Η επόμενη ημέρα δείχνει ήδη τα δόντια της. Ονομάζουμε «επόμενη ημέρα» την έξοδο από την πανδημία, αλλά έχει γίνει αντιληπτό ότι δεν πρόκειται για μία στιγμή εικόνα του χρόνου, μια μέρα που θα βγούμε στους δρόμους και θα γιορτάσουμε, όπως έγινε με την ανακοίνωση του τέλους του πολέμου το 1945. Θα μας πάρει πολύ καιρό αυτή η μετάβαση στην κανονικότητα, αυτόν τον όρο που χρησιμοποιούμε για μας θυμίζει την περίοδο προ κορωνοϊού.

Το ότι μαζί με την ικανοποίηση ότι πετυχαίνουμε νίκες κατά της πανδημίας, έρχεται και η δυσάρεστη γεύση αρνητικών εξελίξεων, έχουμε επίσης αρχίσει να το αντιλαμβανόμαστε. Από χτες ήδη, όσοι έχουν χρόνιες οφειλές, αναγκάζονται να περάσουν γρήγορα στη δική τους «επόμενη ημέρα», κατά την οποία θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί ώστε να προστατεύσουν την περιουσία τους, ακόμα και το σπίτι που ζουν. Το δίχτυ ασφαλείας έσπασε και τρύπησε σε διάφορα σημεία, φέρνοντας μαζί τον φόβο του κενού για χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Μέσα στον Ιούνιο ολοκληρώνονται και τα προγράμματα στήριξης της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας σε όσους επλήγησαν από την πανδημία. Πλέον, όλοι είναι μόνοι τους ξανά στην αγορά, ακόμα κι αν δεν υπάρχει ακόμα αγορά και κανείς δεν γνωρίζει πώς και πότε θα επανέλθει.

Αλλά και η προοπτική της οικονομίας προκαλεί ανησυχία. Ήδη άρχισαν οι πρώτες νύξεις ότι «δεν υπάρχουν δωρεάν χρήματα», ότι «πρέπει να τηρούνται οι κανόνες» και άλλα ανάλογα που ακούγαμε και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Η καταχρεωμένη Ελλάδα που είδε την οικονομία της να βυθίζεται πέρυσι τέτοιον καιρό, μπορεί να ελπίζει σε μία ανάκαμψη μετά το 2022, αλλά κανείς δεν βεβαιώνει αυτή τη στιγμή στην ΕΕ ότι δεν θα συνεχιστεί από το 2023 η λιτότητα για να πιάσουμε τους στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας, τα πρωτογενή πλεονάσματα και τις απαιτήσεις των δανειστών.

Αυτήν την εβδομάδα πάντως και την επόμενη θα είμαστε στον αστερισμό της διάλυσης της συλλογικής συμφωνίας για την εργασία και την εξαφάνιση του 8ώρου με μείωση του μισθού όταν αυξάνεται ο χρόνος εργασίας. Αρκεί αυτό για να αποδειχτεί ότι έχει όντως δόντια η επόμενη ημέρα. 

Πέρα από τον φόβο

Ούτε σημειώσεις, ούτε κίτρινα χαρτάκια, ούτε ειδοποιήσεις στο κινητό σε σώζουν από το χρόνο που πέφτει πάνω σου όλον αυτόν τον καιρό. Και δεν είμαστε πια στην παλιά κατάσταση, την περυσινή μόλις που είχαμε πολλά να διευθετήσουμε και δεν προλαβαίναμε και ξεχνάγαμε και λέγαμε ότι κάτι έχουμε πάθει και το χάνουμε σιγά σιγά.

Τώρα είμαστε στη μονοκαλλιέργεια της πανδημίας. Αλλά φτάνει και περισσεύει.

Τώρα δεν μας συμβαίνουν και τόσα πολλά. Όλους αυτούς τους μήνες δεν έχουμε και πουθενά να πάμε. Δεν μας καλούν, δεν μας μπαίνουν ιδέες, φοβόμαστε κιόλας, περιορισμένοι είμαστε και μάθαμε να περιορίζουμε και τις επιθυμίες και τις σκέψεις μας. Αλλά πάλι μας είναι δύσκολο να διευθετήσουμε τη μέρα μας. Κι όχι μόνο γιατί υπάρχει ανασφάλεια για τον βιοπορισμό και το τι έρχεται, αλλά γιατί πίσω, καλά κρυμμένο είναι αυτό το βαρύ αίσθημα του φόβου. Αυτή η ανησυχία ότι δεν θα πάνε καλά ποτέ τα πράγματα.

Έτσι φωλιάζει συνήθως ο φόβος μέσα στις ψυχές των ανθρώπων. Χρειάζεται κάτι για να ανοίξει το πέρασμα και αυτήν την αφορμή τη βρήκε με το τρομερό ερέθισμα της πανδημίας, που έτσι κι αλλιώς τρομοκράτησε και τους πιο δυνατούς. Μετά όμως δεν χρειάζεται παρά να τρέφεται από το απροσδιόριστο και το άγνωστο. Σήμερα είμαστε ακριβώς στη φάση που καταλαβαίνουμε ότι τρέφουμε τον φόβο. Και αυτό μας αποσπά όλη μας την προσοχή και την ενέργεια. Πρέπει να φύγουμε από αυτήν την παγίδα. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr