Για να έχουμε μια εικόνα του τι σημαίνει μία νέα καραντίνα, ας σκεφτούμε το ενδεχόμενο να μην ανοίξουν τα Πανεπιστήμια με τη νέα χρονιά και να συνεχιστεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Αμέσως αμέσως από τα Γιάννενα θα λείψουν πάνω από 15 χιλιάδες ενεργοί φοιτητές μαζί με διδακτικό προσωπικό, ερευνητές και όλος ο κύκλος που συνοδεύει την πανεπιστημιακή ζωή.

Γιατί δεν είναι μόνο ο τουρισμός που πλήττεται από τα οριζόντια μέτρα περιορισμού, αλλά και πολλές ακόμα κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες. Και μπορεί να πληγούν τόσο ώστε στο τέλος να μην αναγνωρίζουμε πάλι τις πόλεις μας και να μην μπορούμε να τις επαναφέρουμε στην προηγούμενη κατάσταση.

Και τα διλήμματα δεν είναι μόνο ελληνικά, αντίθετα είναι παγκόσμια. Σε όλον τον προηγμένο κόσμο, σε όλες τις μεγάλες πόλεις αυτό που σκέφτονται αυτή τη στιγμή είναι πώς να σταθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Και το καλό με την παγκοσμιοποίηση είναι ότι υπάρχουν κοινές τάσεις, αντίστοιχα μέτρα, ανάλογες προβλέψεις, αλλά και πρωτοβουλίες. Ίδιες είναι οι ανησυχίες μας με τους Ισπανούς και τους Ιταλούς, ίδιες είναι και οι δράσεις που επιλέγουμε. Δεν είναι τυχαίο το πώς γενικεύτηκε η χρήση της μάσκας μετά την αναδιάρθρωση και της αγοράς που επιτρέπει πια την παραγωγή τους μαζικά.

Σε αυτό το πεδίο, της παγκοσμιοποιημένης αναλογίας είναι που αναπτύσσεται βέβαια και η συνομωσιολογία. Αν συμβαίνουν τα ίδια παντού, ίσως και να οδηγείσαι με μεγαλύτερη ευκολία στο συμπέρασμα ότι «πάνε να ελέγξουν το ανθρώπινο είδος». Αν ανησυχείς συνεχώς για τον έλεγχο, τότε υπάρχουν αφορμές για να επιβεβαιώνεις την προκατάληψή σου. Κι αν έχεις μάθει να μην κάνεις τίποτα και να μη δρας ποτέ, τότε είναι ακόμα πιο εύκολο σήμερα να ανακαλύψεις μια παγκόσμια συνομωσία εναντίον σου που… δεν σε αφήνει να δράσεις. 

Αφού στα δελτία ειδήσεων από όλον τον κόσμο, όλοι φορούν μάσκες, τότε μάλλον κάποιος το έχει επιβάλλει από πάνω, γιατί πώς αλλιώς ένας λογικός άνθρωπος να διάλεγε ένα αποτελεσματικό μέτρο προστασίας από κοινού με κάποιον άλλον λογικό. 

Ο διαβρωτικός λόγος της δυσπιστίας

Η δυσπιστία σε τρώει από μέσα και σε κάνει μονόχνωτο, σε απομονώνει, εντέλει σε κλείνει στον εαυτό σου και σε φυλακίζει στη χειρότερη εκδοχή σου.

Γι’ αυτό και δεν μ’ αρέσει όλη αυτή η υπερανάλυση για το πώς προέκυψε ένα κρούσμα και «πώς κόλλησε» κάποιος.

Πρόλαβα και τη μαζική ανησυχία για το AIDS. Και τότε δαιμονοποιούνταν ο ασθενής, του αποδίδονταν ευθύνη για τον τρόπο ζωής του, κυκλοφορούσαν μυθεύματα για κάποιους (συνήθως στοχοποιούνταν οι γυναίκες) που συνειδητά «κολλούσαν» τους άλλους, ενώ κυκλοφορούσαν και αυτά περί «οργής θεού» και «τεχνητών ιών». Δεν είναι παλιά για να τα ξεχνάμε.

Είναι άλλο, αυτό που αναλύει ο επιδημιολόγος που θέλει να ξέρει τις λεπτομέρειες για τα κρούσματα, τις πηγές μετάδοσης και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται. Αυτός είναι ο λόγος του ειδικού που θέλει να βοηθήσει την κοινότητα με τις πληροφορίες που διαθέτει.

Αντίθετα ο λόγος του δύσπιστου, που βλέπει παντού κίνδυνο, θεωρεί τους πάντες εν δυνάμει «μολυσμένους» και τον εαυτό του πάντα «καθαρό», ενώ αρνείται και το λόγο των ειδικών και των αρμοδίων, αυτός ο λόγος είναι τελικά η άρνηση του εαυτού και η άρνηση των άλλων. Κι όσο παγιώνεται η άρνηση και η δυσπιστία, διαλύεται και ο εαυτός και η κοινωνική συνοχή. 

Και γίνεται αργά και διαβρωτικά, χωρίς να προλάβουμε να το καταλάβουμε. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr