Πολλοί νομίζουν ότι η πόλωση και η πολιτική ένταση ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2015 στην Ελλάδα. Άλλοι το νομίζουν με σκοπιμότητα επειδή δεν συμπαθούν τον Αλ. Τσίπρα, άλλοι γιατί είναι νεότεροι και δεν γνωρίζουν την πολιτική ιστορία του τόπου κι άλλοι γιατί δεν ασχολούνταν με την πολιτική στο παρελθόν κι άρχισαν να ασχολούνται στις μέρες μας. Όποιος θέλει πάντως μπορεί να διαβάσει τις εφημερίδες του ΄81 για να δει πώς υποδέχτηκαν κάποιοι την εκλογή του Ανδρέα και του ΠΑΣΟΚ ή για να πάμε και στα δικά μας, να θυμίσω την εμπειρία που είχα ως παιδί, που άκουσα κάποιον το 1986 όταν μαθεύτηκε πώς βγαίνει δήμαρχος ο Φ. Φίλιος να φωνάζει ότι θα μας πάρουν τα σπίτια οι κομμουνιστές! Αυτά ως παραδείγματα.

Ποια ήταν όμως μια μεγάλη διαφορά των χρόνων ως περίπου και τη δεκαετία του ’90; Ότι είχαν σημασία ακόμα οι πολιτικές καταγωγές. Ακόμα και στην περίοδο των «πράσινων» και «γαλάζιων» καφενείων στα χωριά- που αργότερα μας φαίνονταν ένας απωθητικός διαχωρισμός- οι άνθρωποι τοποθετούνταν δημόσια ανταποκρινόμενοι σε ιδεολογικά σχήματα και συνειδήσεις που είχαν διαμορφωθεί βαθιά μέσα στο χρόνο, κατά τον 20ο αιώνα. Μιλούσαν για Αριστερά και Δεξιά και ήξεραν πάνω κάτω τι εννοούσε ο καθένας έστω κι αν φανατίζονταν ή δεν έλεγαν (ή και δεν ήξεραν ίσως) ακριβώς την ιστορική αλήθεια για τα μεγάλα γεγονότα που «πλήγωναν» τον τόπο.

Σήμερα αυτές οι πολιτικές καταγωγές έχουν πολύ μικρότερη σημασία. Πρώτα πρώτα, γιατί υπάρχουν πολλοί νέοι που γεννήθηκαν μετά τις μεγάλες διαχωριστικές γραμμές. Υπάρχουν νέοι που θεωρούν δεδομένο ότι έπρεπε να πέσει το Τείχος το ’89.

Μετά, πέρασε κι ο καιρός, η δημοκρατία απέκτησε βάθος, οι πολίτες αισθάνονται ισότιμοι και βλέπουν τον εαυτό τους περισσότερο ως κομμάτι μιας ευρωπαϊκής δημοκρατίας παρά ως μέρος του Εμφυλίου για παράδειγμα.

Και βέβαια, οι ιδεολογίες που συγκρότησαν τη διαμάχη του 20ου αιώνα, άλλαξαν πολύ πια, ενώ νέα προτάγματα έφερε η ζωή. Τίποτα πρωτότυπα σε όλα αυτά που λέω κι όλα γνωστά. Γιατί όμως έχει σημασία να τονισθεί  ότι άλλαξαν οι καιροί; Γιατί απαιτούνται νέα νοήματα και νέες προτεραιότητες ακόμα και για λέξεις που κουβαλάνε αιώνες πίσω τους όπως η Αριστερά και η Δεξιά. Και στη σύγχρονη πολιτική θα κυριαρχήσει εκείνος ακριβώς που θα καταφέρει να αναδείξει αυτά τα νοήματα και να τα ταυτίσει με τις ανάγκες των ανθρώπων. 

Όλοι ζητάνε πίσω την ιστορία τους

Τι πάθαν και οι Άγγλοι… Όλος ο κόσμος ζητάει πίσω εκθέματα από τα μουσεία τους. Η εφημερίδα Guardian, αναφέρει ότι «τα βρετανικά μουσεία παλεύουν με την αύξηση των αιτημάτων για την επιστροφή ξένων θησαυρών». Ακόμα και το Γιβραλτάρ ζητάει την επιστροφή νεατερνταλικών λειψάνων.

Η εφημερίδα σημειώνει ότι «Τα αιτήματα που όλα απορρίφθηκαν, δείχνουν ότι οι μακροχρόνιες αξιώσεις επιστροφής για εκθέματα υψηλού προφίλ, όπως τα μάρμαρα του Παρθενώνα, είναι η αιχμή του παγόβουνου, καθώς η συζήτηση γενικεύεται και πλήττει το δικαίωμα των μουσείων να κρατήσουν τα αμφισβητούμενα αντικείμενα συλλογής».

Θα πρέπει όμως να ενδιαφέρει κάποιον το πρόβλημα που γιγαντώνεται για αυτά τα μεγάλα μουσεία που βρέθηκαν να κατέχουν θησαυρούς από όλον τον κόσμο; Γιατί δεν «βρέθηκαν» τυχαία εκεί. Είναι αποτέλεσμα της κυριαρχίας πολύ λίγων κρατών στον πλανήτη, η αποικιοκρατία όπως τη λέμε, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ήταν απλώς αποτέλεσμα κλοπής ακόμα και με τους όρους εκείνων των χρόνων- όπως η περίπτωση των ελληνικών Μαρμάρων.

Προφανώς και δεν θα επιστραφούν αύριο όλα τα ευρήματα στον τόπο καταγωγής τους. Αλλά είναι άδικο να μην γίνεται καμία κίνηση προς αυτήν την κατεύθυνση από κράτη που έχουν τη δύναμη να βοηθούν τις μικρότερες χώρες. Μοιάζει με μία σχέση ανισοτιμίας που διαρκεί πολλά πολλά χρόνια και εκφράζεται ακόμα και στην αρχαιολογική ιστορία.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr