Χρειάστηκαν μόλις εννιά μήνες μέσα σε αυτήν την πρωτοφανή κρίση που έφερε η πανδημία για να αλλάξει ριζικά ο τρόπος ζωής μας. Ήδη διανύουμε μία δεύτερη περίοδο καραντίνας, έγκλειστοι στην ουσία στα σπίτια μας αντιμετωπίζοντας πρωτόγνωρες προκλήσεις στην προσπάθειά μας να ανταποκριθούμε σε βασικές ανάγκες. Κάθε κίνησή μας υπόκειται πια στη βάσανο του προβληματισμού, του σχεδιασμού, αλλά και της ανησυχίας.

Τι θα γίνει αν αρρωστήσουμε από μία κοινή ίωση, πού θα βρούμε γιατρό, ή τι πρέπει να κάνουμε με χρόνιες νόσους;

Πώς θα μορφωθούν τα παιδιά μας, όντας μακριά από τα σχολεία και την τάξη πολύ καιρό τώρα;

Πώς μπορεί να λειτουργήσει το νοικοκυριό, είτε αποτελείται από ένα μέλος είτε από περισσότερα, όταν δεν υπάρχει σίγουρη δουλειά, όταν δεν είναι λειτουργικό το σπίτι, ή όταν αυξάνεται η ανασφάλεια και ο φόβος για το μέλλον;

Τέτοια ερωτήματα και πολλά ακόμα ήρθαν στο προσκήνιο από τις πρώτες ημέρες τον Μάρτιο και όλοι μας δώσαμε μεγάλο αγώνα για να τα απαντήσουμε.

Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Ούτε είναι όλα θέμα ατομικής ευθύνης και μόνο. Ξαφνικά, πέρασαν όλες οι τραπεζικές υπηρεσίες στην ψηφιακή εποχή, όχι μόνο γιατί το επέβαλαν οι κανόνες, αλλά γιατί κυρίως το επιβάλλουν οι συνθήκες. Είναι εύκολο όμως μέσα σε μερικούς μήνες να γίνουν καλοί χρήστες ψηφιακών υπηρεσιών οι χιλιάδες ηλικιωμένοι που έλυναν τα θέματά τους στα γκισέ των τραπεζών; Κι αυτό είναι από τα πιο εύκολα προβλήματα.

Κι αυτή η νέα κατάσταση που δημιουργείται, η οποία είναι βέβαιο ότι θα έχει παρενέργειες και την επόμενη μέρα, δείχνει ότι η κοινωνία μας αλλά και το κράτος μας, δεν ήταν έτοιμα για την αντιμετώπιση κινδύνων πέραν των αναμενόμενων ορίων. Και αυτήν την ανετοιμότητα την είχαμε δει και την περίοδο της οικονομικής κρίσης, όταν θυμόμαστε ότι αρχικά ούτε μία διανομή τροφίμων δεν ήταν εύκολο να γίνει. 

Μαθαίνει προφανώς και το κράτος και η κοινωνία. Όμως η αντοχή για το μέλλον, προϋποθέτει και προσαρμογές και προετοιμασία στην περίοδο της κανονικότητας. Κι αυτό μάλλον δεν ήταν ποτέ το φόρτε της χώρας μας. 

Τα όρια του χώρου

Η απομόνωση στο σπίτι σου προσφέρει μία αίσθηση αυτάρκειας και ασφάλειας. Ή έστω την ψευδαίσθησή τους. Βέβαια, ακριβώς αυτός είναι ο ρόλος της, να μείνεις ασφαλής, απέχοντας της επαφής με κάποιον άλλο. Στα παλιότερα χρόνια, όταν υπήρχε περισσότερος χώρος, οι άνθρωποι για να αποφύγουν την πανούκλα ή και τους επιδρομής μεταφέρονταν στο εσωτερικό, σε απομακρυσμένα σημεία της ενδοχώρας.

Στις μέρες μας όμως δεν υπάρχουν έρημοι τόποι να απομονωθούμε κι αν υπάρχει ακόμα και κάποιο χωριό, που κάμποσοι προτίμησαν φέτος, είτε δεν είναι και τόσο απομονωμένο όσο νομίζουμε, είτε δεν μας κάνει αν έχουμε δουλειές και υποχρεώσεις στην πόλη.

Αλλά και η ίδια η ψευδαίσθηση της αυτάρκειας έχει τη δική της αξία, γιατί σου δημιουργεί ένα κουκούλι ιδιωτικής πια ασφάλειας, δίνοντάς σου την εικόνα ενός χώρου γύρω σου που όχι μόνο σε προστατεύει, αλλά και μπορείς να τον ελέγξεις, να τον κάνεις δημιουργικό. Γι’ αυτό και πολλοί νιώσαν μία κάποια ανακούφιση την πρώτη φορά και έψαχναν δημιουργικούς τρόπους να καλύψουν τον κενό χρόνο. Ένιωθες την άνοιξη ότι μπορείς να ελέγξεις το χώρο σου και να είσαι ενεργό κομμάτι του.

Για πόσο όμως μπορείς να μένεις ασφαλής μέσα σε ένα σπίτι ακόμα κι αν έχεις εξασφαλίσει όλα τα πιθανά προβλήματα βιοπορισμού, που δεν είναι κι εύκολο. Από ένα σημείο και πέρα, ο χώρος θα βαρύνει, θα δείξει τα όριά του. Αντιλαμβάνεσαι ότι σου τελειώνουν τα αποθέματα. Γιατί οι άνθρωποι αντέχουμε πολλά, αλλά θέλουμε να μπορούμε να ξεπερνάμε τα όρια μας για να νιώθουμε ικανοποιημένοι. Ή έστω να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ξεπερνάμε τα όρια.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr