Η πόλη διά του δημάρχου της τίμησε την Τρίτη τον Γερμανό Ιστορικό Κριστόφ Σμινκ Γκουστάβους, για την μεγάλη έρευνά του για τα εγκλήματα των Ναζί στην περιοχή μας. Είναι μία σημαντική στιγμή για την πόλη, γιατί συμβολίζει και την ανάγκη των σύγχρονων κοινωνιών για τη διατήρηση της μνήμης και την αναγνώριση του έργου ενός ακούραστου εργάτη της ιστορικής έρευνας που έθεσε ένα κρίσιμο πρόσημο στη δουλειά του: Να δώσει φωνή σε εκείνους που δεν είχαν, στα θύματα της γερμανικής λαίλαπας το 1941- 44 στον τόπο μας.  

Τα τελευταία χρόνια οι Λιγκιάδες έγιναν πανελλήνια και διεθνώς γνωστοί ως ένας μαρτυρικός τόπος. Το οφείλουν πρωτίστως στην εργασία του Κρ. Σμινκ, αλλά και άλλων ερευνητών από τους οποίους θα πρέπει να ξεχωρίσουμε και τον Γερμανό επίσης Χανς Φρ. Μάγερ που ανέδειξε μέσα από τα αρχεία, τη δράση των γερμανικών σωμάτων στην περιοχή.

Αυτό που ανακαλύπτει με την περίπτωση των Λιγκιάδων ο ευαισθητοποιημένος πολίτης δεν είναι μόνο ένα αποτρόπαιο έγκλημα, του μεγέθους όσων συνέβησαν στα Καλάβρυτα, το Δίστομο, ή το Κομμένο. Ανακαλύπτει το εύρος της τρομοκρατίας και της βίας που εξαπολύθηκε με συστηματικό τρόπο από τους Γερμανούς στην Κατοχή. Η Ήπειρος με τα δεκάδες και εκατοντάδες μαρτυρικά χωριά αποδεικνύει ότι η βασική πολιτική γραμμή της Γερμανίας στην κατεχόμενη Ελλάδα ήταν η εξόντωση, η καταστροφή, ο θάνατος, στο βαθμό που εξυπηρετούσε τα κύρια συμφέροντά της. Κι αυτό σήμαινε μαζικές σφαγές αμάχων, κάψιμο χωριών, διάλυση κάθε έννοιας κοινωνικής ζωής, όποτε το έκριναν οι ίδιοι αναγκαίο.

Αυτό είναι που ανακαλύπτουν τελικά σήμερα οι νέοι Γερμανοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι, με το παράδειγμα των Λιγκιάδων.

Όσο κι αν ακούγεται τραγικό, αυτή η ιστορία μπορεί και πρέπει να ειπωθεί. Κάτι που γίνεται με τα βιβλία του Κρ. Σμινκ «Μνήμες Κατοχής» που πρέπει να είμαστε περήφανοι που εκδόθηκαν από ένα γιαννιώτικο οίκο, το «Ισνάφι», με το ντοκιμαντέρ «Το Μπαλκόνι» του Χρ. Κωνσταντινίδη που προβλήθηκε για δεύτερη φορά με μεγάλη επιτυχία την Τρίτη, με όλη τη δουλειά που κάνουν οι κάτοικοι του χωριού κάθε Οκτώβρη στη μαύρη επέτειο. 

Και η ιστορία, πρέπει να βρεθούν τρόποι να προβληθεί κι άλλο, γιατί αποτελεί φάρο ελπίδας για το μέλλον, για να μάθουν όλο και περισσότεροι σε όλον τον κόσμο, να έρθουν εδώ στα Γιάννενα ξανά και ξανά, μέχρι να εντυπωθεί σε όλους μας κάτι απλό, αλλά ουσιαστικό: «Ποτέ πια πόλεμος, ποτέ πια φασισμός». 

Δεν περπατάς στα πεζοδρόμια

Το έχουμε επισημάνει κι άλλες φορές, αλλά δεν βλέπουμε ενδιαφέρον: Στην πόλη δεν μπορείς να περπατήσεις με ασφάλεια σε ένα πεζοδρόμιο για μεγάλο χρονικό διάστημα και απόσταση. Δεν νομίζω ότι μπορείς να περπατήσεις καν 100 μέτρα ολόκληρα. Γιατί υπάρχουν παντού εμπόδια, φθορές, ενοχλήσεις, παρκαρισμένα αυτοκίνητα, κάθε είδους αναποδιές.

Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη και σχέδιο για τον πεζό, αλλά και ότι στην πράξη η πόλη κινείται με τους δικούς της κανόνες κόντρα και στις επιλογές των κρατούντων. Γιατί έργα γίνονται ως ένα βαθμό και βλέπουμε τα καινούργια πεζοδρόμια που έχουν τις προβλέψεις για τους τυφλούς ή για τα καροτσάκια στις διαβάσεις. Τυφλούς και καροτσάκια δεν βλέπουμε στην πράξη όμως, κάτι που σημαίνει ότι κάτι αντιλαμβάνονται πώς πάει λάθος οι συμπολίτες με κάποια αναπηρία.

Αντίθετα βλέπουμε πολύ κόσμο να περπατάει πάνω στο οδόστρωμα που είναι από μόνο του επικίνδυνο, αλλά δείχνει κα τις αντιφάσεις της πόλης μας. Που τελικά προκρίνει τον δρόμο ως βασικό μοχλό μεταφοράς και συγκοινωνίας και βάζει σε δεύτερη μοίρα την καθημερινότητα του πεζού, του ποδηλάτη ή του ΑμεΑ. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr