Όσα βιώνουμε, όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, είναι πρωτοφανή για την ελληνική κοινωνία. Σε βάθος 50 χρόνων, ποτέ δεν συνυπήρχαν τόσες αβεβαιότητες μαζί, τόσοι κίνδυνοι, τέτοια πίεση και αδυναμία να δούμε την επόμενη ημέρα.

Η πανδημία προκαλεί 50 νεκρούς την ημέρα, η ακρίβεια βαραίνει πάνω στα νοικοκυριά, ο πόλεμος δημιουργεί μία κατάσταση διαρκούς ανασφάλειας για το μέλλον. Φτάσαμε να θεωρείται μέρος της ειδησεογραφίας η πιθανότητα πυρηνικού ολέθρου. Αλλά η ανασφάλεια προέρχεται κυρίως από την ανοιχτή πρόβλεψη πια για νέα περίοδο οικονομικής ύφεσης. Ακόμα κι αν αύριο όλα αυτά σβήνονταν με το πάτημα ενός κουμπιού, το ψυχολογικό βάρος που έχει δημιουργηθεί είναι τεράστιο.

Οι άνθρωποι βέβαια, τείνουμε να αποφεύγουμε από ένα σημείο και πάνω, την παραλυτική απαισιοδοξία και να περιοριζόμαστε στην οικεία καθημερινότητα του παρόντος χρόνου. Και τις Αποκριές τις γιορτάσαμε και συζητήσεις για το πόσο θα επηρεαστεί ο τουρισμός μας το καλοκαίρι κάνουμε. Υπό κάποια έννοια το αντίδοτο στην απαισιοδοξία είναι η αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων.

Παρ’ όλα αυτά, οι προκλήσεις των καιρών επιβάλλουν κάποιες ορθολογικές κινήσεις και κάποιο σχέδιο για το μέλλον. Υποτίθεται ότι οι δημοκρατίες μας είναι πιο αποτελεσματικές από ποτέ έχοντας τεράστια πείρα από το ιστορικό παρελθόν, στο οποίο καταγράφονται, νωπά ακόμα, πολύ μεγαλύτερα προβλήματα.

Μπορούμε άραγε να βγούμε από ένα ακόμα τούνελ, το πιο σκοτεινό από όσα πορευτήκαμε από το 2008-2009 και μετά; Μπορούμε, φτάνει να βάλουμε προτεραιότητες στις οποίες να υπάρχουν κοινές συμφωνίες πάνω σε διάφανη βάση. Το ζήτημα δεν είναι μόνο πού θα ισορροπήσουν τα συμφέροντα των ισχυρών του χρήματος και της εξουσίας. Δεν είναι οι ζωές μας ένας τεράστιος γεωπολιτικός χάρτης, ούτε εμείς οι πολίτες του κόσμου είμαστε μικρά πιόνια.

Το ζήτημα της αντιμετώπισης της απολυταρχίας Πούτιν από τη δημοκρατία του προηγμένου κόσμου, πρέπει να φανεί μέσα από πολιτικές που να εμπνέουν τις κοινωνίες και να τις κάνουν συμμέτοχες. Το αντίθετο δηλαδή από τον Ψυχρό Πόλεμο που στηρίζονταν από την κατασκοπία και τις αποφάσεις κλειστών κύκλων.

Αν έχουν νόημα οι αξίες της Δύσης θα φανεί μόνο αν φορείς τους γίνουν οι πολίτες των κρατών που σήμερα αποφασίζουν να πουν όχι στον πόλεμο, όχι στην ρωσική εισβολή και στέκονται δίπλα στον ουκρανικό λαό. Τα κράτη ας εμπιστευτούν τους πολίτες τους.

Η γειτονιά μας έχεις τις ίδιες ανάγκες με κάθε μέτωπο πολέμου

Από ένα σημείο και πέρα, η τραγωδία ενός πολέμου σε λυγίζει. Αποστρέφεις το βλέμμα σου στις εικόνες της προσφυγιάς ή του θανάτου. Πόσα να δεις… Και ψάχνεις κάτι να σε κάνει να ξεχάσεις, να αποφύγεις έστω μία πραγματικότητα η οποία μοιάζει τρομερά επιθετική πια.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι ότι αφορά ανθρώπους με κοντινά πολιτιστικά στοιχεία, όπως βιάστηκαν κάποιοι να πουν. Και οι Σύριοι σε ένα ανάλογο περιβάλλον ζούσαν σε μεγάλο βαθμό, αλλά γρήγορα έχασαν το ενδιαφέρον μας όσο δεν τέλειωνε ο πόλεμος και αυξάνονταν οι προσφυγικές ροές. Άλλωστε εκείνος που δεν βλέπει τίποτα δικό του στον «άλλο», κάποια στιγμή δεν θα δει και στους πρόσφυγες από την Ουκρανία.

Αλλά η γειτνίαση είναι ένα ζήτημα. Για αυτό έτρεξαν κάμποσοι να βρουν ιώδιο για τα πυρηνικά, γιατί ξέρουμε από το Τσέρνομπιλ τι σημαίνει μία καταστροφή στη «γειτονιά μας». Το ότι ο πόλεμος ήρθε στην Ευρώπη και μας εμπλέκει με διάφορους τρόπους, όπως πχ η ενέργεια ή το εμπόριο, όλους μας, είναι κάτι που διαφοροποιεί την κατάσταση από άλλες στο παρελθόν.

Μέχρι εκεί όμως. Αυτή η γειτνίαση το μόνο που θα έπρεπε να μας κάνει, είναι περισσότερο ενεργούς στην αλληλεγγύη προς το θύμα του πολέμου και στο αντιπολεμικό κίνημα. Αυτές είναι οι υποχρεώσεις πάντα ενός ενεργού πολίτη, για όπου κι αν γίνεται ο πόλεμος.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr