Μία σειρά από ερωτήσεις και απαντήσεις για τις προτάσεις της αναμόρφωσης της Γ’ Λυκείου και του συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ, παρουσίασε χτες το Υπουργείο Παιδείας ώστε να λυθούν οι πρώτες απορίες και να αναπτύξει τα δικά του επιχειρήματα. Παρουσιάζουμε εδώ μέρος των ερωτήσεων που έχουν να κάνουν με το μηχανογραφικό και τις ενδοσχολικές εξετάσεις.

• Πώς επιτυγχάνεται η ελεύθερη πρόσβαση;

Η ελεύθερη πρόσβαση επιτυγχάνεται μέσω της αρχικής κατάθεσης μηχανογραφικού περιορισμένων επιλογών από τους μαθητές στο τέλος της Β’ Λυκείου. Λόγω του περιορισμένου αριθμού επιλογών οι οποίες εκτιμώνται κοντά στις δέκα, τα διαφορετικά μοντέλα που έχει επεξεργαστεί το Υπουργείο παρέχουν τη δυνατότητα εισαγωγής σε πολλά Τμήματα με την απόκτηση του απολυτηρίου χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις. 

• Γιατί ο αριθμός των τμημάτων του πρώτου μηχανογραφικού περιορίζεται κοντά στις 10 επιλογές.

Ο μέγιστος αριθμός των δηλώσεων προτίμησης μετά το τέλος της Β’ Λυκείου είναι καλό να είναι χαμηλός, ώστε να αντανακλά τις πραγματικές επιθυμίες των υποψηφίων ως προς το γνωστικό αντικείμενο στο οποίο προσδοκούν να κατευθυνθούν. Ο αριθμός των 10 επιλογών είναι ένας ενδεικτικός αριθμός για την αποτύπωση των πραγματικών επιθυμιών των μαθητών και με σωστή καθοδήγηση από τους καθηγητές τους θα τους παρακινήσει να προβληματιστούν και να επιλέξουν με βάση τις πραγματικές τους επιθυμίες τα γνωστικά πεδία που είναι του άμεσου ενδιαφέροντός τους. Αποσαφηνίζεται ότι για τους μαθητές που θα εξεταστούν στις πανελλαδικές, θα εξακολουθήσει να υπάρχει η υποχρεωτική δήλωση μηχανογραφικού μετά τη γνωστοποίηση των βαθμολογιών των πανελλαδικών εξετάσεων, όπως ισχύει και σήμερα με απεριόριστο αριθμό επιλογών.

• Πόσες φορές συμπληρώνουν μηχανογραφικό οι μαθητές;

Δύο φορές κατά μέγιστο. Η πρώτη δήλωση/συμπλήρωση μηχανογραφικού λαμβάνει χώρα στο τέλος της Β’ Λυκείου και είναι αρχική κατάθεση μηχανογραφικού περιορισμένων επιλογών. Από την πρώτη δήλωση θα προκύψουν εκείνα τα Τμήματα στα οποία θα είναι δυνατή η πρόσβαση μόνο με την απόκτηση του απολυτηρίου (Τμήματα Ελεύθερης Πρόσβασης – ΤΕΠ, Τμήματα για τα οποία οι δηλώσεις του πρώτου μηχανογραφικού ήταν λιγότερες από τις θέσεις που προσφέρουν). Άρα από την αρχή, τον Ιούλιο μετά την Β’ Λυκείου, οι μαθητές θα γνωρίζουν αν μπορούν να εισαχθούν σε Τμήματα μόνο με το απολυτήριό τους (δηλ. αν στον κατάλογο των 10 Τμημάτων που δήλωσαν προέκυψαν ΤΕΠ) ή αν θα πρέπει να ετοιμαστούν για πανελλαδικές εξετάσεις. Εάν το επιθυμεί, τον Φεβρουάριο της Γ’ Λυκείου, ο μαθητής ο οποίος στον κατάλογο των 10 Τμημάτων που δήλωσε είχαν προκύψει ΤΕΠ, έχει το δικαίωμα είτε να κατοχυρώσει ένα από αυτά και να εισαχθεί με μόνο προαπαιτούμενο το απολυτήριο ή να παραιτηθεί από τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης και να επιλέξει να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις. Για όλους τους υπολοίπους ισχύει το σημερινό καθεστώς (συμπλήρωση μηχανογραφικών με απεριόριστο αριθμό επιλογών, όπως ισχύουν σήμερα, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων τον Ιούλιο μετά τις πανελλαδικές εξετάσεις της Γ’ Λυκείου κ.τ.λ.). 

• Αν ένα Τμήμα ανήκει στην κατηγορία των Τμημάτων Ελεύθερης Πρόσβασης θα είναι διαθέσιμο για τους μαθητές που θα εξεταστούν στις πανελλαδικές;

Ναι, αλλά οι θέσεις που θα παρέχει για τους μαθητές που δίνουν πανελλαδικές εξετάσεις είναι αυτές που απέμειναν μετά και την οριστική απόφαση των μαθητών που το είχαν αρχικά δηλώσει και αποφάσισαν να εισαχθούν σε αυτό χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις τον Φεβρουάριο. Π.χ. αν το Τμήμα «Ψ» διαθέτει 100 θέσεις, τον Ιούλιο της Β΄ Λυκείου, το δήλωσαν 40 μαθητές στο πρώτο μηχανογραφικό, αλλά τελικά τον Φεβρουάριο της Γ’ Λυκείου το επέλεξαν οι 25, αυτό συνεπάγεται ότι στο Τμήμα αυτό 25 θέσεις καταλήφθηκαν με ελεύθερη πρόσβαση μέσω του απολυτηρίου και 75 θα διατεθούν σε όσους εξεταστούν στις πανελλαδικές. 

• Μπορεί ένας μαθητής ο οποίος λόγω του μηχανογραφικού του Ιουλίου μετά την Β’ Λυκείου εισάγεται σε Τμήμα Ελεύθερης Πρόσβασης, να αποφασίσει μετά τον Φεβρουάριο να δώσει και πανελλαδικές εξετάσεις;

Όχι. Εφόσον ζήτησε να εισαχθεί σε Τμήμα Ελεύθερης Πρόσβασης τον Φεβρουάριο, δεν μπορεί να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις, δηλ. αν το Φεβρουάριο επιλέξει να κατοχυρώσει ένα Τμήμα Ελεύθερης Πρόσβασης, χάνει την επιλογή να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις. Αντίστροφα, αν το Φεβρουάριο επιλέξει να εξεταστεί στις πανελλαδικές εξετάσεις, χάνει την επιλογή ελεύθερης πρόσβασης.

• Η διαδικασία αρχικού μηχανογραφικού θα είναι διαθέσιμη και για τους απόφοιτους;

Λόγω του ότι ένα τέτοιο σύστημα ελεύθερης πρόσβασης εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την πρώτη χρονιά η δυνατότητα αυτή θα δοθεί μόνο στους μαθητές που ολοκληρώνουν τη Β΄ Λυκείου τον Ιούνιο του 2019. Μετά την αξιολόγηση του συστήματος εισαγωγής και την καλύτερη μελέτη των χαρακτηριστικών του θα επανεξεταστεί η δυνατότητα επέκτασης της πρώτης φάσης δήλωσης μηχανογραφικών και σε αποφοίτους που επιθυμούν να εισαχθούν στην Ανώτατη Εκπαίδευση, οι οποίοι ούτως ή άλλως σήμερα έχουν τη δυνατότητα αυτή μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων. 

• Η διαδικασία αρχικού μηχανογραφικού είναι υποχρεωτική για όλους τους μαθητές;

Είναι υποχρεωτική για όσους θέλουν να εισαχθούν στην Ανώτατη Εκπαίδευση, ακόμα και για αυτούς τους μαθητές που θα κατευθυνθούν αποκλειστικά στις πανελλαδικές εξετάσεις, διότι αυτή η πρώτη διαδικασία θα κρίνει ποια Τμήματα, βάσει των προτιμήσεων και της ζήτησης όλων των υποψηφίων είναι προσβάσιμα μόνο μέσω πανελλαδικών και ποια είναι ελεύθερης πρόσβασης και άρα προσβάσιμα και μέσω του απολυτηρίου. Για αυτόν τον λόγο η σημασία της πρώτης αυτής δήλωσης είναι πολύ μεγάλη και θα πρέπει όλοι οι μαθητές να συμμετέχουν συνειδητά, ώστε τα Τμήματα που θα δηλώσουν να αντιστοιχούν στις πραγματικές τους προτιμήσεις. Η δυνατότητα των τελειοφοίτων της Β’ Λυκείου να συμπληρώσουν ένα πρώτο μηχανογραφικό με περιορισμένο αριθμό προτιμήσεων, αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία ωρίμανσης των προβληματισμών και της στοχοθεσίας τους. Η συμπλήρωση της δήλωσης προτίμησης θα αποτελεί την κατάληξη προγράμματος Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού, το οποίο θα πραγματοποιείται μέχρι τη λήξη των προαγωγικών εξετάσεων της Β΄ Λυκείου. Με τον τρόπο αυτόν θα προηγείται η ενημέρωση και η συμβουλευτική και θα ακολουθεί η συμπλήρωση του μηχανογραφικού. Σε αυτή τη διαδικασία ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι πολύ σημαντικός, καθώς θα συμβάλει στην ενημέρωση και τη συμβουλευτική με στόχο να καθοδηγήσει τους μαθητές στις σωστές επιλογές. 

• Γιατί να δίνουν δύο φορές τα ίδια μαθήματα και στις ενδοσχολικές και στις πανελλαδικές εξετάσεις;

Διότι τόσο οι μαθητές που τελικά θα εισαχθούν με την ελεύθερη πρόσβαση, όσο και αυτοί που θα επιλέξουν εισαγωγή με πανελλαδικές εξετάσεις θα πρέπει να έχουν αποδεδειγμένα ένα ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων και μαθησιακών αποτελεσμάτων στα αντικείμενα που έχουν τη μεγαλύτερη συνάφεια με το Επιστημονικό Πεδίο που επιλέγουν. Αυτά τα μαθήματα θα πρέπει να κρίνουν με μεγαλύτερη βαρύτητα τον βαθμό του απολυτηρίου, ο οποίος θα λαμβάνεται υπόψη στις τελικές επιδόσεις και των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων. 

• Πώς θα προκύπτει ο βαθμός απολυτηρίου;

Για τα εξεταζόμενα μαθήματα το 40% του βαθμού προκύπτει από τα αποτελέσματα των ενδοσχολικών εξετάσεων και το 60% από τους βαθμούς των δύο τετραμήνων. Για τα μη εξεταζόμενα μετρά ο βαθμός μόνο των τετραμήνων. 

• Ποια η βαρύτητα του βαθμού του απολυτηρίου στη βαθμολογία για τις πανελλαδικές;

Ο βαθμός του απολυτηρίου θα έχει ένα συντελεστή 10% επί των μορίων που λαμβάνει κάποιος μαθητής που εξετάζεται στις πανελλαδικές, με προοπτική να αυξάνει σταδιακά η βαρύτητά του όσο θα αυξάνει και η αξιοπιστία του, τόσο αντικειμενικά, με την αναβάθμιση των σπουδών στο Λύκειο, όσο και στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας.

• Δεδομένου ότι ο βαθμός του απολυτηρίου λαμβάνεται υπόψη στις πανελλαδικές, πώς θα εξασφαλιστεί το αδιάβλητο των εξετάσεων και η αξιοπιστία του;

Η αξιοπιστία του απολυτηρίου ενισχύεται με την αναβάθμιση των ενδοσχολικών εξετάσεων. Για την αναβάθμιση αυτή, αντί για δεύτερες πανελλαδικές κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις, προκρίνεται η λύση της συνεργατικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων. Έτσι, αφενός δε μειώνεται η αυτονομία των σχολείων και αφετέρου η διαδικασία αυτή αποτελεί ένα πρώτο στάδιο για την εμπέδωση της συνεργατικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων, η οποία ήδη προβλέπεται να επεκταθεί και σε πολλούς άλλους τομείς. Τα σχολεία θα χωριστούν σε ομάδες ανά Δήμο στις μεγάλες πόλεις και ανά Νομό στην επαρχία. Τα θέματα σε κάθε μάθημα των Ομάδων Προσανατολισμού θα προετοιμάζονται από ομάδα διδασκόντων όλων των σχολείων ανά ομάδα σχολείων και το τελικό διαγώνισμα θα προκύπτει μετά από κλήρωση ομάδας θεμάτων μέσα από ένα μεγαλύτερο πλήθος. Τα θέματα θα στέλνονται ηλεκτρονικά στους μαθητές των σχολείων της συγκεκριμένης ομάδας και η εξέταση θα είναι δίωρη. Επιτηρητές θα είναι οι καθηγητές των δημόσιων σχολείων, αλλά διαφορετικής ειδικότητας από την ειδικότητα των καθηγητών του εξεταζόμενου μαθήματος. Στα ιδιωτικά σχολεία οι επιτηρητές θα είναι ένας από το δημόσιο σχολείο και ένας από το ιδιωτικό σχολείο. Τα γραπτά των μαθητών, αφού καλυφθούν τα ονόματα, θα βαθμολογούνται από καθηγητή άλλου σχολείου. Με την παραπάνω διαδικασία ενισχύεται ο ρόλος της σχολικής μονάδας και αναβαθμίζεται η αξιοπιστία των τελικών εξετάσεων και απαντώνται οι ανησυχίες ότι θα υπάρξουν αδικαιολόγητα υψηλές βαθμολογίες. Σε βάθος χρόνου και εφόσον η προτεινόμενη μεταρρύθμιση κριθεί επιτυχημένη, στόχος είναι να αυξάνεται η βαρύτητα του απολυτηρίου για την εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση, έτσι ώστε μελλοντικά το Σχολείο να αποτελέσει τον βασικό πυλώνα μετάδοσης γνώσης για την προετοιμασία του επιστημονικού δυναμικού της χώρας. 

• Μπορεί κάποιος που εισήχθη σε Τμήμα Ελεύθερης Πρόσβασης να μετεγγραφεί σε αντίστοιχο Τμήμα;

Όχι, εφόσον έχει επιλέξει Τμήμα Ελεύθερης Πρόσβασης, αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για συνειδητή επιλογή, οπότε δεν έχει νόημα η μετεγγραφή. Φυσικά, αν προκύψουν αιφνιδίως λόγοι μετεγγραφής μετά την εισαγωγή του μαθητή στο Τμήμα της προτίμησής του, θα μπορεί να αξιοποιεί τη διαδικασία των κατ’ εξαίρεση μετεγγραφών.