καν, που έχουν γυρίσει την πλάτη τους σε δημοσκοπήσεις, επικοινωνιακές πολιτικές κομμάτων, ακόμα και στα κοινωνικά προγράμματα των κρατών. Νιώθουν εκτός, είναι εκτός πλαισίου.

Ένα τέτοιο πλήθος, από δυσαρεστημένους και αποκλεισμένους είναι τα «κίτρινα γιλέκα» που συγκλονίζουν τη Γαλλία.

Είναι ανάλογο με το πλήθος που μέχρι το 2012 έβγαινε στους δρόμους της Ελλάδας κατά των μνημονίων, ανάλογο επίσης με εκείνο που στην Ιταλία έδωσε πλειοψηφία στους ακροδεξιούς και τους λαϊκιστές. Σε άλλες χώρες είναι εκείνοι που στηρίζουν ακροδεξιά και ξενοφοβικά κόμματα, ή εκφράζουν συστηματικά πια αντιευρωπαϊκές θέσεις και προσδοκούν την «επιστροφή» στην παλιά καλή εποχή των οριοθετημένων εθνών που δήθεν όλα ήταν πιο ήρεμα. 

Με διάφορες θεωρίες ευκαιρίας όπως περί των δύο άκρων ή του εθνικολαϊκισμού, επιχειρείται να καλυφθεί αυτή η μαζική, πολυετής και πολύμορφη αντίδραση στις κυρίαρχες πολιτικές της ΕΕ και των ισχυρών κρατών. Όλα επιχειρούνται να κατευναστούν, να μείνουν κάτω από το χαλί, να θεωρηθούν μειοψηφικά και λαθεμένα με μόνο στόχο να μην αλλάξει τίποτα.

Την ίδια ώρα γίνεται κάθε μέρα και φανερότερο ότι κάτι πρέπει να αλλάξει από τα πάνω, μέχρι να αντιληφθούν οι κάτω, ότι αυτό το κάτι τους αφορά. Τίποτα όμως δεν δείχνει ότι έρχονται αλλαγές. Κι αυτό συντείνει στην ακόμα μεγαλύτερη απογοήτευση. 

Ανησυχία από το όλο και μεγαλύτερο κλείσιμο

Έχουμε γίνει φοβικοί, συντηρητικοί ή ήμασταν πάντα έτσι; Έχουμε κλειστεί στον εαυτό μας και τον μικρόκοσμό μας ή πάντα έτσι ήταν στη μικρή πόλη; Το χωριό μας είναι μικρό όντως κι ας λέμε ότι είμαστε μεγάλη πόλη. Στις γωνιές κρυβόμαστε και υπονομεύουμε τους πάντες. Μην και σηκωθούν λίγο ψηλότερα και φανούμε εμείς κοντύτεροι.

Δεν είναι βέβαιο πάντως ότι στη μικρή κλίμακα ότι τα πράγματα έγιναν όλα χειρότερα μετά την κρίση. Αυτό που μπορεί να άλλαξε όμως είναι ότι περιορίζεται ο χώρος της ελευθερίας μας, το πλαίσιο μέσα στο οποίο δεν μας αγγίζει η μικρόνοια και η κακιασμένη βλακεία του κόσμου μας. Ναι, στην εποχή μας νιώθουμε πιο ευάλωτοι, πιο εκτειθειμένοι.

Ίσως γιατί στη μεγάλη κλίμακα, μειώθηκε όντως το πεδίο της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, η προοδευτική αίσθηση ανοχής και η γενναιοκαρδία του να μην ενοχλείσαι από την πρόοδο και τη διάκριση του άλλου. Αυτά είναι ενδείξεις από το αποτύπωμα που μπορεί να αφήνει η δημοκρατία που μειώνεται και κακοπαθαίνει κι όσο βλέπουμε να λιγοστεύουν τέτοιες ενδείξεις, τόσο και καταλαβαίνουμε ότι κάτι έχει πάθει η δημοκρατία μας

Και γυρνάμε στο μικρό μας το χωριό πιο προσεκτικοί, φυλαγμένοι από αυτό το αίσθημα ότι δεν θα μας αφήσουν ήσυχους κι ας λένε όλοι αυτοί εκεί έξω ότι είναι «νοικοκυραίοι» κι ότι κοιτάνε «μόνο το σπίτι τους».

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr