Αντέχει στις μέρες μας ο αντιαμερικανισμός;

Πόσο αντέχει στις μέρες μας ο αντιαμερικανισμός; Το ερώτημα επίκαιρο μετά τη συνάντηση του Προέδρου Ντ. Τραμπ με τον Πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα, που πυροδότησε μια σχετική συζήτηση. Θα τολμούσα μια απάντηση από την αρχή: Ο αντιαμερικανισμός αντέχει στον ίδιο βαθμό που ήταν ουσιαστικός και παλιότερα, ως μία στάση ζωής και μία πολιτική αντίθεση στην κυριαρχία των μεγάλων δυνάμεων στον πλανήτη.

Ειδικά στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, η εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα με διάφορους τρόπους στη στήριξη της χούντας, προκαλούσε αυθόρμητες αντιδράσεις. Να προσθέσουμε και τα αισθήματα αγανάκτησης μιας μεγάλης πλειοψηφίας στην κοινωνία που είχε αποκοπεί τελείως από το μετεμφυλιακό κράτος.

Παρ’ όλα αυτά, είναι αλήθεια ότι οι ψυχροπολεμικές αντιθέσεις της εποχής, έβλεπαν περισσότερο τον ιμπεριαλιστικό ρόλο των ΗΠΑ παρά των άλλων κρατών στον πλανήτη, για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Αυτό όμως σταδιακά άρχισε να αλλάζει μετά το ’80 με σταθμό την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν.

Υπάρχουν βέβαια κάποιες πλευρές που δεν βλέπουν σήμερα πρόβλημα στον ιμπεριαλισμό, είτε τον οικονομικό είτε και τον πολεμικό ακόμα ακόμα. Έτσι είναι η ζωή, σου λένε. Δεν είναι έτσι όμως. Μία καθολική στάση εναντίωσης στη βία εμπεριέχει και την εναντίωση σε όσους «εξάγουν» πολέμους, όπως οι επεμβάσεις στο Ιράκ ή τη Γιουγκοσλαβία με τον ίδιο τρόπο που εναντιώνεσαι στον πολεμικό εθνικισμό ή την τρομοκρατία. Αυτήν την καθολική εναντίωση στη βία, τη χρειαζόμαστε ακόμα για να γονιμοποιεί τη σκέψη μας και να μας κάνει να δρούμε πιο γρήγορα προς μια καλύτερη κοινωνία.

Είναι αδιαφιλονίκητη η δύναμη της εικόνας

Υπάρχει όντως μεγάλη απόσταση μεταξύ εκείνων που καταναλώνουν περισσότερες εικόνες από εκείνους που εμμένουν στις λέξεις και τα γραπτά κείμενα. Δεν είναι θέμα μιας κάποιας ανωτερότητας, αλλά προσέγγισης. Όποιος βλέπει τηλεοπτικό ρεπορτάζ εστιάζει αλλού (στις κινήσεις του σώματος και τα πρόσωπα, ας πούμε), όποιος διαβάζει, προσπαθεί να αναλύσει τα δεδομένα.

Το ότι και οι δύο μορφές χρειάζονται, είναι αναμφισβήτητο. Η μία συμπληρώνει την άλλη. Γι’ αυτό άλλωστε και οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί ψάχνουν τρόπο εξισορρόπησης και των δύο μορφών. Έχει ενδιαφέρον αυτή η σύμπλευση, αν και επιχειρείται σε μία συγκυρία για τα μέσα ενημέρωσης, πολύ δύσκολη, με περιορισμένους πόρους και μειώσεις του προσωπικού και κυρίως του έμπειρου προσωπικού.

Πάντως η εικόνα έχει πάρει κεφάλι. Είναι αδιαφιλονίκητη η δύναμή της. Πάντα ήταν. Σου δίνει την αίσθηση του απόλυτου, ότι αν δεις κάτι, ξέρεις και γι’ αυτό, έχεις πιάσει την ουσία του. Η εικόνα είναι πολύ επιδραστική. Πώς όμως μπορείς να έχεις και γνώση μαζί; Εκεί ήταν που απαντούσε τόσα χρόνια ο έντυπος λόγος. Και το ότι υποχωρεί σήμερα αυτή η μορφή λόγου, μοιάζει με μία πηγή ανησυχίας για το μέλλον. Για όσους μπορούν ακόμα να έχουν την πολυτέλεια να ανησυχούν βέβαια.

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr