Θέλει άνοιγμα

Μία παθογένεια ακολουθεί την ιστορική διαδρομή της αριστεράς παγκόσμια: Τα πενταετή πλάνα, ο προγραμματισμός. Στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, δοξάστηκε η μέθοδος του «πλάνου». Τα βάζεις όλα κάτω, τα μετράς, τα υπολογίζεις και προβλέπεις το αποτέλεσμα. Ως ένα βαθμό λειτούργησε το σχέδιο και η Σοβιετική Ένωση έγινε το αντίπαλο δέος των καπιταλιστικών ΗΠΑ σχεδόν για όλο τον 20ο αιώνα. Φευ… το πραγματικό αποτέλεσμα ήταν μικρό. Κατέρρευσε, όταν δεν μπορούσε άλλο να θρέψει το λαό της.
Παρ’ όλα αυτά το «πλάνο» δεν είναι ανακάλυψη του εφαρμοσμένου κομμουνισμού. Αντίθετα, οι μεγάλες εταιρίες της ελεύθερης αγοράς, δομούν και καταστρώνουν λεπτομερή πλάνα για το μέλλον και κινούνται βάσει προγράμματος. Αλίμονο αν πιστεύει κανείς ότι όλος αυτός ο πλούτος παράγεται τυχαία.
Πού είναι το πρόβλημα της σημερινής αριστεράς; Αυτή η αίσθηση, που μένει σαν κατάλοιπο της παράδοσής της, ότι όλα μπορούν να ελεγχθούν, ότι όλα είναι θέμα σχεδίου. Δεν είναι έτσι.

Μπλοκάρισμα

Η πορεία της νέας κυβέρνησης χαρακτηρίστηκε από τη αντίφαση να έχεις ένα σχέδιο, αλλά να αδυνατείς να κουνηθείς, να κάνεις βήμα. Το πρόβλημα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ μετά τον Γενάρη ήταν ότι πίστευε ότι θα μπορούσε να κινήσει το σύμπαν, βασιζόμενος μόνο στο δικό του σχέδιο, στο δικό του πλάνο. Αποδείχτηκε ότι το πρόβλημα της ρευστότητας ήταν ανυπέρβλητο. Και το να επικαλείσαι δικαιολογίες από τη σφαίρα του μη πολιτικού – έλλειψη μπέσας, ή έλλειψη εμπιστοσύνης των αντιπάλων- δεν συνιστά πολιτική απάντηση στο πρόβλημα.

Το επόμενο βήμα

Η κυβέρνηση σήμερα ένα μόνο έχει να προγραμματίσει: Να ανοίξει την κοινωνία, να ανοίξει τις αγορές. Να ξεπεράσει δηλαδή ακριβώς το όριο του προγραμματισμού που προσπαθεί όλα να τα κλείσει σε κουτάκια, να τα ελέγξει όλα. Αν η κυβέρνηση λύσει το θέμα με τη συμφωνία, τότε ακριβώς πρέπει να γίνει το επόμενο βήμα, να ανοίξει η συζήτηση, να ανοίξει το πεδίο. Μέσα σε ένα ανοιχτό πεδίο δοκιμάζονται ακριβώς τα προγράμματα, οι ιδέες και οι πολιτικές. 

Οι «υπό-χρεοι άνθρωποι»

Ο Μιχάλης Μπαρτσίδης, διδάσκει Φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ρωτήθηκε από την «Εποχή» την Κυριακή για τον αν μπορεί η ελληνική πλευρά μόνη της να προκαλέσει ρωγμές στο σκληρό νεοφιλελεύθερο πυρήνα της Ε.Ε. και να αναδείξει τις αντιθέσεις που υπάρχουν εντός της;
Απάντησε:. 
«Το βασικό ήταν και είναι η επανεμφάνιση της ίδιας της πολιτικής στο ευρωπαϊκό τερέν με αφορμή την ελληνική περίπτωση. Εξελίσσεται από το 2011 (πλατείες) και μετά μια διαδικασία ενδυνάμωσης ατόμων και μαζών. Τα υπο-κείμενα του χρέους, οι «υπό-χρεοι άνθρωποι» έχουν ανορθώσει το ανάστημα απέναντι στους δανειστές. Πρόκειται για μια σπάνια ιστορική στιγμή αποτίναξης της ενοχής, αντικαταθλιπτικής άρσης του εσωτερικού αποκλεισμού, εξόδου από την αυτο-αποικιοποίηση, όλα αυτά που επέφεραν τη διάνοιξη προς την πολιτική, την κυβερνητική αλλαγή το 2015 στην Ελλάδα και ανάλογες προοπτικές σε όλη την Ευρώπη. Δεν εννοώ κάτι σχετικό με τα περί «κατοχής» που ακούγονται, αλλά μια πολιτισμική διάσταση της πολιτικής. Η πολιτική διάνοιξη έλαβε τη μορφή ενός ρήγματος που αποκάλυψε βαθύτερες διεργασίες, οι οποίες υπερβαίνουν τις οικονομικές παραμέτρους και θέτουν το κορυφαίο πρόβλημα της δημοκρατίας και των μορφών κυριαρχίας και πολιτικής κοινότητας στην Ευρώπη. Όσοι διαχειρίζονται από ελληνικής πλευράς την κατάσταση ας μην εφησυχάζουν με βεβαιότητα ότι «γνωρίζουν από πολιτική» έναντι των ιδεοληπτικών και δογματικών τεχνοκρατών μιας νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Είμαστε σε μετάβαση προς νέο καθεστώς όπου δοκιμάζονται σε ενιαίο μίγμα ακραίες δι-ευρωπαικές ταξικές πολιτικές επισφάλειας, βιοπολιτικές στιγματισμού των υπό-χρεων ατόμων και κρατών, θανατοπολιτικές των πλεοναζόντων σωμάτων, αυταρχικές μορφές «από τα πάνω ολοκλήρωσης». Δεν είναι ελληνικό το πρόβλημα, παντού στην Ευρώπη ασκούνται οι ίδιες πολιτικές, πανευρωπαϊκή θα είναι και η λύση».

fkaramitsos@yahoo.gr