Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 200 χρόνων από το 1821, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) επαναφέρει στην Αγορά την οριζόντια τομή σε ύψος 40εκ. της βάσης του γλυπτού Μνημείο Ζαλόγγου.

Το έργο εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2019 στο ΚΠΙΣΝ, στο πλαίσιο της έκθεσης «Γιώργος Ζογγολόπουλος: Το όραμα μιας δημόσιας γλυπτικής». Ταυτόχρονα, το Ζάλογγο, μικρογραφία του έργου κατασκευασμένη από επαργυρωμένο ορείχαλκο, δημιουργία του ίδιου του καλλιτέχνη, θα φιλοξενηθεί εκ νέου στους χώρους του ΚΠΙΣΝ. 

Η επαναφορά του έργου του Γιώργου Ζογγολόπουλου

σηματοδοτεί την αρχή από μία σειρά εκδηλώσεων με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με κεντρικό ερώτημα: Ποια είναι τα πρόσωπα του ήρωα;

Όπως αναφέρει το Κέντρο, το 2021 είναι η χρονιά που θα ανατρέξουμε στη διαχρονική αποτύπωση της ηρωικής μορφής. Από αυτές της αρχαιότητας, στους ήρωες της Επανάστασης του ’21, μέχρι και τους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, στο ηρωικό πρότυπο επενδύονται αρετές, όπως η ανιδιοτέλεια, το θάρρος, το σθένος, η επιμονή, η καρτερία και η τόλμη. Σε μια περίοδο που έφερε πρωτόγνωρες συνθήκες για όλους, σήμερα πιο πολύ από ποτέ, είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε γύρω μας πρόσωπα με τέτοιες αρετές μέσα από τις δράσεις του ΚΠΙΣΝ.

Ο Άγγελος Μωρέτης, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Γεωργίου Ζογγολόπουλου, γράφει για το πρωτότυπο έργο:

«Το Μνημείο Ζαλόγγου, έργο του γλύπτη Γιώργου Ζογγολόπουλου, αποτελεί μοναδική περίπτωση έργου τέχνης στο δημόσιο χώρο της Ελλάδας καθώς, λόγω της μνημειακής κλίμακάς του (18μ. x 15μ.) και της φυσικής του θέσης, δεσπόζει στο τοπίο.  Επίσης, το γεγονός ότι είναι ορατό από απόσταση 30 χλμ. το καθιστά ξεχωριστό για τη χώρα μας.

Το Μνημείο Ζαλόγγου είναι ένα από τα πρώτα δείγματα εφαρμογής των αρχών του μοντερνισμού στη μνημειακή γλυπτική της Μεταπολεμικής Ελλάδας. Οι μορφές των ηρωίδων Σουλιωτισσών δεν αναπαριστούν γνωστές ιστορικές μορφές.  Αφέθηκαν από τον γλύπτη χωρίς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και επιλέχθηκε η πλήρης αφαίρεση των λεπτομερειών του προσώπου και του κορμού, με στόχο ο θεατής του μνημείου  να είναι ελεύθερος να πλάσει με την ψυχή και τη φαντασία του  καθεμιά από αυτές τις γυναίκες.  Δημιουργήθηκε,  έτσι, ένα πανανθρώπινο σύμβολο Ελευθερίας πάνω στον «Ιερό βράχο του Ζαλόγγου».

Χρειάστηκαν 6 χρόνια και 4.300 ασβεστολιθικοί όγκοι για την ολοκλήρωση του γλυπτού και, έως τις μέρες μας, η δημιουργία του θεωρείται κατασκευαστικός άθλος για την Ελλάδα του ’50 και του ’60, καθώς τα υλικά μεταφέρονταν από απόσταση 160 χλμ. για να δουλευτούν και να λαξευτούν in situ στο όρος Ζάλογγο.

Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ζαλόγγου πραγματοποιήθηκαν με ιδιαίτερη επισημότητα στις 10 Ιουνίου 1961.»

Η διάρκεια της παρουσίασης είναι από  28 Ιανουαρίου στις 31 Μαΐου και βρίσκεται στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) / Αγορά, Λ. Συγγρού 364, Καλλιθέα στην Αθήνα. Επιπλέον πληροφορίες στη σελίδα https://www.snfcc. org.

ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ