Άρθρο Της Μερόπης Τζούφη*

Μαθητές και εκπαιδευτικοί επιστρέφουν στις σχολικές τάξεις μετά από πολύμηνη απουσία. Η πανδημία του κορονοϊού είχε σημαντικές επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία και την κοινωνικοποίηση των παιδιών. Παράλληλα, επηρέασε το έργο των εκπαιδευτικών -που με προσωπική εργασία, με ίδια μέσα και δίχως κεντρική καθοδήγηση- στήριξαν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας, το οποίο ήταν αναμενόμενο μετά τη χαλάρωση των μέτρων, το «άνοιγμα» του τουρισμού και της οικονομίας. Δυστυχώς τα σχολεία θα ανοίξουν χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία. 

Η κυβέρνηση δεν αξιοποίησε την καλοκαιρινή περίοδο προκειμένου να θωρακίσει τα σχολεία απέναντι στις έκτακτες συνθήκες και το σχέδιο «δυο μάσκες και ένα παγούρι» είναι μερικό και αναντίστοιχο. Την ίδια στιγμή, η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών έχει λάβει συγκεκριμένα υγειονομικά μέτρα, έχει αυξήσει τη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση και έχει προσλάβει επιπλέον προσωπικό.

Δεν είναι σαφές αν η κυβέρνηση υποτίμησε τις πραγματικές διαστάσεις της πανδημίας, αν υπήρξε επανάπαυση ή αν πρόκειται περί διαχειριστικής ανικανότητας. Σε κάθε περίπτωση, η έλλειψη σχεδιασμού έχει οδηγήσει σε παλινωδίες που επιτείνουν την ανησυχία των πολιτών, ενώ συχνά, τα αντιφατικά μέτρα τροφοδοτούν τη σύγχυση και τις θεωρίες συνομωσίας.

Λίγες ώρες πριν οι μαθητές πάρουν τις θέσεις τους στα θρανία, η εικόνα είναι τουλάχιστον ανησυχητική. Μπορεί η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως να μίλησε για μέσο όρο 17 μαθητών ανά τάξη, αποκρύπτοντας -εσκεμμένα- πως περισσότεροι από 1 εκατομμύριο μαθητές φοιτούν σε τάξεις με πολύ περισσότερα από 17 παιδιά. Η συντριπτική πλειοψηφία των σχολικών αιθουσών στα αστικά κέντρα -όπου παρουσιάζονται και τα περισσότερα κρούσματα- φιλοξενεί περίπου 25 μαθητές. Αυτό ισχύει και για τα περισσότερα σχολεία των Ιωαννίνων.

Η γειτονική μας Ιταλία εξασφάλισε νέα κτήρια και αξιοποίησε χώρους, εξοπλίστηκε με ατομικά θρανία, προσέλαβε εκπαιδευτικούς και διοικητικό προσωπικό ώστε να επιτύχει την όσο το δυνατόν καλύτερη αραίωση των μαθητών ανά τάξη. Σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, θα πραγματοποιείται καθημερινή θερμομέτρηση μαθητών και εκπαιδευτικών, ενώ ειδική πρόνοια υπάρχει για τη στοχευμένη και δωρεάν διενέργεια τεστ. 

Καμία επιπρόσθετη προετοιμασία δεν υπάρχει και για την Ειδική Αγωγή. Περίπου 90.000 μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θα μπουν στις τάξεις των γενικών σχολείων χωρίς εξειδικευμένα και κατάλληλα μέτρα. Παρομοίως, η εκπαίδευση των προσφυγόπουλων έχει αφεθεί στη μοίρα της, ενώ σοβαρός προβληματισμός υπάρχει και για τις μετακινήσεις του μαθητικού πληθυσμού, από και προς τα σχολεία.

Επίσης, αν και η συζήτηση περί ατομικής υγιεινής διεξάγεται καθημερινά, οι προσλήψεις επιπλέον προσωπικού καθαριότητας καθυστέρησαν χαρακτηριστικά. Το πρόβλημα αυτό παρατηρήθηκε και στην πόλη μας, με τους εκπαιδευτικούς να επιφορτίζονται και με την καθαριότητα των σχολείων.

Δεδομένης της έξαρσης της πανδημίας κατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής και χειμερινής περιόδου, είναι πιθανό το υπουργείο Παιδείας να καταφύγει ξανά στην εξ αποστάσεως διδασκαλία. Όμως καμία προετοιμασία δεν έχει γίνει ως προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο όποιος επιπρόσθετος εξοπλισμός αποτελεί χορηγία ιδιωτικών εταιριών και είναι ανεπαρκής, ενώ καμία αναβάθμιση δεν έγινε στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο και τα άλλα δημόσια ψηφιακά εργαλεία. 

Το σχολικό έτος ξεκινά χωρίς σχεδιασμό και πρόνοια ώστε τα σχολεία να μη μετατραπούν σε εστίες εξάπλωσης της πανδημίας. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το επικοινωνιακό της κεφάλαιο για να αποκρύψει τις δικές της αστοχίες, μεταβιβάζοντας την ευθύνη στους πολίτες. Το ζήτημα της τήρησης των μέτρων είναι φυσικά κρίσιμο και απαραίτητο από όλους και όλες μας. Δεν αρκεί όμως για να καλυφθεί το κενό, τα λάθη, οι παλινωδίες και η έλλειψη συντονισμού του «επιτελικού κράτους Μητσοτάκη».

Μπορεί να βρισκόμαστε στο «και πέντε», όμως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και μετριασμού του υγειονομικού κινδύνου. Έστω και τώρα, το υπουργείο Παιδείας μπορεί να προχωρήσει στη δεύτερη φάση πρόσληψης αναπληρωτών· είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης. Αντίθετα, προωθεί τις εξευτελιστικές τρίμηνες συμβάσεις αναπληρωτών, για πρώτη φορά στην ιστορία. Πρέπει να σημειωθεί πως η κάλυψη των κενών στα Ιωάννινα είναι σήμερα στο 70-75%.

Επίσης, μπορεί να εφαρμόσει συγκεκριμένες διαδικασίες για την ανίχνευση του κορονοϊού σε όσους περισσότερους μαθητές και εκπαιδευτικούς, να φροντίσει για την ενδεδειγμένη απολύμανση των σχολικών μονάδων και των σχολικών λεωφορείων, αλλά κυρίως να ξεκινήσει σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση την εξεύρεση χώρων, προκειμένου ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη να μην υπερβαίνει τους 15.

Το σχολικό έτος που ξεκινά θα είναι ίσως από τα πιο δύσκολα εδώ και δεκαετίες. Ας ελπίσουμε πως η σχολική καθημερινότητα θα επανέλθει χωρίς να απειληθεί η υγεία των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των οικογενειών τους. Πολύ φοβάμαι όμως πως υπάρχουν αρκετές προϋποθέσεις ώστε η κατάσταση να μην είναι διαχειρίσιμη σε λίγο καιρό, συνυπολογίζοντας και την αναμενόμενη αύξηση των εποχικών ιώσεων. Βεβαίως, τα παιδιά ακόμη και αν νοσήσουν, νοσούν ηπιότερα. Μεταδίδουν όμως στους ευάλωτους ενήλικες τόσο εντός όσο και εκτός της τάξης.

Όσο λοιπόν υπάρχει χρόνος, η λήψη αποφασιστικών μέτρων είναι επιτακτική για να ελέγξουμε την κατάσταση και να περιορίσουμε το πρόβλημα. Εύχομαι στους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τις οικογένειές τους καλή δύναμη, καλή σχολική χρονιά με υγεία και με τήρηση των μέτρων προστασίας. 

* Η Μερόπη Τζούφη είναι αναπλ.  τομεάρχης 

Παιδείας ΣΥΡΙΖΑ 

& βουλευτής Ιωαννίνων