Σαφές κοινωνικό πρόσημο έχουν τα αιτήματα των πολιτών στον Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης της Περιφέρειας Ηπείρου. Στον απολογισμό του για το 2018 ο Συμπαραστάτης Αποστόλης Οικονόμου, έχοντας ήδη μεγάλη εμπειρία κατά τη μέχρι σήμερα ευδόκιμη θητεία του, ανέδειξε τις κοινωνικές ανάγκες που εκφράζουν τα αιτήματα που δέχεται καθώς και τους τρόπους παρέμβασης που έχει στη διάθεσή του ώστε οι υπηρεσίες του Δημοσίου ή άλλοι φορείς (τράπεζες, οργανισμοί κα) να ανταποκριθούν. 

Ο κ. Οικονόμου, που όπως δήλωσε θα ολοκληρώσει τη θητεία του με το τέλος αυτής της περιόδου, παρουσίασε τα στοιχεία του απολογισμού αλλά και μία σειρά από προτάσεις.

334 υποθέσεις

Σε στατιστικό επίπεδο, κατά τη διάρκεια του 2018, προσέφυγαν στο Συμπαραστάτη με αιτήματά τους 219 πολίτες, 86 επιχειρηματίες και 18 ομάδες πολιτών και 11 αλλοδαποί, ήτοι είχαμε συνολικά 334 υποθέσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν.

Τα θέματα για τα οποία προσέφυγαν στο γραφείο, ήταν κατά αρμοδιότητα και κατηγορία τα εξής:

– 62 ήταν αρμοδιότητας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης Ηπείρου

– 75   υποθέσεις   αφορούσαν   ασφαλιστικές   και   συνταξιοδοτικές εκκρεμότητες

– 27 αφορούσαν Περιφερειακούς, Δήμους και υπηρεσίες αυτών

– 22 αφορούσαν εργασιακά θέματα και εργατικές διαφορές

– 71 υποθέσεις αφορούσαν Δημόσιους Οργανισμούς και Υπουργεία

– 14 υποθέσεις αφορούσαν Υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου

7. – 35 υποθέσεις αφορούσαν διαφορές πολιτών και επιχειρηματιών με Τράπεζες

– 28 υπόλοιπες περιπτώσεις ήταν διάφορες και ποικίλου περιεχομένου

Ένας σημαντικός αριθμός υποθέσεων πάντως δεν είναι καταγεγραμμένος, κατ' επιθυμία των ιδίων των ενδιαφερομένων.

Οι υποθέσεις

Οι υποθέσεις που απασχόλησαν το γραφείο του Συμπαραστάτη βρίσκονται σε άμεση και αιτιατή σχέση με τα γενικότερα κοινωνικά προβλήματα, σημείωσε ο κ. Οικονόμου που ανέφερε αναλυτικά ότι τα βασικότερα προβλήματα της χρονιάς που πέρασε ήταν το ασφαλιστικό -συνταξιοδοτικό, οι λογαριασμοί ΔΕΗ και ΔΕΥΑΙ, οι κατασχέσεις λογαριασμών, οι εργασιακές σχέσεις, οι διαφορές πολιτών έναντι τραπεζών. 

Αναλυτικά, όπως παρουσίασε ο Συμπαραστάτης:

Στο πεδίο της ασφάλισης, τονίστηκε, η αύξηση εισφορών αύξησε και τις υποχρεώσεις προς τα αντίστοιχα ταμεία με συνέπεια να έχουμε επιβάρυνση και δυσκολότερη τη δυνατότητα εξόφλησης από τους υπόχρεους. Στο πεδίο της συνταξιοδότησης η καθυστέρηση στην έκδοση των σχετικών πράξεων και στην καταβολή των συντάξεων δημιουργεί πρόβλημα σε μεγάλη κατηγορία πολιτών με συνέπεια να απαιτείται η παρέμβαση του Γραφείου για καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.

Επί πλέον έχουμε, είπε ο κ. Οικονόμου, σειρά κρατήσεων, οι οποίες γίνονται χωρίς να αναγράφεται και η σχετική αιτιολόγησή τους, για την καλύτερη ενημέρωση του ενδιαφερόμενου.

Οι δυσκολίες, τονίζεται στη συνεργασία οφειλετών και Τραπεζών παραμένουν, όπως και η αυθαιρεσία σε αρκετές περιπτώσεις των δεύτερων σχετικά με την κατάσχεση χρημάτων, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση και χωρίς την τήρηση των απαγορεύσεων του νόμου, καθώς και η ουσιαστικά άρνηση ρύθμισης των οφειλών σύμφωνα με την δυνατότητα του οφειλέτη.

Όσον αφορά τις οφειλές πολιτών και επιχειρήσεων προς όλους τους δημόσιους οργανισμούς (ΔΕΗ κ.λ.π.), το γραφείο του Συμπαραστάτη διαμεσολαβεί ώστε να υπάρξει κατανόηση των δυσκολιών στην αποπληρωμή οφειλών και ευελιξία στη ρύθμισή τους. Επί πλέον προβλήματα δημιουργούνται με τη μετακύληση της οφειλής από τον πραγματικό στον συμβατικό καταναλωτή.

Στα εργασιακά θέματα έχουμε τα προγράμματα απασχόλησης και επιδότησης θέσεων εργασίας που βοηθούν στο πρόβλημα της ανεργίας, αλλά παράλληλα έχουμε και αύξηση της μερικής και της ευέλικτης απασχόλησης.

Μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται με την κατάσχεση λογαριασμών για οφειλές προς ΔΟΥ και Δημόσιο και κυρίως σε λογαριασμούς που υπάρχει συνδικαιούχος που δεν έχει σχέση με την όποια οφειλή.

Αναγκαία προς τούτο είναι η προηγούμενη ειδοποίηση του πραγματικού ή του τυπικά υπόχρεου, μάλιστα δε θα βοηθούσε καίρια η συνταγματική επιταγή για προηγούμενη ακρόαση του πολίτη εκ μέρους της ΔΥΟ, όπως αναφέρεται.

Επίσης η αναζήτηση οφειλών για τέλη κυκλοφορίας παρελθόντων ετών για οχήματα που δεν κυκλοφορούν, λόγω ελλιπούς ενημέρωσης μεταξύ ΔΟΥ και Μηχανολογικού Γραφείου.

Προτάσεις

Μεταξύ των προτάσεων που καταθέτει ο Συμπαραστάτης είναι:

– Διεύρυνση και βελτίωση του ρόλου των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ), θεσμού απόλυτα επιτυχημένου και αποδοτικού.

– Ο ατέλειωτος νομικισμός που υπάρχει σε όλα τα επίπεδα με τους χιλιάδες νόμους και τις πολλαπλάσιες εγκυκλίους δημιουργούν πολυνομία και κακονομία που αντί να λύνει προβλήματα δημιουργεί περισσότερα, διότι πολλές φορές οι νέοι νόμοι έρχονται σε αντίθεση με τους προηγούμενους χωρίς να τους καταργούν, με αποτέλεσμα αυτοί να αλληλοεπικαλύπτονται και αυτοαναιρούνται. Χαρακτηριστικά παραδείγματα του φαινομένου αυτού μας δίνουν η Φορολογική και η Πολεοδομική νομοθεσία.

Λόγω της πολυνομίας δημιουργήθηκε ένα είδος «θεσμικού ιλίγγου» όπως επιστημονικά λέγεται, λόγω της αδυναμίας πολιτών και οργάνων της διοίκησης να παρακολουθούν τις συνεχείς νομοθετικές μεταβολές.

Η αρχή της νομιμότητας επιτάσσει κάθε πράξη της Διοίκησης να είναι σύννομη και να αναγράφεται η σχετική διάταξη νόμου που την επιτρέπει.

– Αναγκαία εργαλεία για την προστασία τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής περιουσίας είναι η σύνταξη δασολογίου καθώς και η ολοκλήρωση του κτηματολογίου, κινήσεις που ήδη ξεκίνησαν και θα βοηθήσουν εξ αντικειμένου και στην προστασία του περιβάλλοντος όταν ολοκληρωθούν.

– Η Συνταγματική κατοχύρωση της αξιοκρατίας καθώς και η ενίσχυση της διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα (διαγωνισμοί, προμήθειες κ.λ.π.) θα βελτιώσει τόσο την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τη Διοίκηση, όσο και την εν γένει λειτουργία αυτής σε όλα τα επίπεδα.

Σε επιμέρους θέματα οι προτάσεις είναι: 

– Οι αλλαγές που επήλθαν με τον «Κλεισθένη», με βάση την υπάρχουσα εμπειρία θα πρέπει στην πράξη να στοχεύουν στην ομαλότερη και ταχύτερη λειτουργία της αυτοδιοίκησης και των οργάνων της.

– Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση θα πρέπει να εξαντλείται μόνο στον ποιοτικό έλεγχο των αποφάσεων και στον έλεγχο της νομιμότητας των πράξεων της Αυτοδιοίκησης.

– Να δίνονται ουσιαστικές απαντήσεις στα αιτήματα των πολιτών και όχι τυπικές υπό την πίεση των προθεσμιών που θέτει ο νόμος.

– Το προσωπικό των υπηρεσιών της Περιφέρειας και του Δημοσίου θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ο Συμπαραστάτης του Πολίτη δεν είναι ένας επί πλέον προϊστάμενος γι' αυτούς, αλλά ένας σύμμαχός τους ο οποίος βρίσκεται εκτός της ιεραρχίας κάθε εσωτερικής υπηρεσίας και που επιθυμεί πάνω απ' όλα την καλύτερη συνεργασία μαζί τους προς όφελος των πολιτών της περιοχής.

– Ο ορισμός κακοδιοίκηση και γραφειοκρατία δεν προϋποθέτει απαραίτητα την παραβίαση του νόμου, όσο την χρήση από μέρους τους μιας καλής συμπεριφοράς και επίσης της κοινής λογικής στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Πρέπει να ξεφύγουμε από τις τυπικότητες στον χειρισμό των υποθέσεων που απασχολούν πολίτες και επιχειρηματίες, χωρίς να παρακάμπτουμε τον νόμο, παίρνοντας πρωτοβουλίες που είναι αναγκαίες ώστε να μπορέσουμε έτσι να δώσουμε, με σχετική ελευθερία, λύσεις που δεν είναι απαραίτητο να περιγράφονται και στο νόμο, τον οποίο μπορούμε να ερμηνεύουμε διασταλτικά.

– Η εύκολη προτροπή των οργάνων της Διοίκησης για καταφυγή στα Δικαστήρια, συνιστά άρνηση επίλυσης του προβλήματος, αν λάβουμε υπ' όψη, ότι για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης απαιτούνται τουλάχιστον 6 – 7 έτη.

– Στις αμφισβητούμενες υποθέσεις επικρατεί η τάση υπεράσπισης της δυσμενέστερης για τον πολίτη εκδοχής με συνέπεια να δημιουργείται άρνηση επιλύσεως δια της άρνησης ανάληψης της ευθύνης.

Ενδιαφέρον έχει ακόμα μια παρατήρηση του κ. Οικονόμου ότι δημιουργήθηκε το εξής παράδοξο, ότι ενώ η παρουσία του Συμπαραστάτη προβλέφθηκε για συνθήκες ομαλής λειτουργίας της οικονομίας και των θεσμών, οι παρεμβάσεις του σήμερα αναζητούνται σε διαφορετικό επίπεδο, με πιο «σκληρά» προβλήματα προς αντιμετώπιση.

Τέλος είναι ήδη είναι έτοιμη η έκδοση ενός Οδηγού Δικαιωμάτων των πολιτών που ανήκουν στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες (ανάπηροι, άνεργοι κ.λ.π.) για δικαιώματα που αυτοί έχουν σε επιδόματα, απαλλαγές κ.α. ωφελήματα.