Την Κυριακή στη Ζίτσα είχε μια πολύ ωραία φθινοπωρινή ημέρα. Είχε λίγο αέρα, λίγο χαμηλότερες θερμοκρασίες, αλλά και μία διαύγεια στην ατμόσφαιρα μετά τις καταιγίδες που είχαν προηγηθεί. Και το τοπίο έμοιαζε να βγαίνει ατόφιο στα μάτια μας, καταπράσινο, μια πραγματική γιορτή της φύσης.

Αφορμή για την επίσκεψη ήταν μία άλλη γιορτή, αυτήν για τις ημέρες οινοτουρισμού στην οποία συμμετείχαν τα Οινοποιεία της περιοχής. Έτσι, μισή ώρα έξω από τα Γιάννενα, είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε τόσο μία εμπειρία μέσα στη φύση όσο και την εμπειρία του κρασιού.

Και ήταν μία εμπειρία που πέρα από την ευχαρίστηση, από αυτή τη σχέση που αναπτύσσεις με τον τόπο μόλις μετακινηθείς έξω από τον αστικό χώρο και βρεθείς σε ένα αυθεντικό φυσικό περιβάλλον, μας έβαλε και σε σκέψεις για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου.

Τι μας δείχνει η προσπάθεια που κάνουν οι οινοποιοί της περιοχής; Ότι με πολλή προσπάθεια μπορεί να αναπτυχθεί μία τοπική οικονομία που να φέρνει έσοδα, να δημιουργεί θέσεις εργασίας, να ανοίγει προοπτικές. Μικρά τα μεγέθη; Ναι, ακόμα είναι μικρά, αλλά μπορεί να γίνουν μεγαλύτερα. Κι ίσως το κρασί των Ιωαννίνων να μην γίνει ποτέ μοχλός κίνησης μιας μεγάλης βιομηχανικής ανάπτυξης ακόμα και σε σύγκριση με άλλες ελληνικές περιοχές.

Μπορεί όμως να κάνει κάτι πολύ σημαντικό και ας μην φαίνεται με την πρώτη ματιά: Να κινητοποιήσει τον τόπο και τους ανθρώπους τους. Γιατί πλέον ο τόπος έχει αφεθεί και οι άνθρωποι έχουν φύγει στις πόλεις. Το βλέπεις σε όλη τη διαδρομή έξω από τα Γιάννενα μέχρι τα χωριά μας, δεν χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι νέο. Εκτάσεις που έχουν εγκαταλειφθεί, σπίτια κλειδωμένα, χωράφια δασωμένα, κάτοικοι σχεδόν πουθενά. 

Αυτός ο τόπος μπορεί ακόμα να ζωντανέψει. Και μπορεί να γίνει μέσα από τη δικιά του παραγωγή, από τους δικούς του ανθρώπους και με τη χρήση πια επιστημονικών δεδομένων και ορθολογικών αναπτυξιακών πλάνων. Και τα αμπέλια της Ζίτσας, του Μετσόβου, των Ιωαννίνων μπορούν να παίξουν τον δικό τους αναπτυξιακό ρόλο. Συν ότι προσφέρουν και την εμπειρία του πνεύματος- κυριολεκτικά-, μια αληθινή ευχαρίστηση μόνο που το πίνεις. Δεν είναι λίγο κι αυτό ως κίνητρο. 

Θρησκευτικός τουρισμός και ισορροπίες

Ο Το συνέδριο για τον θρησκευτικό τουρισμό που διοργάνωσε η Εκκλησία στην Άρτα καιόλη την Ήπειρο, ή καλύτερα τις προσκυνηματικές περιηγήσεις όπως τις ήθελαν οι συντελεστές του, έδειξε ότι υπάρχει πια εκτεταμένο ενδιαφέρον για τα θρησκευτικά μνημεία. Έχει πάνω από μία εικοσαετία που άρχισε να μπαίνει στην ατζέντα της οικονομικής ανάπτυξης και αυτή η πλευρά του τουρισμού. Αλλά έχει και ιδιαιτερότητες που τον ξεχωρίζουν από άλλες μορφές τουρισμού.

Γιατί όπως είπε σε δηλώσεις και ο μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος υπάρχει και μία πνευματική πλευρά. Δεν ξεκινάει κάποιος για ένα προσκύνημα για να κάνει απλώς τουρισμό, κάτι τον κινεί μέσα του. Αλλά και η πιο απλή επίσκεψη σε ένα θρησκευτικό μνημείο έχει μέσα της στοιχεία πολιτιστικής αναζήτησης, στοιχεία ταυτότητας.

Χρειάζεται μία προσοχή όλων των πλευρών συνεπώς. Ένας ναός με αιώνες ιστορίας πίσω του, δεν είναι ένας απλός θρησκευτικός χώρος, αλλά αποτελεί παγκόσμιο κληρονομιά και πρέπει να είναι προσβάσιμος σε κάθε πολίτη του κόσμου που αναζητά τον πολιτισμό και την καλαισθησία.

Από την άλλη δεν είναι και λογιστικό σημείο μίας οικονομίας της τουριστικής αγοράς, αλλά συμβολίζει και τις αγωνίες πολλών ανθρώπων.

Χρειάζεται συνεπώς μία ισορροπία, η οποία πάντως στην περίπτωση της Ηπείρου βλέπουμε ότι διατηρείται. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr