Η θλίψη για την καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων έρχεται και δοκιμάζει τα όρια των σύγχρονων αντιλήψεων που έχουμε για τον κόσμο μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τον άνθρωπο του σήμερα, όπου κι αν κατοικεί, έχει διαμορφωθεί μία κοινή αντίληψη για τη σημασία του πολιτισμού και της παγκόσμιας κληρονομιάς. Αυτό όμως δεν αφορά το σύνολο του πληθυσμού, ούτε αφορά με τον ίδιο τρόπο όσους τους αφορά.

Είμαστε πολίτες του κόσμου μας; Είναι ένα ερώτημα. Για τον κόσμο που μπορούμε να έχουμε αναφορές, αυτόν που αποκαλούμε Δυτικό, είμαστε και στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σίγουρα περισσότερο από όσο τη δεκαετία του ’80. Συνέβαλαν σε αυτό μερικές κρίσιμες πολιτισμικές μεταβολές των τελευταίων δεκαετίων, όπως είναι η τεράστια άνοδος του τουρισμού, και αυτού που αποκαλούμε ακόμα και εδώ στην πόλη μας «τουριστικό προορισμό». Δεν είναι τυχαία η ανάρτηση χιλιάδων φωτογραφιών από όσους επισκέφτηκαν παλιότερο το μνημείο. Σε συνδυασμό με το άνοιγμα των οικονομιών δημιουργούνται κοινές αντιλήψεις για τον κόσμο μας σε μεγάλα τμήματα των πληθυσμών κάθε χώρας.

Δεν μπορούμε επίσης να παραβλέψουμε και την άνοδο της πολιτιστικής και πνευματικής γνώσης σε διεθνές επίπεδο, από μικρότερα μεν τμήματα του πληθυσμού (μορφωμένοι ενήλικες, νέοι με νέες αντιλήψεις για τον τρόπο ζωής κλπ) αλλά με ισχυρή επιρροή στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Με αυτά τα δεδομένα για παράδειγμα, μπήκε στη ζωή μας και η λίστα με τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο με χώρες όπως η Ελλάδα να θεωρούν τον εαυτό τους τυχερό που έχουν τόσο πολλά στη λίστα.

Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι και τόσο διευρυμένη όσο νομίζουμε, αυτή η κοινή αντίληψη για τα σημαντικά και σπουδαία του κόσμου μας. Ξέρουμε πια ότι υπάρχει και εσωστρέφεια και επιστροφή στον μικρόκοσμο, κυρίως λόγω των δυσμενών κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών σε πολλές χώρες, αλλά και λόγω της αυξάνουσας επιρροής ακροδεξιών αντιλήψεων που υμνούν την περιχαράκωση και τον απομονωτισμό.

Στην περίπτωση συνεπώς της Παναγίας των Παρισίων, αλλά και στην περίπτωση ακόμα ακόμα του Γεφυριού της Πλάκας, έχει νόημα να πηγαίνουμε ένα βήμα μπροστά και να αναζητάμε την αναστήλωσή τους, για να μπορούμε να ζούμε όλοι καλύτερα στο δικό μας κοινό σπίτι, σε τούτον τον πλανήτη με κοινές αξίες και αναφορές.

Οι μνήμες από τις ανοιχτωσιές

Ο τόπος δεν είναι μόνο ένας χώρος. Είναι και οι χρήσεις του και οι μνήμες των ανθρώπων. Εκεί στα Λακκώματα που έρχεται τώρα ο Δήμος και εξαγγέλλει μία νέα ανάπλαση του πάρκου, παίζαμε μπάλα όταν ήμουν στο Δημοτικό, τέλη του ’70. Ήταν στην ουσία ο πίσω χώρος του Ξενία, ένα δασύλλιο, με μία αλάνα ανάμεσα στα πεύκα. Πηδάγαμε τον τοίχο και παίζαμε χωρίς να μας ενοχλεί κανένας., πριν γίνει καν ο παιδικός σταθμός της περιοχής.

Για μένα εκείνη η αλάνα μου μοιάζει πολύ πιο χρήσιμη από κάθε ανάπλαση. Όχι βέβαια γιατί δεν καταλαβαίνω τη σημασία του εκσυγχρονισμού. Άλλωστε τα πράγματα προοδεύουν, οι ειδικοί ξέρουν τι είναι καλύτερο για κάθε πάρκο και παιδική χαρά και οι ανάγκες των παιδιών και όλων μας αλλάζουν και έχουν άλλες απαιτήσεις.

Παρ’ όλα αυτά δεν έχω πειστεί κι εντελώς ότι πρέπει να παρεμβαίνουμε σε όλους τους χώρους. Πρέπει να μένει και κανάς χώρος λίγο πιο απλός κι ανοιχτός. 

Εντάξει, εμείς οι σημερινοί γονείς θα τρομάζαμε αν ακούγαμε από το παιδί μας ότι πήδηξε έναν τοίχο και έπαιξε μπάλα σε μια ανοιχτωσιά και θα ζητάγαμε από τον Δήμο να θέσει όρια ασφαλείας και κατάλληλο εξοπλισμό, αλλά νομίζω ότι δεν γίνεται κι όλα να είναι απόλυτα προγραμματισμένα. 

Χωρίς βέβαια να είμαι αντίθετος στην ανάπλαση του Κουραμπά, σε μία γειτονιά που μεγάλωσα και θα επιστρέφω στους δρόμους της πάντα με νοσταλγία και αγάπη για την πόλη. Περιμένω μαζί με τους κατοίκους να γίνουν τα ωραία που σχεδιάζονται.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr