Πώς περνάνε οι 24 ώρες μία μέρας σήμερα στην Ελλάδα; Περνάνε βουτηγμένες στην αγωνία, το ανικανοποίητο, τη βάσανο μίας λύτρωσης που ουδέποτε έρχεται. Συνειδητά ή ασυνείδητα, ηχηρά ή σιωπηρά, ο καθένας μας νιώθει ότι βιώνει μία άνιση μάχη με το χρόνο, ότι το τώρα δεν είναι παρά το κέλυφος για ένα διαρκώς μετακινούμενο μετά. Στην καλύτερη περίπτωση, μεταθέτουμε τα πάντα για το μέλλον. Όταν θα «φτιάξουν τα πράγματα», αν καταφέρουμε να «σταθούμε στα πόδια μας». Στη χειρότερη περίπτωση, μας κατακλύζει η απόγνωση. Ζούμε μια επαναλαμβανόμενη, θλιβερή «Ημέρα της Μαρμότας» χωρίς την ελπίδα ενός ζεστού χολιγουντιανού φινάλε. 
Ζωές σε εκκρεμότητα.
Το πολιτικό πρόβλημα σε αυτή τη φάση, δεν είναι απλώς η ανάγκη μιας συμφωνίας με τους δανειστές μας ώστε να μην καταρρεύσει η χώρα. Το βαθύτερο πρόβλημα, είναι η αδυναμία της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας να δώσουν νόημα στις ζωές των ανθρώπων. Η κρίση μετέβαλε βαθιά τις συνθήκες της ζωής και επέδρασε καίρια στις συνειδήσεις. Η διαρκής πορεία του καθενός μας χωριστά και όλων μαζί πάνω στο λεπτό νήμα της ύπαρξης, δείχνει πια σημάδια μιας μονιμότερης αποσταθεροποίησης. Η ποθούμενη ταυτότητα του Έλληνα, αυτή που την αναζητούσαμε μέχρι πρόσφατα στη Δύση («ανήκομεν εις την Δύσιν») στην (καθ’ ημάς) Ανατολή, στον διεθνισμό ή την ιδιοτυπία του ελληνισμού, στην ταξική σκέψη ή στην εθνική θέρμη, μοιάζει να ρηγματώνεται, να διαλύεται. Και υπό κάποια έννοια, ναι, επιτέλους, πολλοί Έλληνες, οι περισσότεροι, μοιάζουν με πολλούς πολίτες του νέου, προηγμένου κόσμου: Υπερχεωμένοι, αποσυντονισμένοι, πλήρως χειραγωγημένοι από την εξουσία. Με ζωές πολύ πέρα από την εκκρεμότητα μιας κάποιας αποκατάστασης. 
Η κατάρρευση της οικονομίας επέφερε και κατάρρευση του έσω εαυτού. Και επειδή καμιά οικονομία δεν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο από μόνη της, προφανώς η κατάρρευση των ανθρώπων προηγήθηκε, έχει ρίζες και στα χρόνια της ευημερίας. 

Πέρα από τις ιδέες

Αν σκεφτούμε το κοινωνικό σώμα, μόνο ως ένα σύνολο από συμπαγείς ιδέες, οι οποίες έστω συγκρούονται εκφράζοντας διαφορετικές θέσεις και συμφέροντα, τότε, είναι εύλογο να πιστεύουμε κι ότι μια συμφωνία για τη ρευστότητα και το χρέος θα επιφέρει και λύσεις, είτε υποστηρίζουμε την κυβέρνηση είτε την αντιπολίτευση.
Μία παθογένεια και της αριστεράς άλλωστε, παραμένει η πίστη της στη «συμπαγή» συνείδηση του υποκειμένου, η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι κινούνται μόνο βάσει των αναγκών τους. Δεν είναι έτσι. Κινούνται και βάσει των προσδοκιών τους, κάτι που γνωρίζουν καλύτερα οι διαφημιστές οι οποίοι καλούνται να δημιουργήσουν νέες ανάγκες ώστε να συνεχίσει να κινείται η μηχανή του κέρδους των εντολοδόχων τους και να διακινούνται προϊόντα έμφορτα από «επιθυμίες» και «όνειρα».
Ο σημερινός Έλληνας όμως δεν έχει όνειρα, επιθυμίες και προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή. Ή μάλλον έχει, αλλά αδυνατεί να συνδεθεί μαζί τους. Ο βιοπορισμός, ο αλλότριος χρόνος, η βαθιά του απόγνωση, τον αποσυνδέουν από τον μέσα του εαυτό. Οι πιο ανθεκτικοί, βάζουν έναν αστερίσκο για αργότερα και σφίγγουν τα δόντια, πολλοί μεταθέτουν τις ελπίδες τους στα παιδιά τους- γι’ αυτό και βλέπουμε ότι ακόμα ο τρόπος ζωής των παιδιών αντέχει, γιατί όλη η οικογένεια έχει πέσει πάνω τους κι μην γνωρίζει το τραγούδι του Σιδηρόπουλου. 

Πραγματισμός

Αν η κυβέρνηση της αριστεράς επιχειρήσει να αντιμετωπίσει μόνο όσα φαίνονται ως «προβλήματα» του Έλληνα- τα χρέη, την ανεργία, τις συνθήκες εργασίας κλπ- και προχωρήσει στον μεγάλο «έντιμο συμβιβασμό», τότε ρισκάρει να αποτύχει. Όχι γιατί τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα, αντιθέτως μπορεί και να βελτιωθούν. Αλλά γιατί δεν θα έχει αντιμετωπίσει τις εκκρεμότητες, τις κλωστές που κρατάνε ακόμα στη ζωή, στη δημιουργική ζωή, τους ανθρώπους.
Άλλωστε για να μιλήσουμε και με τους κώδικες της ηγετικής ομάδας σήμερα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχει μόνο ο «συσχετισμός δυνάμεων» που ισοφαρίζει σε ιδεολογικές καταβολές τον Λένιν με τον Γκράμσι (η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου και των άλλων οργάνων αποτελεί μία σοφή ισορροπία των δύο ρευμάτων της ελληνικής αριστεράς μετά το ’68).  Υπάρχει και ο Αλτουσέρ που με τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους έδειξε ότι η εξουσία είναι κάτι πιο πολύπλοκο από την έφοδο στα ανάκτορα ή τη νίκη στις εκλογές. 
Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνει μια συμφωνία για το χρέος. Τι αντίφαση… Η λύση του προβλήματος μπορεί και να μην φέρει πραγματικές διεξόδους.
Γιατί το κύριο παραμένει: Τι κάνεις με τις μέσα ζωές των ανθρώπων, με τις κρυφές ελπίδες τους ότι μπορεί κάποτε να έρθει η ώρα που θα ζήσουν κι αυτοί με λίγες περισσότερες ελεύθερες ανάσες στα πνευμόνια τους;
Προς το παρόν, η επιστροφή στον πραγματισμό και τη ρεάλ πολιτίκ, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια σε απαντήσεις τέτοιων ερωτημάτων. 

Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

fkaramitsos@yahoo.gr