Και 100 χρόνια να συζητάμε για τα σχολεία και την εκπαίδευση στην Ελλάδα δεν θα βρούμε άκρη. Και δεν φταίει η ιδεολογική σύγκρουση δεξιάς- αριστεράς όπως λένε διάφοροι που έχουν μάθει να υπερπολιτικοποιούν την πραγματικότητα. Στην Ελλάδα πραγματικότητα είναι η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού. Και δεν έχουν ιστορικά σχεδιασμό ούτε καν αυτοί που κατηγορούμε για την απληστία τους, οι ολιγάρχες, οι κοντραμπαντζήδες των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, οι κρατιστές επιχειρηματίες ή η ελεύθερη αγορά τύπου «χρωστάω στους πάντες». Όλοι αυτοί στην οικονομική ιστορία της Ελλάδας ξυπνούσαν το πρωί και κινούνταν βλέποντας και κάνοντας. Από κοντά και η πολιτική σκηνή που άνοιγε και έκλεινε αυλαία ανάλογα με το ποιος την χρηματοδοτούσε. 

νΚι ας μην προστρέξει κάποιος να μας κατηγορήσει για μηδενισμό. Προφανώς έγιναν προσπάθειες για μία καλύτερα οργανωμένη ανάπτυξη τον 200 αιώνα από τον Βενιζέλο ακόμα, μετά στον μεταπολεμικό σχεδιασμό της εκβιομηχάνισης ή στα ευρωπαϊκά προγράμματα στο ’80 και μετά που άλλαξαν την εικόνα της χώρας και την εκσυγχρόνισαν. Παρέμειναν όμως ατελείς προσπάθειες. Πότε υλοποιήθηκε ένα σχέδιο σε άξονα δεκαετίας; Και πότε έγινε ένα τέτοιο σχέδιο στην εκπαίδευση ειδικά, αφού χρησιμοποιήσαμε αυτό σαν παράδειγμα λόγω της επικαιρότητας των Πανελληνίων;

Ακόμα όμως κι αν αποφασίσουμε ότι χρειαζόμαστε τον μακρόχρονο σχεδιασμό, πάλι θα τα χαλάσουμε στη στόχευση. Γιατί δεν υπάρχουν ευρύτερες πλειοψηφίες που να συναινούν σε ένα ή περισσότερους βασικούς στόχους. Γι’ αυτό και στο τέλος τα αφήνουμε όλα να λειτουργούν από μόνα τους. Κάτι που δεν είναι και σίγουρα αρνητικό. Πολλά πανεπιστήμια για παράδειγμα πάνε καλά επειδή το θέλουν, επειδή δουλεύουν κι ας μην έχουν τη βοήθεια του κεντρικού κράτους. Είναι κάτι σαν την Εθνική ποδοσφαίρου που τέτοιες μέρες το 2004 ξεκίναγε το δρόμο του θριάμβου. Βρήκαν οι άνθρωποί της ένα κενό και λειτούργησαν μόνοι τους και ομαδικά και πέτυχαν.

Κάπως έτσι λειτουργεί σταθερά η χώρα. 

Γι’ αυτό και ταλαιπωρεί τα παιδιά της σε εξετάσεις τύπου πανελληνίων. Και γι’ αυτό και δεν καταλαβαίνει πώς χάνει στο γήπεδο από τη μικρή πλην μαχητική Αρμενία. 

Νίκη τώρα και για πάντα στο διηνεκές 

Κριτική μας ασκεί φίλος γιατί αναλύουμε με κοινωνικούς όρους την πραγματικότητα. Όχι γιατί διαφωνεί με το περιεχόμενο των αναλύσεων κατ’ ανάγκη, αλλά γιατί δεν βρίσκει το λόγο, τη χρησιμότητα. Όλα και όλοι κινούνται στο παρόν, σημειώνει, το ίδιο και η πολιτική. Αντίθετα η ανάλυση, από το παρόν αντλεί την αφορμή για να κινηθεί προς το παρελθόν και το μέλλον.

Κάνω δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη είναι ότι όντως το παρόν είναι μία γάγγραινα. Το να νομίζεις ότι όλα συμβαίνουν τώρα, χωρίς να έχουν αίτια, αλλά και προοπτική, είναι μία αυτοϋπονόμευση εντέλει του ίδιου του παρόντος. Σαν να του κόβεις πόδια, χέρια και κεφάλι. Ένα σώμα στο πουθενά. Και αυτό είναι που γεμίζει άγχος και δυστυχία τη ζωή μας, αυτή η συνεχής αγωνία της αυτοεκπλήρωσης στο διαρκές τώρα. 

Από την άλλη, δεν υπάρχει κανένα άχρονο παρόν, δεν υπάρχει ένα ουδέτερο τώρα. Κάθε στιγμή μας είναι γεμάτη από όσα ζήσαμε και όσα θέλουμε να ζήσουμε. Μόνο που δεν μπορούμε πάντα να το κατανοήσουμε, δεν μπορούμε να συλλάβουμε αυτήν την πληρότητα, γιατί είμαστε αποκομμένοι από τη ζωή μας, από τη συνείδησή μας, από το ίδιο μας το είναι. 

Γι’ αυτό και μεγεθύνεται μέσα μας αυτή η άκρατη επιθυμία για άμεση ικανοποίηση, για μία νίκη επί του χρόνου, επί των πάντων, τώρα και όσα νομίζουμε ότι μπορούν να συμπεριληφθούν σε αυτό το τώρα. Αλλιώς δεν θα αντέχαμε καν την ύπαρξή μας… αν υποτεθεί ότι αντέχουμε όντως…

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr