Αν μία τριμελής ή τετραμελής οικογένεια έχει ένα στεγαστικό δάνειο, όχι πολύ μεγάλο και πάει κι ένα σούπερ μάρκετ κάθε Σάββατο για τα ψώνια της εβδομάδας, έχει δει μέσα στο τελευταίο δεκάμηνο να χάνει 200-300 ευρώ από το μηνιαίο εισόδημά της. Δεν είναι μικρό ποσό, είναι το ένα τρίτο του βασικού μισθού σχεδόν. Κι έρχεται πάνω στις αυξήσεις που είχαν προηγηθεί, στην ακρίβεια που έχει σαρώσει τα πάντα και στις όλο και αυξανόμενες ανάγκες.
Πρόκειται δηλαδή για έναν κόλαφο, που δεν μετατρέπεται σε έκρηξη γιατί αναπτύσσεται σιγά σιγά μέσα στον χρόνο, αλλά και γιατί πολύς κόσμος αισθάνεται ότι είναι σε αδιέξοδο και ότι δεν θα ακουστεί ποτέ η φωνή του.
Εδώ όποιος τολμά να ψελίσει δημόσια διαφωνία κατατάσσεται είτε στους «συριζαίους» είτε στους διχαστικούς του… ΕΑΜ. Ακόμα και η «κατανόηση» που μπορεί να δείχνουν οι ιθύνοντες έχει από πίσω διαβεβαιώσεις ότι όλα οφείλονται στον… Πούτιν, στον πόλεμο και τη διεθνή κατάσταση, και ως επιμύθιο το ότι δεν χρειάζονται πολλές αντιδράσεις, γιατί «υπάρχουν και χειρότερα».
Το πρόβλημα δεν είναι ούτε η κομματικοποίηση του θέματος της ακρίβειας, ούτε η προεκλογική πόλωση. Είναι ότι δεν γίνεται καμία συζήτηση για τα αίτια της ακρίβειας, για τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας, για τις αλλαγές που απαιτούνται.
Την ώρα μάλιστα που έχει ανοίξει η συζήτηση και στην Ελλάδα και στην ΕΕ συνολικά για ένα νέο κύκλο λιτότητας, δημοσιονομικής προσαρμογής για το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2024-2027. Μακάρι να χαλαρώσει το Σύμφωνο Σταθερότητας και να υπάρξουν κι άλλα προγράμματα σαν το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά αυτά είναι ακόμα υποθέσεις. Και ο χρόνος περνά με την κοινωνία καθημαγμένη και την ανησυχία να έχει καλύψει τα πάντα. Είναι δυνατόν να επιλυθεί κάτι από όλη αυτήν την κατάσταση, απλώς και μόνο με τις εκλογές;
Από το καφενείο στον καναπέ
Καμιά φορά δεν εγκαταλείπουμε φράσεις που παραπέμπουν στο παρελθόν, ίσως γιατί δεν μπορούμε να τις ανταλλάξουμε με κάτι νέο. Λέμε ας πούμε ακόμα για τα «καφενεία», αλλά σήμερα υπάρχουν ελάχιστα καφενεία πια. Εννοούμε έναν κόσμο λαϊκό, άνδρες μόνο, που μαζεύονταν αυθόρμητα και αντάλλασαν μερικές κουβέντες, περνώντας τον χρόνο τους.
Τώρα υπάρχουν καφετέριες με πολύπλοκους- και πιο ακριβώς καφέδες-, ή και τα πρώην «προπατζίδικα» που έχουν γίνει σύγχρονα καταστήματα και βλέπεις μπάλα από συνδρομητικά κανάλια.
Από την άποψη των συνηθειών, δεν έχει και τόση σημασία η μορφή των μαγαζιών. Ο κόσμος να βγαίνει έξω και να μαζεύεται σε κοινές παρέες, αυτό είναι σημαντικό. Αν και αρκετές φορές βλέπω μοναχικούς ανθρώπους που δεν πιάνουν κουβέντες.
Το σημαντικό ερώτημα είναι το πού χτυπάει ο παλμός της κοινής γνώμης, πού μπορείς να πιάσεις τον λαϊκό σφυγμό. Είναι ένα θέμα πια. Έχουν αλλάξει φυσικά, μέσα στα τελευταία 40 χρόνια και οι κοινωνικές συνθήκες και τα επαγγέλματα των ανθρώπων και πολλά ακόμα.
Υπάρχει όμως και μία άλλη συνηθισμένη φράση, ο «καναπές». Πού σημαίνει ότι πολύς κόσμος εγκατέλειψε τον δημόσιο χώρο και μένει μόνος τους στον καναπέ του, σπίτι του. Είναι κι αυτή μία νέα συνθήκη.
Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
fkaramitsos@yahoo.gr
ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ
