Εβδομήντα επτά χρόνια μετά την σφαγή 317 κατοίκων στο Κομμένο από τους Γερμανούς, οι μνήμες παραμένουν αναλλοίωτες στο χρόνο.
Την Κυριακή, το πρωί της 16ης Αυγούστου, τιμήθηκε η μνήμη των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας με μια σεμνή τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Ηρώο μνημείο στο Κομμένο.
Μετά το μνημόσυνο στον Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου, πρωτοστατούντος του σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Άρτης κκ. Καλλίνικου, ακολούθησε η επιμνημόσυνη δέηση μπροστά από το Ηρώο.
Η εκδήλωση μνήμης συνεχίστηκε με τον χαιρετισμό της δημάρχου Νικολάου Σκουφά Ροζίνας Βαβέτση, η οποία μεταξύ άλλων τόνισε: «Στη συνείδηση όλων των ανθρώπων, η σφαγή των αμάχων όπου ανυπεράσπιστοι κι ανυποψίαστοι μετατρέπονται σε τραγικά θύματα μιας οργανωμένης επίθεσης, μόνο ως έγκλημα κατά της ανθρώπινης φύσης μπορεί να καταγραφεί. Το Κομμένο είναι ο τόπος των αντιθέσεων. Της σφαγής και της ελπίδας, του θανάτου και της ζωής.
Ο τόπος των ανθρώπων που ξέρουν να συγχωρούν αλλά δε θα ξεχάσουν ποτέ».
Ο Μωυσής Ελισάφ
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο δήμαρχος Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ ο οποίος ανέλυσε το χρονικό της σφαγής στην κεντρική ομιλία της εκδήλωσης.
Καταλήγοντας την ομιλία του ο κ. Ελισάφ, ανέφερε:
«Διανύουμε μια εποχή ραγδαίων και επικίνδυνων αλλαγών, στον καλπασμό των οποίων διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε τελείως την κατεύθυνση που οφείλουμε να ακολουθήσουμε. Σήμερα η μνήμη, το δεύτερο πρόσωπο του Ιανού, γίνεται επιτακτικό καθήκον. Έλλειψη μνήμης σημαίνει παστερίωση του παρόντος, αλλά και του μέλλοντος. Το καθήκον μας, συνεπώς, στον ανεμοστρόβιλο που διανύουμε είναι να διασώζουμε το ουσιώδες του χτες. Και ποιο είναι το ουσιώδες, είναι προφανές: Η δημοκρατία είναι το μόνο πολίτευμα που σέβεται το δικαίωμα στη ζωή. Και το δικαίωμα στην ελευθερία. Σεβόμενη δε το δικαίωμα της ελευθερίας σε όλους, σέβεται ακόμη και εκείνους που την αμφισβητούν. Αυτή είναι η δύναμή της. Αλλά αυτή είναι και η αδυναμία της. Αυτή είναι και η Κερκόπορτά της. Και από αυτή πέρασε κι ανέβηκε στον εξώστη της απόλυτης εξουσίας ο Χίτλερ. Και άνοιξε την αυλαία της φρίκης. Στον απόηχο της οποίας μαρτύρησε και το Κομμένο.
Έχουν περάσει περισσότερα από δυο χιλιάδες χρόνια που ο Αριστοτέλης διεμήνυε: «Η απόλυτη εξουσία, το να κάνει δηλαδή κανείς ό, τι του αρέσει, δεν έχει τη δυνατότητα να συγκρατεί το κακό που κλείνει μέσα του κάθε άνθρωπος». Πολιτικά 1318, b 35, αλλά και ο Πλούταρχος αργότερα επαναλάμβανε: «Όποιος έχει τη δυνατότητα να κάνει ό, τι θέλει, ο μέγιστος κίνδυνος είναι να κάνει αυτά που δεν πρέπει». Και, τέλος, ο Μοντεσκιέ πολύ αργότερα προειδοποιούσε ότι «κάθε άνθρωπος που διαχειρίζεται την εξουσία ρέπει προς την κατάχρησή της». Στο τρίπτυχο αυτών των επισημάνσεων, γεννήθηκε η δημοκρατία, ως το μόνο καθεστώς που μπορεί με το δημόσιο έλεγχο να εμποδίσει τις εκτροπές.
Ο 20ος αι. ήταν ο αιώνας της πιο μεγάλης αντίφασης: Από τη μια σημαδεύτηκε από την αέναη λεγόμενη «πρόοδο», από την άλλη σφραγίστηκε από το πλέον βάρβαρο αλληλοφάγωμα. Μόνον αν κατανοήσουμε σε βάθος τις σκοτεινές δυνάμεις που οδήγησαν στην κορύφωση το μίσος του ανθρώπου ενάντια στον ίδιο τον άνθρωπο, δυνάμεις που βράζουν πάντα μέσα μας, μόνον τότε μπορεί να αποκλείσουμε από το μέλλον, έναν άλλο αιώνα μίσους και συγκρούσεων που μπορεί να ακολουθήσει. Και μάλιστα ακόμη φονικότερου, καθώς στο μεταξύ η τεχνογνωσία συνεχώς ανακαλύπτει νέα όπλα μαζικού αφανισμού.
Τη μεγαλύτερη ευθύνη για την έκρηξη του μίσους κατά τον 20ο αι. τη φέρουν οι ολοκληρωτισμοί. Οι οποίοι, όμως, μην το ξεχνούμε, κυρίως αναδείχτηκαν με την συν-ευθύνη των λαών τους. Το χρέος μας σήμερα είναι ακριβώς αυτό: να θωρακίζουμε τη δημοκρατία εμείς οι ίδιοι με τις επιλογές μας Η ευθύνη, τώρα πέφτει και στις πλάτες μας. Η ελευθερία ούτε κερδίζεται ούτε χαρίζεται. Οικοδομείται από τους ίδιους τους πολίτες. Και η προστασία της είναι το ύψιστο δικαίωμα, αλλά και το ύψιστο χρέος των πολιτών. Σε κάθε περίπτωση που οι πολίτες απεμπολούν το χρέος αυτό, που σημαίνει ότι γίνονται πρόβατα, τότε οι τσοπάνηδες θα εμφανιστούν.
Και στη συνέχεια και οι λύκοι. Και η θηριωδία του Κομμένου θα είναι μπροστά μας».
Ακολούθησε το προσκλητήριο των νεκρών με την ανάγνωση των ονομάτων όλων των θυμάτων, και στη συνέχεια η κατάθεση στεφάνων από τους επίσημους προσκεκλημένους.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή της κατάθεσης στεφάνου από τους επιζήσαντες του ολοκαυτώματος.
Οι εκδηλώσεις μνήμης ολοκληρώθηκαν με την τήρηση ενός λεπτού σιγής, και την ανάκρουση του εθνικού ύμνου.
ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ
