Τι είναι άραγε χειρότερο; Οι νέοι περιορισμοί στις μετακινήσεις, η απειλή της ασθένειας, η ανησυχία για την κατάρρευση της οικονομίας; Κανείς δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει όπως έχουν κάτσει αδιάλυτα στο βάθος των πιο σκοτεινών μας σκέψεων. 

Το βράδυ της Κυριακής, παρόλο που ήμασταν προετοιμασμένοι από τα μέτρα που ήδη εφαρμόζαμε, οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, μας βρήκαν ευάλωτους. Κι αυτό όχι γιατί δεν αντέχουμε τις απαγορεύσεις στις μετακινήσεις, αλλά γιατί κατανοούμε με θλίψη ότι το τούνελ που έχουμε μπει είναι μακρινό και η έξοδος δεν φαίνεται.

Η αποδοχή των μέτρων από όλους είναι μία πράξη ατομικής ευθύνης, μία λέξη που την έχουμε ακούσει πολλές φορές μέχρι σήμερα. Είναι το χρέος μας προς την πατρίδα, όπως χρέος είναι και να συνεχίσουμε τη ζωή μας προσπαθώντας να προοδεύσουμε κάθε μέρα. Κι εκεί αγγίζουμε και τη συλλογική ευθύνη για την οποία δεν μιλάμε ίσως και τόσο πολύ. Γιατί υπάρχει η κοινωνική ευθύνη, η πολιτική ευθύνη, όλο το πλέγμα συναρτήσεων που συνθέτει αυτό που λέμε ελληνική κοινωνία και κράτος.

Και την ώρα που «μένουμε σπίτι», δεν ξεχνάμε ότι στη δύσκολη θέση που βρισκόμαστε, δεν βρεθήκαμε μόνο γιατί πήγαν μερικοί για μπάνιο ή βγήκαν βόλτα. Αλλιώς θα ήταν αν είχαμε ένα καλύτερο σύστημα υγείας κι αυτό ισχύει για όλες τις χώρες βέβαια.

Θα έπρεπε να έχουμε περισσότερες κλίνες ΜΕΘ, θα έπρεπε να υπάρχει περισσότερο υγειονομικό υλικό, θα έπρεπε να μην λείπει προσωπικό ειδικά σε ευαίσθητους τομείς. Αυτά έπρεπε να γίνουν παλιότερα και πρέπει σήμερα η πολιτική ηγεσία του τόπου να αναγνωρίσει τις ευθύνες της, αναλαμβάνοντας προφανώς ευθύνες προηγούμενων διοικήσεων. 

Τις επόμενες ημέρες θα αυξηθούν και τα κρούσματα και οι θάνατοι. Δεν είμαστε ακόμα στη φάση της μείωσης. Για ένα κομμάτι των Ελλήνων η κατάσταση αυτή μοιάζει να μην το αφορά. Πιστεύει ότι είναι ένα πρόβλημα των άλλων που τους απειλεί. Πιστεύει ότι πρέπει να σηκώσει ένα ατομικό τείχος προς τους άλλους. Το κρίσιμο όμως για αντιμετωπιστεί η επιδημία είναι να σηκωθεί ένα τείχος από όλους μας, από κοινού, με κοινές προσπάθειες. Αυτή η συλλογική προσπάθεια, που στην ουσία είναι το μεγάλο στοίχημα της δημοκρατίας μας σήμερα θα ανοίξει το δρόμο την επόμενη μέρα και στις προσπάθειες ώστε να μην παραβιασθούν τα δικαιώματα μας και οι συλλογικοί κανόνες της δημοκρατίας μας και να γίνει παρελθόν αυτή η κατάσταση εξαίρεσης που βιώνουμε. 

Έπρεπε να τα είχαμε κάνει καλύτερα

Το ότι έπρεπε να κάνουμε για να είμαστε στη δύσκολη θέση σήμερα δεν έχει να κάνει με την αναγκαία στήριξη του συστήματος δημόσιας υγείας ή των μηχανισμών πρόληψης. Είναι αυτονόητο κάτι τέτοιο και δεν πρέπει να απομειώνουμε τη σημασία μίας τέτοιας συζήτησης όσο κι αν προκαλεί αμηχανία στους κυβερνώντες ή όσους βλέπουν με στενά ιδεολογικά γυαλιά τα ζητήματα του κράτους πρόνοιας.

Μία άλλη πτυχή είναι η ετοιμότητα των υποδομών. Και δεν εννοώ απλώς ζητήματα ποιότητας στην κατασκευή που είναι αυτονόητα πολύ σημαντικά. Ας πούμε, ότι κάτι έχει καταφέρει η χώρα μας σε αυτό το επίπεδο. Αυτό που δεν έχουμε καταφέρει είναι η ενσωμάτωση υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας, η δημιουργία προωθημένων δομών και υποδομών που βλέπουν στις ανάγκες του μέλλοντος, η διασύνδεση στην επικοινωνία και η πλήρης ψηφιοποίηση. 

Κάπως δύσκολα ακούγονται ίσως όλα αυτά, αλλά αν τα ψάξουμε ένα ένα θα δούμε ότι έχουν το ρόλο τους. Αν είχαμε μεγαλύτερη ψηφιοποίηση στη ζωή μας δεν θα μας άγχωνε πώς θα στείλει ο πληθυσμός ένα sms για τη μετακίνησή του ή πώς θα γίνουν ηλεκτρονικές πληρωμές. Κι αν είχαμε καλύτερες υποδομές, από αυτές που εύκολα λέμε ότι «είναι πολυτέλεια» όταν τις βλέπουμε να λειτουργούν, δεν θα ανησυχούσαμε για τις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων πχ σε μία μεγάλη υπηρεσία.

Στις δύσκολες ώρες βγαίνουν ακριβώς όσα μπορούσαμε να κάνουμε τόσα χρόνια και δεν κάναμε. Ούτε καν τότε που υπήρχαν κεφάλαια.