Αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους απέναντι σε όλα τα επίπεδα βρίσκονται από χθες 1η Ιουλίου, οι δικαστές, οι εισαγγελικοί λειτουργοί, το σύνολο του νομικού κόσμου της χώρας, όπως όμως και οι πολίτες, αφού ο νέος Ποινικός κώδικας και ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, βρίσκονται πλέον σε ισχύ. 

Το πρώτο διάστημα είναι διάστημα προσαρμογής, πλην όμως καθοριστικής σημασίας αναμένεται να είναι και η στάση της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει μετά τις εκλογές της προσεχούς Κυριακής 7 Ιουλίου.

Ο ρόλος των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, καθίσταται πολύ περισσότερο ισχυρός και σημαντικός με βάση το νέο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης, όπως ανέφερε η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων Μ. Νάκα, προσθέτοντας όμως παράλληλα, πως ο νέος Κώδικας θέτει ενώπιον των ευθυνών τους εκτός από τους δικηγόρους και τους ίδιους τους πολίτες. Βασικό στοιχείο της νέας νομοθεσίας είναι το ότι οι ποινές επί συγκεκριμένων αδικημάτων, μπορεί να μειώνονται, όμως οι ποινές θα εφαρμόζονται.

«Το πλέον σημαντικό για όλους είναι να κατανοήσουμε τους ευγενείς στόχους των αλλαγών και όχι την πιθανότητα κακής χρήσης τους στο μέλλον», ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Νάκα.

Επίσης, η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέες αλλαγές από το αμέσως επόμενο διάστημα κιόλας εξ αφορμής της πιθανής αλλαγής της κυβέρνησης και της αρνητικής στάσης που κράτησε στην περίοδο της διαβούλευσης η Ν.Δ.«Ακόμη όμως κι αν υποθέσουμε, ότι η νέα κυβέρνηση θα θελήσει να επαναφέρει το προηγούμενο καθεστώς, τότε το διάστημα εφαρμογής του νέου Κώδικα θα είναι ισχυρό για εκείνους που θα θελήσουν να κάνουν χρήση των νέων διατάξεων», ανέφερε η κα Νάκα.

Οι βασικές αλλαγές

Οι νέοι Κώδικες συνιστούν μια προσπάθεια επίτευξης αντεγκληματικών και εγγυητικών για τα δικαιώματα στόχων με την ανανέωση της ύλης τους μετά από 70 χρόνια και τη βελτίωση του ποινικού συστήματος, ενώ αναμένεται να συμβάλλουν καθοριστικά στην επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Μεταξύ των πολλών βασικών αλλαγών περιλαμβάνονται οι εξής:

Περιλήφθηκε ειδική διάταξη αυστηρής τιμωρίας του ρατσιστικού εγκλήματος.

Βελτιώθηκαν νομοτεχνικά και συντονίστηκαν οι διατάξεις για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, την παροχή κοινωφελούς εργασίας, την υφ’ όρον απόλυση και την μεταχείριση των ανηλίκων.

Ορίστηκε η ποινή της κάθειρξης για τη δωροδοκία πολιτικών προσώπων και εναρμονίστηκαν οι διατάξεις προς τις διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν τη χώρα.

Ορίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο ποινής για τους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις (κάθειρξη έως 15 έτη) και βελτιώθηκαν νομοτεχνικά οι σχετικές διατάξεις.

Στην ποινική διαπραγμάτευση: α) απαγορεύεται η υπαγωγή εγκλημάτων αυξημένης ηθικοκοινωνικής απαξίας (λ.χ. κακουργημάτων με απειλούμενη ποινή και την ισόβια κάθειρξη, κακουργημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής), και β) παρέχεται στον εισαγγελέα η ευχέρεια να θεωρήσει υπόθεση ως ακατάλληλη προς διαπραγμάτευση, βάσει των περιστάσεων τέλεσης και την προσωπικότητα του κατηγορουμένου.

Θεσπίστηκε το δικαίωμα του κατηγορουμένου να ζητεί χρόνο προετοιμασίας για την αντίκρουση της κατηγορίας, «αν από την αποδεικτική διαδικασία προκύψουν νέες περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδεθούν με επιτρεπτή μεταβολή της».

Θεσπίστηκε ως αναγκαία και σύγχρονη αξίωση ο ειδικός τρόπος έναρξης της προθεσμίας αναίρεσης ύστερα από  ειδοποίηση με e-mail.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ