Η απώλεια της σπουδαίας αμερικανίδας Δικαστή Ruth Bader Ginsburg προκάλεσε μία μικρή μετατόπιση στη δημόσια σφαίρα μας. Αναγνωρίστηκε ο καθοριστικός ρόλος που έπαιξε στην υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων ενώ παράλληλα εκφράζεται η ανησυχία για τον δικαστή που ενδέχεται να μπορεί να επιλέξει ο Τραμπ. Φυσικά στη χώρα μας που δεν συζητάμε πολιτικά για το πολιτικό σύστημα και τη θεσμική δημοκρατία, παρά τα όσα λέμε, τέτοια θέματα μοιάζουν πολύ μειοψηφικά.

Για όσους όμως μετέχουν ή ενδιαφέρονται για αυτές τις συζητήσεις, αυτό που συνέβη είναι ότι αναγνωρίστηκε εμμέσως ότι η δημοκρατία και η υπεράσπισή της εντός της Δικαιοσύνης είναι και ζήτημα πολιτικών και ιδεολογικών επιλογών- σε συνάρτηση προφανώς με την αντικειμενική και θεσμική κρίση που στηρίζεται στη νομική επιστήμη και η οποία αποτελεί τη βάση για την απονομή της δικαιοσύνης.

Η κατάλυση της δημοκρατίας προς όφελος σκληρών εξουσιαστικών, πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων, δεν ξεκίνησε στους καιρούς μας μόνο από ακροδεξιές αφετηρίες όπως ίσως κάποιοι να νομίζουν. Αντιθέτως, νωρίτερα, ήταν στο όνομα του φιλελευθερισμού, της ειρήνης και της ασφάλειας ή της οικονομικής ευημερίας που καταλύθηκαν δημοκρατικοί θεσμοί, κανόνες προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και κατακτήσεις της εργασίας με καθοριστικές καμπές αυτών των μεταβολών, συμβολικές και ουσιαστικές, τις πολεμικές εισβολές και τον πόλεμο εναντίων των λαών από συμμαχίες προηγμένων χωρών (Αγφανιστάν, Ιράκ κλπ) και τα αποτελέσματα που γέννησαν. 

Και για να επιτευχθεί η ηγεμονία των επιλογών αυτών χρησιμοποίησαν από αριστερά και από δεξιά, το ιδεολόγημα της ουδετερότητας των θεσμών, της ανάγκη για απολιτικοποίηση μαζί με την προτροπή να καταστρέψουμε ακόμα και τη μνήμη της ουτοπίας και της αλλαγής του κόσμου μας.

Βαθμιαία φυσικά χρησιμοποίησαν τις πολεμικές μηχανές όχι μόνο κατά των "εχθρών του ελεύθερου κόσμου", αλλά και κατά των κινημάτων και των αντιδρώντων μαζί με την ανάπτυξη και νέων ιδεολογικών χειραγωγήσεων όπως η ταύτιση της αγανάκτησης με τον λαϊκισμό.

Το αποτέλεσμα ποιο είναι: Η επέλαση της ακροδεξιάς και σκληρών αντιδημοκρατικών πυρήνων εξουσίας, μέσα στις πιο ισχυρές δυνάμεις του πλανήτη, ακριβώς πάνω στο πεδίο που έφτιαξαν όσοι διαλαλούσαν ότι δεν χρειάζεται πια η πολιτική, η κριτική ή η ιδεολογική αντιπαράθεση. Πιο απλά, ο Τραμπ υπάρχει γιατί προηγήθηκαν οι φιλελεύθεροι του Κλίντον και οι σοσιαλιστές του Μπλερ και τα διέλυσαν όλα.

Η δεκαετία του φόβου

Επέτειος το 2020. Δέκα χρόνια μέσα στον φόβο. Μην χρεοκοπήσουμε, μην μείνουμε χωρίς δουλειά, μην μας πάρουν το σπίτι, μην και ψηφίσουμε κανά λάθος κόμμα και χάσει η βενετιά της εξουσίας βελόνι. Δέκα χρόνια μας λένε ότι ο φόβος θα σώσει το έθνος. Αλλά μάλλον δεν έχει σωθεί τίποτα ακόμα.

Κι «Ίσως για λόγους ταξικούς» που λέει κι ένα τραγούδι, λέω, κάποτε πρέπει να τη σταματήσουμε αυτήν την ιστορία με τον φόβο. Αλλά τα ίδια έγραφα και πριν από πέντε χρόνια και στην αρχή της μεγάλης κρίσης. Και δεν νομίζω ότι κατάφερα και πολλά ούτε με τους δικούς μου φόβους ούτε των άλλων, γιατί μεγάλες διαφορές δεν είδα.

Αντίθετα, μάλλον συνηθίσαμε τόσο στο να φοβόμαστε που το θεωρούμε και φυσιολογικό ως ένα βαθμό. Κάπως σαν ένα διαρκές «τι να κάνουμε;». Γι’ αυτό και δεν κάνουμε σχεδόν τίποτα πια, πλην της προσπάθειας να τα καταφέρουμε και να βγει η μέρα πέρα. Που δεν είναι και λίγο.

Άλλοι πάλι λένε το αντίθετο. Ότι σιγά σιγά επωάζεται μέσα μας μία άλλη αντίληψη, ότι καταλαβαίνουμε πια πως δεν έχουμε άλλα περιθώρια, ότι πρέπει να ζήσουμε όσα ονειρευόμαστε, ότι πρέπει να βιώσουμε τις αλλαγές που επιζητάμε, ανεξάρτητα των συνθηκών. Μάλλον συμβαίνει κι αυτό. Άλλωστε ο φόβος αντιμετωπίζεται μόνο όταν δρας, όταν μετακινείσαι προς τα εκεί που επιθυμείς και θέλεις να φτάσεις.  

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr