Θα μας αφήσει άραγε σημάδια όλη αυτή η μεγάλη περιπέτεια με την πανδημία; Σίγουρα, αλλά δεν ξέρουμε ακόμα τι. Θα αλλάξει η συμπεριφορά μας, ο τρόπος ζωής μας; Βέβαια, αλλά δεν γνωρίζουμε πόσο, σε ποιους τομείς και για ποιο διάστημα.

Η ανθρώπινη φύση, όπως γνωρίζουμε από την εμπειρία τόσο χιλιάδων χρόνων, έχει τη δυνατότητα της προσαρμογής. Ο άνθρωπος ξεχώρισε από τα άλλα είδη, γιατί μπορούσε να προσαρμόζεται και να αλλάζει συνέχεια, να αλλάζει τον τρόπο σκέψης του και τον τρόπο ζωής του ώστε να επιβιώνει και να ευημερεί. Το έκανε εις βάρος άλλων ειδών και εις βάρος του πλανήτη, αλλά αυτή είναι μία άλλη συζήτηση.

Ή ίσως και να μην είναι μία άλλη συζήτηση γιατί αποδείχτηκε ότι υπάρχει μία σχέση μεταξύ της έξαρσης επιδημικών νόσων και ιδιαίτερα ιών, με τον τρόπο ζωής των ανεπτυγμένων κοινωνιών. Είναι τόσο χαρακτηριστικό ότι το μέτρο αντιμετώπισης της πανδημίας που έπιασε και ξέρουμε ιστορικά ότι είναι αποτελεσματικό, είναι η απόσταση και η καραντίνα, η απομόνωση. Ο άνθρωπος προστατεύεται όταν κρύβεται.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι με το πού θα νιώσουμε ασφαλείς μετά το εμβόλιο, θα επιστρέψουμε σε συμπεριφορές που σήμερα μας είναι ενοχλητικές. Και στα μπαρ και στις παραλίες θα… συγχρωτιστούμε ελεύθερα και οικιοθελώς του χρόνου τέτοιον καιρό αν πάμε καλά. Και τις χειραψίες θα αρχίσουμε και τις αγκαλιές. Ανθρώπινα όλα αυτά.

Υπάρχει όμως η πρόκληση να δούμε την έννοια της φυσικής απόστασης σαν μέτρο περιορισμού της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πλανήτη. Να διασώσουμε μεγάλες εκτάσεις οικοσυστημάτων από τη συνεχή παρουσία του ανθρώπου και να διαφυλάξουμε τα φυσικά αποθέματα. Να αναθεωρήσουμε αξίες και αντιλήψεις για την κίνηση, το εμπόριο και την αγορά που επιβάλλουν την εξάντληση των φυσικών πόρων και την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών με άναρχο και αυθαίρετο τρόπο που έχει γνώμονα μόνο το κέρδος. Να δούμε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, ποιοτικής διατροφής και ουσιαστικής μορφής σχέσης που θα αλλάζουν και το μοντέλο της αστικής ζωής.

Ωραία ακούγονται αυτά, τουλάχιστον από πολλούς. Στην πράξη όμως γίνονται δύσκολα. Γιατί το κλειδί είναι το κίνητρο της ανθρώπινης δράσης., και αυτό στις μέρες μας είναι το υπέρμετρο οικονομικό κέρδος και ο πλούτος. Πόσο και πώς να αλλάξει αυτό; Αυτό όμως και πια και το πρόταγμα που αλλάζει στις μέρες μας την πολιτική.

Πότε θα φτιάξουμε καλύτερα σχολεία

Στην περίοδο της καραντίνας οι λαϊκές οικογένειας έδωσαν μεγάλο αγώνα ώστε να προσφέρουν στα παιδιά τους πρόσβαση στα ηλεκτρονικά μαθήματα. Αγόρασαν από τον πενιχρό προϋπολογισμό τους υπολογιστές, αναβάθμισαν τις τηλεφωνικές συνδέσεις, δανείστηκαν εξοπλισμό, ακόμα κι όταν υπήρχε άνεργος γονιός στο σπίτι, κλειστό μαγαζί, δάνεια. 

Ο μέσος πολίτης, αυτός που δεν του ρίχνει ούτε μια ματιά η κομψευόμενη εξουσία και προορίζεται για μαζικός ψηφοφόρος και μόνο, κατάφερε και έδωσε στα παιδιά του όση μόρφωση μπορούσε και όσο σχολείο του διέθεταν. 

Θα τα καταφέρει και τώρα. Θα αγοράσει όσες μάσκες μπορεί και θα τις βάλει στην τσάντα του παιδιού, θα γεμίσει μπουκαλάκια με αντισηπτικό, θα του φτιάχνει φαγητό από το σπίτι. Για να συνεχίσει να έχει μόρφωση για τα παιδιά του και ας αξιοποιεί αυτόν τον αγώνα ένα ανερμάτιστο και χολωμένο υπουργείο που νοιάζεται μόνο για τα ιδιωτικά σχολαρχεία και τις εμφανίσεις σε οικεία τηλεπάνελ.

Θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς τα πράγματα. Να υπάρχει ολοκληρωμένο σχέδιο, να νιώθεις ότι η Πολιτεία, τρέχει, αγωνιά, οικοδομεί νέα δεδομένα, ότι δεν κάνει απλώς αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση και τους συνδικαλιστές, ότι θέλει να αλλάξει το σχολείο και βρίσκει αφορμή τη συγκυρία να φέρει τις αλλαγές. Αλλά το μόνο που γίνεται είναι να αποφασίζεται να μεγαλώσει ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη και όχι να κατασκευαστούν νέα σχολεία. 

Αντί νέων και προχωρημένων σχολείων, αντί νέων αντιλήψεων για την αξία της μόρφωσης, ασχολούμαστε με το πώς θα μειωθούν οι εισακτέοι στα πανεπιστήμια και με τη βάση του 10,