Το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων ως σύνολο με χρονική αναφορά στα αρχαία χρόνια και ακόμα πιο πίσω, αναδεικνύει η έκθεση που εξελίσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων υπό τον τίτλο «Αρχαιολογία του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Από τις απαρχές ως την ύστερη αρχαιότητα».
Η σημαντική αυτή έκθεση εγκαινιάστηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων την Παρασκευή και θα λειτουργεί στην αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου «Διώνη» το επόμενο εξάμηνο. 
Η σημασία της ξεπερνά το σπουδαίο επιστημονικό και αρχαιολογικό έργο που επιτελέστηκε και δίνει ιστορικές διαστάσεις στην παρουσία του ανθρώπινου πολιτισμού στην περιοχή των λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Στην πράξη, είναι μία ολοκληρωμένη παρουσίαση ευρημάτων που ήρθαν στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη τα τελευταία χρόνια, αλλά και από την ολοκλήρωση έργων που έγιναν μέσω του ΕΣΠΑ που έρχονται και προστίθενται σε όσα ήταν γνωστά ως σήμερα και αποδεικνύουν πλέον και για το ευρύ κοινό τη συνεχή παρουσία οργανωμένης ανθρώπινης δραστηριότητας από τα τέλη του 4ου αιώνα πΧ και τις αρχές του 3ου αιώνα, με την ύπαρξη οχυρωμένων τοποθεσιών, στην περιοχή ενώ παράλληλα καταγράφονται ευρήματα από την προϊστορική περίοδο.
Βαθαίνει έτσι ο ιστορικός ορίζοντας του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων κάτι που περιλαμβάνει και τη θέση της πόλης των Ιωαννίνων στην οποία, η αποκάλυψη τειχών από την περίοδο του τέλους του 4ου αιώνα πΧ, όπως έδειξε και η πρόσφατη έκθεση των ευρημάτων από τα τείχη στο Κάστρο, δείχνει ότι πρέπει να μιλάμε πλέον όχι μόνο για μία πόλη με αναφορά στην οθωμανική ή τη βυζαντινή περίοδο, αλλά και στην αρχαία περίοδο.
Τα περισσότερα από αυτά τα στοιχεία είναι γνωστά στον επιστημονικό κόσμο και έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια με εκθέσεις και εκδόσεις, αυτή τη φορά όμως παρουσιάζονται με έναν ευσύνοπτο τρόπο, υψηλής αισθητικής και με εξαιρετικά ευρήματα στα οποία προστίθενται και όσα ήρθαν στο φως πρόσφατα από διάφορα σημεία της περιοχής που χρειάστηκε ή προγραμματίστηκε να γίνει ανασκαφή. Πρόκειται για μία έκθεση- πρόκληση και πρόσκληση προς τον πολίτη που αναζητά την ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα των Ιωαννίνων και της γύρω περιοχής. Επιπλέον ενδυναμώνει την εικόνα των Ιωαννίνων ως προορισμό για τον επισκέπτη που θέλει να ανακαλύψει τη γοητεία του τόπου πέρα από τα όσα γνωρίζει ως σήμερα.

Δυναμική περιοχή
Για «νεωτερικά» στοιχεία που παρουσιάζονται, έκανε λόγο στην ομιλία του κατά τα εγκαίνια ο Προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Κώστας Σουέρεφ ο οποίος αναφέρθηκε στις «Ακροπόλεις» με τις οποίες ως συμβατικός όρος περιγράφεται μία τειχισμένη θέση (Καστρίτσα, Γαρδίκι κα), στο σύστημα και τη δικτύωση των οχυρωμένων θέσεων σε περιόδους πχ από τον 3ο αιώνα και την εποχή Πύρρου ή τη διασύνδεση με ένα ευρύτερο γεωγραφικό σύνολο (Μέτσοβο, Κόνιτσα κα), που αναπτύσσονταν στην περιοχή καθώς και τη θρησκευτική παράδοση που αποκαλύπτουν οι έρευνες σε Ιερά.
Μία περιοχή που δεν πρέπει να τη βλέπουμε μόνο ως πλαίσιο για τη λειτουργία πολύ συγκεκριμένων οχυρωμένων ή μη θέσεων και οικισμών, αλλά ως κάτι μεγαλύτερο, μέρος του ευρύτερου χώρου της Ηπείρου που φιλοξενούσε μικρές ομάδες πληθυσμών, πέρα των γνωστών Θεσπρωτών, Μολοσσών οι οποίες ενώνονται και συνθέτουν τις μεγάλες ομάδες. 
Η εξαιρετική δουλειά που έκανε η επιστημονική ομάδα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων αποκαλύπτει ότι το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων είναι ένας διαχρονικά δυναμικός χώρος, με έντονη την παρουσία του ανθρώπινου πολιτισμού και της ιστορικής ταυτότητας που αναδεικνύει εν τέλει και το υπόβαθρο, τη γονιμοποιό βάση μέσα στην οποία αναπτύσσονται και οι κορυφαίες εστίες πολιτισμού όπως για παράδειγμα η Δωδώνη. Παράλληλα, το λεκανοπέδιο βρίσκεται σε μία διαρκή διασύνδεση με τον ευρύτερο χώρο της Ηπείρου και πέρα από αυτήν, όπως αποδεικνύεται από την ακμή της περιόδου του Πύρρου, αλλά και από την αναγέννηση της περιοχής και μετά την καταστροφή πόλεων και οικισμών από τους Ρωμαίους το 167πΧ. (Πασσαρών, Τέκμων, Φυλάκη κ.α).

Η έκθεση
Στα εγκαίνια παρέστησαν οι Δήμαρχοι Ιωαννίνων Θωμάς Μπέγκας, Ζίτσας Μιχάλης Πλιάκος και Δωδώνης Χρήστος Ντακαλέτσης, ο πρώην υπουργός Σταύρος Καλογιάννης, αντιδήμαρχοι κα.
Σκοπός της έκθεσης, όπως αναφέρει η Εφορεία, είναι να παρουσιαστούν τα νέα δεδομένα, που προέκυψαν κατά τη διάρκεια των σωστικών ανασκαφών και ερευνών της Εφορείας και συμβάλλουν στην προβολή της διαχρονικής σημασίας του λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων και της Ηπείρου γενικότερα. Η καίρια θέση του στο κέντρο της ηπειρωτικής ενδοχώρας και η γειτνίαση του με το Ιερό της Δωδώνης καθιστούν το  λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Το λεκανοπέδιο, άλλωστε, θεωρείται ως η περιοχή των Μολοσσών και της πρωτεύουσάς τους, Πασσαρώνας. Τα εκθέματα, που προέρχονται από τις συλλογές της Εφορείας πλαισιώνονται από εποπτικό υλικό (κείμενα, λεζάντες, χάρτες, κατόψεις, φωτογραφίες και οθόνες με σχετικό ανασκαφικό υλικό).
Ειδικότερα, η έκθεση οργανώνεται σε τέσσερις ενότητες:
– Ενότητα 1η. Η προϊστορία του λεκανοπεδίου  
Περιλαμβάνει κεραμική και λίθινα τέχνεργα της Νεολιθικής περιόδου από την Επισκοπή Σερβιανών. Επίσης, ευρήματα από την προϊστορική εγκατάσταση στη θέση Παλαμπούτι στο Νεοχωρόπουλο Ιωαννίνων (1.730–1.529 π.Χ.). Συμπληρωματικά, εκτίθενται ένα σύνολο κεραμικής της Ύστερης Εποχής του Χαλκού-Πρώιμης Εποχής Σιδήρου και μια χάλκινη περόνη από την προϊστορική εγκατάσταση στη θέση Κρύα  και μια πήλινη «σφραγίδα» της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου από την περιοχή του Κατσικά. 
– Ενότητα 2η. Από την αυγή των ιστορικών χρόνων έως τη ρωμαϊκή κατάκτηση
Το διαθέσιμο υλικό προέρχεται από τους ατείχιστους οικισμούς στην Ράχη Πλατανιάς, στην Επισκοπή Σερβιανών και στους Αγίους Αποστόλους Πεδινής Ειδικότερα,  θα παρουσιαστούν ξεχωριστά τα ευρήματα από τις ακροπόλεις του Μεγάλου Γαρδικίου και της Καστρίτσας, καθώς και από την οχυρωμένη εγκατάσταση στο Κάστρο των Ιωαννίνων. 
– Ενότητα 3η. Μετά το 167 π. Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα
Στην ενότητα δίδεται έμφαση στις υπαίθριες εγκαταστάσεις, όπως μια αγροικία στη θέση Επισκοπή Σερβιανών και ένα λουτρό στην Κρανούλα.
– Ενότητα 4η. Ιδεολογίες: Χώροι λατρείας, ταφικά έθιμα
Παρουσιάζονται ευρήματα από το ναό του Αρείου Διός στο Ροδοτόπι και από το ιερό της Δήμητρας και της Κόρης στην Δουρούτη. Τα ταφικά έθιμα προβάλλονται μέσω της έκθεσης δύο ταφικών συνόλων: ενός της Εποχής του Χαλκού (Νεοχωρόπουλο) και ενός ρωμαϊκών χρόνων (Επισκοπή Σερβιανών).
Καθόλη τη διάρκεια λειτουργίας της έκθεσης προγραμματίζονται εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία θα απευθύνονται σε διαφορετικές ομάδες κοινού (μαθητές, ενήλικες, φοιτητές, ΑμεΑ) και παράλληλες εκδηλώσεις, όπως ομιλίες, και παρουσιάσεις.
Στη διοργάνωση της έκθεσης συμβάλλει η Εταιρεία Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων.

Του ΦΙΛΗΜOΝA ΚΑΡΑΜΗΤΣΟY