Η πολυαναμενόμενη «έξοδος» τη Δευτέρα, δεν συνοδεύτηκε και από απρόοπτα ή σοβαρά λάθη. Όπως είχε γίνει και με την τήρηση των μέτρων καραντίνα, οι πολίτες αποδείχτηκαν ώριμοι για μία ακόμα φορά και έδειξαν να προσαρμόζονται. Έδειξαν επίσης ότι επιθυμούν την επιστροφή στην κανονικότητα και τη συμμετοχή στην οικονομική ζωή. Μπορεί το μεσημέρι της Κυριακής να μην κυκλοφορούσε κανείς σχεδόν στην πόλη, τη Δευτέρα όμως πολλοί επέλεξαν να κινηθούν για να κάνουν τις δουλειές τους. Αυτή είναι και η βάση της «επιστροφής», ένα μίγμα αναγκαίων κινήσεων και βούλησης για συμμετοχή. 

Για το υγειονομικό κομμάτι, κανείς μας δεν μπορεί να έχει εξειδικευμένη άποψη. Όπως όμως εμπιστευτήκαμε και όσο εμπιστευτήκαμε τους ειδικούς όταν μας έλεγαν να «μείνουμε σπίτι» έτσι θα τους εμπιστευτούμε και στο «μένουμε ασφαλείς». Ελπίζουμε ότι ο γενικευμένος περιορισμός έφερε και τη μείωση των πηγών μετάδοσης της νόσου και με τα μέτρα απόστασης που συνεχίζουμε να τηρούμε θα απομειωθεί και η ένταση όποιας εστίας μετάδοσης ενδέχεται να προκύψει. Από τη στιγμή που δεν ξέρουμε από ιατρική πάντως, καλό είναι και να μην προσπαθούμε να μισομάθουμε, για να καθησυχάσουμε την ανησυχία μας. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν διατηρούμε την κριτική μας σκέψη και δεν συνεχίζουμε να ζητάμε υπεύθυνη στάση από την Πολιτεία. 

Η κριτική σκέψη θα μας χρειαστεί τώρα που περνάμε και σε μία πιο πολιτική φάση, τώρα που τα μέτρα που λαμβάνονται ή χρειάζεται  να ληφθούν δεν αφορούν πια μόνο την νόσο, αλλά και τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Και σε επίπεδο οικονομίας και κοινωνίας, εκεί που σαφώς αναπτύσσεται η πολιτική, οι έκτακτες καταστάσεις δεν σημαίνει ότι θα καμφθεί και ο έλεγχος της εξουσίας, η ανάγκη για διαφάνεια ή η υπεράσπιση βασικών αξιών όπως η ισότητα και η δικαιοσύνη.

Ακόμα καλύτερα θα ήταν η κυβέρνηση να αποφασίσει και την άρση των εκτάκτων καταστάσεων στη λήψη αποφάσεων. Δεν χρειάζονται άλλες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, ούτε πολλές αναθέσεις, ούτε μειωμένη λειτουργία των θεσμικών οργάνων. Υπάρχει πλέον χρόνος ώστε σταδιακά, έστω και με προσαρμογές, να επιστρέψει η κανονικότητα και στους φορείς, τους θεσμούς και τα πολιτικά κέντρα.

Το κλειδί των επόμενων ημερών, θα είναι αυτό που ήταν και στην αρχή: Να πείθονται οι πολίτες. Η βάση της πειθούς υπάρχει και είναι η πολύ καλή εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας. Πλέον όμως θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η διογκούμενη δυσαρέσκεια από όσους θα χάνουν τη δουλειά τους ή τα εισοδήματά τους, αλλά και από όσους αισθάνονται ότι μειώνονται οι προσδοκίες τους για το μέλλον. Αν δεν υπάρξει πολιτική που να πείθει ότι υπάρχει σχέδιο εξόδου για το σύνολο της κοινωνίας, τότε ενδέχεται να προκύψουν πολλαπλά ρήγματα στο κοινωνικό συνεχές, θυμίζοντας την περίοδο 2010- 2012. 

Μία αίσθηση τέλους των βεβαιοτήτων

Υπάρχει μία αίσθηση τέλους. Όχι η βεβαιότητα, αλλά περισσότερο κάτι που νιώθουμε ότι προχωράμε σε κάτι νέο. Και είναι το τέλος των παλιών βεβαιοτήτων, της δεδομένης πεποίθησης ότι υπάρχουν λύσεις και εξηγήσεις για όλα, το τέλος μιας προδιαγραμμένης πορείας.

Σίγουρα επλήγη η υπόσχεση των κάθε λογής κρατούντων ότι όλα βαίνουν καλώς, ότι η πορεία είναι πάντα προς τα μπροστά, η πρόοδος. Ακόμα και αν κάτι πηγαίνει στραβά μας έλεγαν, ακόμα κι αν είμαστε φτωχοί ή βιώνουμε αποκλεισμούς, συγκυριακό θα είναι ή κάποιο πρόβλημα θα έχουμε εμείς οι ίδιοι, γιατί κατά τα άλλα ο δρόμος είναι ανοιχτός κι αν προσπαθήσουμε θα τα καταφέρουμε κι εμείς. Το πλήγμα στη βεβαιότητα της προόδου και της ευημερίας είναι μεγάλο. Κι όχι τόσο γιατί χτυπήθηκε η οικονομία ή χάθηκαν τόσες ζωές, όσο γιατί φάνηκε ότι αυτοί που ηγούνται, δεν ελέγχουν όσο μας λένε, την κατάσταση των πραγμάτων. Δεν μας εξασφάλισαν την ασφάλεια που τόσο εύκολα μας την τάζουν όταν έχει εκλογές ή όταν πρέπει να πιστοποιηθεί ο μονόδρομος για το μέλλον. Το «τέλος της ιστορίας» ακόμα τελειώνει…

Αλλά και η αντιπολίτευση, η άλλη όψη, εκείνοι που επιζητούν την αλλαγή, φάνηκε ότι δεν έχουν αντιπρόταση, ότι δεν έχουν ένα διαφορετικό δρόμο. Την ίδια καραντίνα υιοθέτησε τελικά όλος ο πλανήτης ανεξαρτήτως αν το ήθελε, αν το μπόρεσε ή αν το σχεδίασε εγκαίρως. Τελειώνουν μάλλον και οι βεβαιότητες ότι αρκεί να είσαι «αντί» για να αλλάξεις τον κόσμο. Αντίθετα φάνηκε ότι για να πείσεις για τη διαφορά σου πρέπει να προσπαθήσεις στην τεκμηρίωση πολύ πιο πολύ από τον αντίπαλό σου. 

Το πόσο θα αλλάξουν τα πράγματα μένει να το δούμε. Συχνά οι αλλαγές δεν είναι πολλές κι ας φαίνεται ότι θα είναι ριζικές. Αλλά και ο παλιός κόσμος μοιάζει να απομακρύνεται στο παρελθόν του. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr