Έκδηλη είναι η ανησυχία που βασίζεται στα συμπεράσματα της ειδικής έκθεσης του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2018, η οποία αναφέρεται στην τήρηση της αρχής για την ίση μεταχείριση και των ίσων ευκαιριών. 

Η Ελλάδα της κρίσης και οι επιπτώσεις που αυτή συσσώρευσε σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας αποτέλεσε ένα «πεδίο» ανάδειξης συμπεριφορών και πρακτικών, που μέχρι πρότινος καταγράφονταν μεμονωμένα. Κρούσματα ρατσισμού, και διακρίσεων λόγω φύλου, λόγω καταγωγής, ή θρησκευτικών πεποιθήσεων όμως δεν καταγράφονται μόνο στο επίπεδο του ιδιωτικού τομέα της εργασίας, αλλά και στη δημόσια διοίκηση.

Το ερώτημα είναι εάν και κατά πόσον αυτές οι συμπεριφορές προήλθαν ή οφείλονται στην κρίση ή εάν η κρίση χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για την εμπέδωσε τέτοιων αντιλήψεων που αποκτούν στερεοτυπικό χαρακτήρα.

Η «Ε» απευθύνθηκε στον Συνήγορο του Πολίτη, Ανδρέα Ποττάκη, που χαρακτήρισε ανησυχητικά τα ευρήματα που περιγράφονται στην ειδική έκθεση, προσθέτοντας, ότι εκείνο που πραγματικά εντυπωσιάζει τους ερευνητές, είναι ότι τα χρόνια της κρίσης, το κράτος και οι δομές του περιόρισαν σε σημαντικό βαθμό τον ελεγκτικό τους ρόλο.

«Τα ευρήματα είναι ανησυχητικά και τα αποδίδουμε αφενός στην κρίση, που είχε έντονες κοινωνικές προεκτάσεις και αφετέρου στον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τη διαφορετικότητα κάθε είδους και μορφής και στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα. Η σταθερή αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα, έφεραν την κοινωνία και το κράτος στα όριά τους», ανέφερε αρχικά ο κ. Ποττάκης, για να παραδεχτεί πως από αρκετούς η κρίση χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα.

«Σίγουρα η κρίση χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα από εργοδότες για να περιορίσουν τα εργασιακά δικαιώματα, όμως αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι, ότι το ίδιο έγινε και στο δημόσιο, που επικαλέστηκε αδυναμία να φανεί πιο ευέλικτο, σε διάφορες παραμέτρους, για να αντιμετωπίσει διακρίσεις και συμπεριφορές εναντίον συγκεκριμένων κατηγοριών ή ομάδων πολιτών. Το κράτος υποχρεώθηκε να συρρικνώσει την ευρύτητα δράσης της παροχικής διοίκησης, ενώ παράλληλα εξαναγκάστηκε να περιορίσει τον ελεγκτικό του ρόλο. Φυσικό επακόλουθο, να συμπιεστούν υπέρμετρα τα δικαιώματα, να συρρικνωθεί δραματικά το κοινωνικό, προνοιακό κράτος, να περιοριστεί σε οριακά επίπεδα η δυνατότητα του κράτους να παρέμβει, με στοχευμένες πολιτικές και θετικά μέτρα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή όλων στους χώρους κοινωνικής δράσης, στην εργασία, στην εκπαίδευση, στον παραγόμενο πλούτο» τόνισε ο κ. Ποττάκης.

Αγώνας κόντρα 

στα στερεότυπα

Κοιτώντας προς το μέλλον, αναφορικά με τους πιθανούς κινδύνους για την ελληνική κοινωνία σε περίπτωση που όλα τα παραπάνω συνεχίζουν να παρατηρούνται, ο κ. Ποττάκης τόνισε, ότι η μεγαλύτερη ανησυχία δεν εδράζεται στο σεβασμό της αρχής της ίσης μεταχείρισης και των ίσων ευκαιριών.

«Ο κίνδυνος αποπροσανατολισμού της κοινωνίας, ο κίνδυνος χειραγώγησης της κοινής γνώμης, τροφοδότησης της διάκρισης ανάμεσα σε «εμάς» και στους «άλλους», ενίσχυσης της ρητορικής μίσους, της ξενοφοβίας, του ρατσισμού είναι υπαρκτός. Ο σεβασμός της αρχής της ίσης μεταχείρισης δεν είναι μόνο ένας αγώνας για την τήρηση της νομιμότητας, αλλά πρωτίστως ένας αγώνας για την καταπολέμηση στερεοτύπων, που έχουμε όλοι μας συνειδητά ή όχι και τα οποία καθορίζουν την ατομική μας υπόσταση και την κοινωνική και συλλογική μας δράση», πρόσθεσε ο κ. Ποττάκης.

Τι περιέχει η έκθεση

Στην έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη παρουσιάζονται υποθέσεις προσώπων που έχουν πέσει θύματα άνισης μεταχείρισης στη βάση κάποιου ή κάποιων από τα προστατευόμενα χαρακτηριστικά των Ν. 3896/2010 και 4443/2016 και έχουν αντιμετωπίσει εμπόδια ή προβλήματα στην καθημερινότητά τους, ιδίως στο πεδίο της εργασίας και της απασχόλησης, αλλά και στις εν γένει συναλλαγές τους με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, λόγω του φύλου τους, της αναπηρίας ή χρόνιας πάθησής τους, της ηλικίας τους, του σεξουαλικού τους προσανατολισμού κ.λπ.

Παράλληλα, αναδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο ο Συνήγορος έχει συνδράμει τα πρόσωπα αυτά απέναντι σε υπηρεσίες του δημόσιου τομέα και απέναντι σε ιδιώτες, δείχνοντας με απτό και κατανοητό τρόπο τις ενδεδειγμένες ενέργειες στις οποίες μπορούν να προβούν τα θύματα διακρίσεων.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ