Με μεγάλη καθυστέρηση η κυβέρνηση προσπαθεί να βρει λύσεις για την ενίσχυση των ανθρώπων του πολιτισμού, την ώρα που έχουν παγώσει όλες οι εκδηλώσεις λόγω της πανδημίας. 

Το κρισιμότερο που φαίνεται ότι έχει ξεχασθεί είναι ότι ο πολιτισμός αποτελεί κοινωνική ανάγκη και επιπλέον, ότι οι άνθρωποι του επαγγελματισμού είναι επαγγελματίες που ζουν από την εργασία τους.

Πάνω σε αυτό το δίπολο, θα μπορούσαν και οι τοπικές κοινωνίες να ενισχύσουν τον πολιτισμό παίρνοντας πρωτοβουλίες για την περιοχή τους στηρίζοντας τους καλλιτέχνες και προωθώντας την πολιτιστική παραγωγή, ώστε να ξεπεραστούν και τα προβλήματα που θα παρουσιαστούν τους επόμενους μήνες. 

Ο Δήμος Ιωαννιτών μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο, έστω κι αν δεν έχει πολλούς πόρους. Έχει όμως δυνατότητες. 

Ενδεικτικά, αναφέρουμε ένα πρόγραμμα άμεσων ενεργειών.

Το Δημοτικό Θέατρο ανακοινώνει έξι νέες θεατρικές παραγωγές ως το 2021. Αυτές είναι επιπλέον του όποιου προγράμματος που έχει κάνει, και μπορούν να έχουν διάφορες μορφές ακόμα και βίντεο και ψηφιακό υλικό που θα μεταδίδεται ή live ή προφανώς και μαγνητοσκοπημένο. Για τις παραγωγές αυτές κινεί όλο το θεατρικό δυναμικό της πόλης, το οποίο μέσα από συνεργασίες περνάει στις πρόβες και το ανέβασμα του έργου, με τις πρέπουσες πάντα αμοιβές.

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών που είναι και ο μεγαλύτερος φορέας της Ηπείρου, ανακοινώνει 10 πρωτότυπες παραγωγές μέχρι το τέλος του 2021 σε όλο το εύρος του πολιτισμού καλώντας καλλιτέχνες, δημιουργούς και τεχνικούς. Μπορεί να προηγηθεί μία διαβούλευση και να συσταθεί και γνωμοδοτική επιτροπή, αλλά το κρίσιμο είναι να παραχθεί πρωτότυπο έργο με μεγάλη συμμετοχή των καλλιτεχνών και του πολιτιστικού δυναμικού της πόλης. Το έργο αυτό μπορεί να προωθηθεί και στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις και πρέπει προφανώς να έχει στόχο τη διάδοσή του, αλλά και πιθανά κέρδη από εισιτήρια.

Η Περιφέρεια, έχει και αυτήν τον δικό της ρόλο. Μπορεί να αξιοποιήσει κάθε πιθανό πόρο που διαθέτει για μεγάλες παραγωγές αξιοσημείωτου και πρωτότυπου πολιτιστικού έργου. Πιθανά να χρειαστεί τις συμβουλές μίας ευρείας επιτροπής ανθρώπων με πείρα και ειδικότητα που να εκπροσωπούν την τοπική κοινωνία, επιτροπή που μπορεί να αξιοποιήσει και ο Δήμος Ιωαννιτών. Κρίσιμος είναι ο ρόλος της Περιφέρειας στην αναζήτηση ευρωπαϊκών πόρων.

Από τους άλλους φορείς το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων θα μπορούσε επίσης σε πρωτότυπες παραγωγές σε συνεργασία με καλλιτέχνες και δημιουργούς της περιοχής στο μέτρο των δυνατοτήτων του και την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων. Εδώ μπορεί να υπάρχει ειδική απεύθυνση στους νέους.

Όλοι οι δήμοι της Ηπείρου, αλλά και κάθε φορέας που έχει δυνατότητες και διαθέσιμους πόρους, συνεργάζεται επίσης.

Κλειδιά σε όλες τις περιπτώσεις είναι η συνεργασία, το ανοιχτό κάλεσμα στο τοπικό πολιτισμικό δυναμικό, ο επαγγελματισμός σε όλα τα επίπεδα και η μέριμνα ώστε το παραγόμενο έργο να είναι αναγνωρίσιμο, με ταυτότητα και ικανό να σταθεί σε κάθε σκηνή, να μπει στο προσκήνιο ακόμα και της ευρωπαϊκής αγοράς πολιτισμού.

Κρίσιμο στάδιο είναι, ο Δήμος και η Περιφέρεια, με τη συνεργασία και των επιτροπών που θα δημιουργηθούν, να κινητοποιήσουν και τους χορηγούς ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρηματοδοτικού μοντέλου για την παραγωγή. Έχει αποδειχτεί και στο παρελθόν ότι μεγάλες εταιρίες της Ηπείρου στηρίζουν πρωτότυπες πρωτοβουλίες.

Το θέμα είναι να μπουν μπροστά οι τοπικοί φορείς και να πάρουν πρωτοβουλίες. Το θέλουν; Μπορούν;

Πέρα από τις απαγορεύσεις

Η αντιμετώπιση της πανδημίας έγινε με την καραντίνα, ένα μέτρο που ιστορικά έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό. Στις μέρες μας δεν απέτρεψε μόνο τον συγχρωτισμό αλλά έδωσε πολύ χρόνο τόσο στα νοσοκομεία όσο και στην ιατρική έρευνα για να βρουν απαντήσεις.

Αυτό που κυρίως έκανε η καραντίνα είναι να δείξει τη δύναμη που έχει το κράτος να οργανώνει την κοινωνία στις δύσκολες ώρες.

Τώρα που περνάμε στην επόμενη φάση σταδιακά, το κρίσιμο είναι να δούμε πώς θα λειτουργούμε χωρίς οδηγίες, χωρίς καταναγκασμό, αλλά με ελεύθερη βούληση και αυτοπεριορισμούς. Όσο κι αν μοιάζει εύκολο, δεν είναι. Αντίθετα θα έλεγε κάποιος ότι είναι το ζητούμενο στις δημοκρατίες, αυτή ελεύθερη συμμετοχή στους κανόνες και στην ένταξη στο πλαίσιο.

Υπάρχει όμως παράδοση στο να περιμένουμε μονίμως από το κράτος οδηγίες που δεν σπάει εύκολα. Όλο για εγκυκλίους μιλάμε, κανονισμούς, περιορισμούς και απαγορεύσεις. Δεν προβλέπεται το ένα, απαγορεύεται το άλλο. Και προφανώς δεν εννοώ ότι δεν χρειάζονται νόμοι. Το ερώτημα είναι πώς να μάθουμε να λειτουργούμε με κανόνες αλλά και πρωτοβουλίες, Να θέλουμε κοινά πράγματα μέσα από την κοινή δράση και όχι από την απαγόρευση. Δεν είναι τόσο εύκολο όσο νομίζουμε.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr