\n\t\u0386 ρ θ ρ ο<\/span>\n<\/p>\n \n\tΓρ\u03acφει ο Σταμ\u03acτης Πορτελ\u03acνος * <\/span>\n<\/p>\n \n\tΗ απ\u03acντηση στην τουρκικ\u03ae πρ\u03ccκληση δεν προ\u03adρχεται μ\u03ccνο απ\u03cc την εμπειρικ\u03ae ιστορικ\u03ae και λαογραφικ\u03ae παρ\u03acδοση για το οικουμενικ\u03cc και αρχιτεκτονικ\u03cc μνημε\u03afο της Αγ\u03afας Σοφ\u03afας, αλλ\u03ac και απ\u03cc την εξελικτικ\u03ae τεχνολογ\u03afα. <\/span>\n<\/p>\n \n\tΗ σ\u03cdγχρονη τεχνολογ\u03afα, \u03ccπως επισημα\u03afνει η Καθηγ\u03aeτρια του Stanford Μπισ\u03adρα Π\u03adντσεβα σε μια πρωτοποριακ\u03ae μελ\u03adτη, με τη χρ\u03aeση προηγμ\u03adνων υπολογιστικ\u03ceν συστημ\u03acτων παρουσι\u03acζει τη δυνατ\u03ccτητα πιστ\u03aeς αναδημιουργ\u03afας του \u03aeχου του Ναο\u03cd, επαναφ\u03adροντ\u03acς τον σ\u03aeμερα με προσομο\u03afωση. Δηλαδ\u03ae, με αυτ\u03ae την τεχνικ\u03ae ε\u03afναι σαν να πρ\u03ccκειται \u03ccτι βρ\u03afσκεσαι στην Αγ\u03afα Σοφ\u03afα της βυζαντιν\u03aeς εποχ\u03aeς. Σημα\u03afνει \u03ccτι επιτυγχ\u03acνεται με την αναδημιουργ\u03afα του \u03aeχου μ\u03adσα στο Να\u03cc η συμμετοχικ\u03ae εμπειρ\u03afα του ακροατ\u03ae στο παρ\u03ccν απ\u03cc ακολουθ\u03afες του λειτουργικο\u03cd εκκλησιαστικο\u03cd κ\u03cdκλου. <\/span>\n<\/p>\n \n\tΗ τουρκικ\u03ae πρ\u03ccκληση συνεχ\u03afζει να παραχαρ\u03acσσει την ιστορικ\u03ccτητα του μνημονικο\u03cd Πνε\u03cdματος που αντανακλ\u03acται στην Αγ\u03afα Σοφ\u03afα. Η \u03acλωση της Π\u03ccλης μπορε\u03af να ε\u03afναι κτ\u03aeση των κτιστ\u03ceν, \u03ccμως δεν ε\u03afναι κατ\u03acκτηση του Πνε\u03cdματος της Αλ\u03aeθειας που κ\u03ccσμησε την τ\u03adχνη και τον πολιτισμ\u03cc. Δεν κατακτι\u03adται η «Αγ\u03afα Σοφ\u03afα» δι\u03ccτι εδραι\u03ceθηκε και \u03aeταν \u03adμπνευση απ\u03cc την Αιτι\u03ceδη προτ\u03adρα αρχ\u03ae της. «Προτ\u03adρα π\u03acντων \u03adκτισται σοφ\u03afα και σ\u03cdνεσις φρον\u03aeσεως εξ αι\u03ceνος» (Σοφ\u03afα Σειρ\u03acχ 1, 4). Επομ\u03adνως ε\u03afναι αι\u03ceνιο σ\u03cdμβολο που διαιων\u03afζει και σαρκ\u03ceνει την π\u03afστη στη σοφ\u03afα που υπ\u03acρχει προ \u03ccλων των πραγμ\u03acτων και συμβολ\u03afζεται αι\u03ceνια σ’ αυτ\u03cc το Να\u03cc. Αυτ\u03ae η πνευματικ\u03ae εμπειρ\u03afα αι\u03ceνων \u03adχει αποτυπωθε\u03af στους το\u03afχους και τα ψηφιδωτ\u03ac που εικον\u03afζουν το Χριστ\u03cc, την Παναγ\u03afα και τους Αγ\u03afους. <\/span>\n<\/p>\n \n\tΗ Αγ\u03afα Σοφ\u03afα δεν αποτελε\u03af \u03acψυχο μνημε\u03afο αφο\u03cd αναπαρ\u03acγει την αι\u03ceνια Αλ\u03aeθεια π\u03acνω στην οπο\u03afα κτ\u03afσθηκε. Δεν κατακτι\u03adται γιατ\u03af ε\u03afναι δημιο\u03cdργημα συν\u03adργειας αδο\u03cdλωτου, ζωοδ\u03ccχου Πνε\u03cdματος. Η ιστορ\u03afα του Βυζαντ\u03afου υφα\u03afνεται και μ\u03adσα στο Να\u03cc της Αγ\u03afας Σοφ\u03afας, \u03ccπου αναπαρ\u03afστανται \u03acυλες εικ\u03ccνες μιας Αλ\u03aeθειας που εξακολουθε\u03af διαγενεαλογικ\u03ac να βι\u03ceνεται. Η \u03adννοια του «πραγματικο\u03cd» δεν χρησιμοποιε\u03afτο στο μεσαιωνικ\u03cc κ\u03ccσμο, αλλ\u03ac η \u03adννοια της «Αλ\u03aeθειας». Μ\u03adσα στο Να\u03cc συνεχ\u03afζεται \u03adνας τρ\u03ccπος ζω\u03aeς και ασκητικ\u03aeς της Αλ\u03aeθειας. Δηλαδ\u03ae, αισθ\u03acνεσαι, αναστοχ\u03acζεσαι, αναβι\u03ceνεις μια μυσταγωγ\u03afα που ε\u03afναι συν\u03adργεια π\u03afστης και του υπ\u03adρλαμπρου κτ\u03afσματος. <\/span>\n<\/p>\n \n\tΟ Να\u03ccς της Αγ\u03afας Σοφ\u03afας προς τιμ\u03aeν της του Θεο\u03cd Σοφ\u03afας ε\u03afναι το αριστο\u03cdργημα της βυζαντιν\u03aeς τ\u03adχνης, αλλ\u03ac \u03ccπως \u03adχει λεχθε\u03af και απ\u03cc τα σπουδαι\u03ccτερα δημιουργ\u03aeματα στην ιστορ\u03afα \u03ccλης της αρχιτεκτονικ\u03aeς. \u038cσο για την Αγ\u03afα Σοφ\u03afα που ο κ. Ερντογ\u03acν θεωρε\u03af \u03ccτι προσφ\u03adρθηκε με την \u03acλωση της Π\u03ccλης ως δικα\u03afωμα, αυτ\u03cc αποτελε\u03af \u03cdβρη αφο\u03cd ο Να\u03ccς αυτ\u03ccς συνιστ\u03ac μνημε\u03afο παγκ\u03ccσμιας κληρονομι\u03acς και αυτ\u03cc σημα\u03afνει \u03ccτι η ιστορ\u03afα του συνιστ\u03ac ιστορικ\u03ae, αναβιωματικ\u03ae μν\u03aeμη. Αυτ\u03cc σημα\u03afνει \u03ccτι ο χ\u03ceρος αυτ\u03ccς της τ\u03adχνης ε\u03afναι και βιωματικ\u03ccς, οι αψ\u03afδες, ο θ\u03ccλος, οι κ\u03afονες και \u03ccλα τα αρχιτεκτονικ\u03ac μ\u03adρη \u03adχουν ζυμωθε\u03af, \u03adχουν συγχνωτισθε\u03af και συγχρωτισθε\u03af με αγων\u03afες, ποιητικο\u03cdς \u03cdμνους, ελπ\u03afδες και ορ\u03acματα. <\/span>\n<\/p>\n \n\tΑπ\u03cc συγγραφε\u03afς \u03adχει σημειωθε\u03af \u03ccτι μ\u03adσα σ’ αυτ\u03cc το Να\u03cc θεωρε\u03afς \u03ccτι βρ\u03afσκεται μ\u03adσα ο Θε\u03ccς. Σ\u03cdμφωνα με συγγραφ\u03adα του \u03adκτου αι\u03ceνα θεωρε\u03afται ως \u03adργο θαυμ\u03acσιο, αλλ\u03ac και τρομερ\u03cc στη θ\u03adα. Ε\u03afναι τ\u03ccσο ελαφρ\u03cc και α\u03adρινο, που φα\u03afνεται «μ\u03acλλον \u03ccτι κρ\u03adμεται με χρυσ\u03ae αλυσ\u03afδα απ\u03cc τον ουραν\u03cc παρ\u03ac \u03ccτι στηρ\u03afζεται σε στερε\u03adς π\u03adτρες». Μ\u03adσα και \u03adξω απ’ αυτ\u03ccν, ως κεντρομ\u03ccλος δ\u03cdναμη, \u03adχει γραφε\u03af η ιστορ\u03afα του Βυζαντ\u03afου. Η πολιτιστικ\u03ae ταυτ\u03ccτητα του Ναο\u03cd δεν μπορε\u03af να αλλ\u03acξει, αφο\u03cd συνεπ\u03acγεται επιστημονικ\u03adς αλλ\u03ac και πνευματικ\u03adς συν\u03adργειες που τον ανοικοδ\u03ccμησαν και καθ\u03ccρισαν τη λειτουργ\u03afα και την ταυτ\u03ccτητ\u03ac του. Ε\u03afναι βεβ\u03aeλωση η μετ\u03acλλαξ\u03ae της σε \u03acλλου ε\u03afδους θρησκευτικ\u03ae λειτουργικ\u03ccτητα, \u03ccταν στις λειτουργ\u03afες της «Αγι\u03ac Σοφι\u03acς» μυε\u03afτο ο πιστ\u03ccς στην ορθ\u03ae δ\u03ccξα (Ορθοδοξ\u03afα), στην αιτι\u03ceδη Σοφ\u03afα και στην ασκητικ\u03ae της Αλ\u03aeθειας. <\/span>\n<\/p>\n \n\tΟ ιστορικ\u03ccς Προκ\u03ccπιος γρ\u03acφει: «Καθ\u03ceς εισ\u03adρχεται κανε\u03afς στην εκκλησ\u03afα να προσευχηθε\u03af, αισθ\u03acνεται αμ\u03adσως \u03ccτι ο να\u03ccς αυτ\u03ccς δεν ε\u03afναι \u03adργο ανθρ\u03ceπινης προσπ\u03acθειας \u03ae τεχνικ\u03aeς, αλλ\u03ac της επεν\u03adργειας του Θεο\u03cd. Το πνε\u03cdμα, ανυψο\u03cdμενο προς τον Ουραν\u03cc, αντιλαμβ\u03acνεται \u03ccτι εδ\u03ce ο Θε\u03ccς βρ\u03afσκεται πολ\u03cd κοντ\u03ac και \u03ccτι ιδια\u03afτερα ευχαριστε\u03afται να κατοικε\u03af σ’ αυτ\u03cc το να\u03cc, τον οπο\u03afο ο \u03afδιος εξ\u03adλεξε για τον Εαυτ\u03cc Του». Η «Αγ\u03afα Σοφ\u03afα» ως τ\u03adχνη και ως ζω\u03ae συνετ\u03adλεσε στη διαμ\u03ccρφωση πολιτιστικ\u03aeς ταυτ\u03ccτητας των Βυζαντιν\u03ceν, αλλ\u03ac εξακολουθε\u03af ν’ αποτελε\u03af ιστορικ\u03ae αναγωγ\u03ae που διαιων\u03afζεται στην Ελληνικ\u03ae ψυχ\u03ae. Η μονοδυναμικ\u03ae της τ\u03adχνης χωρ\u03afς Λ\u03ccγο και κατα-ν\u03ccηση περι-ορ\u03afζει την παιδευτικ\u03ae της δι\u03acσταση και αξιολ\u03ccγηση. Ε\u03afναι επ\u03afκαιρος ο ποιητικ\u03ccς στ\u03afχος για τα θυρανο\u03afξια του ν\u03adου κ\u03ccσμου: «Τη Ρωμιοσ\u03cdνη μην την κλαις εκε\u03af που π\u03acει ν’ ανθ\u03afσει…».<\/span>\n<\/p>\n \n\t \n<\/p>\n \n\tΕλ\u03adνη Γλ\u03cdκατζη – Αρβελ\u03adρ, Η πολιτικ\u03ae ιδεολογ\u03afα της Βυζαντιν\u03aeς Αυτοκρατορ\u03afας, εκδ. Ψυχογι\u03ccς, Αθ\u03aeνα 19883.<\/span>\n<\/p>\n \n\tΤζον Φρ\u03afλι, Κωνσταντινο\u03cdπολη απ\u03cc τον Χριστιανισμ\u03cc στο Ισλ\u03acμ, εκδ. Περ\u03afπλους, Αθ\u03aeνα 1996.<\/span>\n<\/p>\n \n\tMichael Angold, Βυζ\u03acντιο, Η γ\u03adφυρα απ\u03cc την αρχαι\u03ccτητα στο Μεσα\u03afωνα, εκδ. Α.Λιβ\u03acνη, Αθ\u03aeνα 2003<\/span>\n<\/p>\n \n\tBettany Hughes, Κωνσταντινο\u03cdπολι, εκδ. Ψυχογι\u03ccς, Αθ\u03aeνα 2017.<\/span>\n<\/p>\n \n\t \n<\/p>\n \n\t* Ο Σταμ\u03acτης Πορτελ\u03acνος <\/span>\n<\/p>\n \n\tε\u03afναι π. Καθηγητ\u03aeς <\/span>\n<\/p>\n \n\tΠανεπιστημ\u03afου Ιωανν\u03afνων<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" \u0386 ρ θ ρ ο Γρ\u03acφει ο Σταμ\u03acτης Πορτελ\u03acνος * Η απ\u03acντηση στην τουρκικ\u03ae πρ\u03ccκληση δεν προ\u03adρχεται μ\u03ccνο απ\u03cc την εμπειρικ\u03ae ιστορικ\u03ae και λαογραφικ\u03ae παρ\u03acδοση για το οικουμενικ\u03cc και αρχιτεκτονικ\u03cc μνημε\u03afο της Αγ\u03afας Σοφ\u03afας, αλλ\u03ac και απ\u03cc την εξελικτικ\u03ae τεχνολογ\u03afα. Η σ\u03cdγχρονη τεχνολογ\u03afα, \u03ccπως επισημα\u03afνει η Καθηγ\u03aeτρια του Stanford Μπισ\u03adρα Π\u03adντσεβα σε μια πρωτοποριακ\u03ae μελ\u03adτη,…<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":52886,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[2],"tags":[],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/52885"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/users\/2"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fcomments&post=52885"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/52885\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":52887,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/52885\/revisions\/52887"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/media\/52886"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fmedia&parent=52885"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fcategories&post=52885"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ele.gr\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Ftags&post=52885"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}