Η «βαθύπλουτη κυρία» και η καθημερινή κακοποίησή της 

Είναι η κιβωτός του πολιτισμού μας. Ένας από τους τέσσερις πυλώνες του εθνικού μας οικοδομήματος (το «ομόγλωσσον», σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, μαζί με τους άλλους τρεις: το «όμαιμον», το «ομόθρησκον», τα «ομότροπα ήθη και έθιμα»). 

Η μόνιμη έγνοια – μαζί με την ελευθερία- του Εθνικού μας Ποιητή Διονύσιου Σολωμού («μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα»). Η πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου, με το αποδεδειγμένα πλουσιότερο λεξιλόγιο και την μοναδική εκφραστική δυνατότητα. Κορυφαίοι εκπρόσωποι του πνεύματος από όλον τον κόσμο εκφράστηκαν γι’ αυτή με απεριόριστο σεβασμό, πολλοί εξ αυτών με δέος.

Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει:«Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι μόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της ομιλίας και της γλώσσας, όσο καμία άλλη γλώσσα». Ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολταίρος είχε ευχηθεί : «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών». Ο επίσης Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ τεκμηρίωσε με τον ακόλουθο αφοπλιστικό τρόπο την υπεροχή της: «Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Έχει δηλαδή ό,τι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης». Η Μαριάννα Μακ Ντόναλντ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής του TLG (Thesaurus Linguage Graecae, Προγράμματος σύστασης λεξιλογίου της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα του Ομήρου και μέχρι τα τέλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που σημαδεύτηκε με την πτώση της ) δήλωσε «Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας». 

Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κέλλερ είχε πεί «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού». Ο δε μέγας Φόλφγκανγκ Γκαίτε ομολόγησε εκστασιασμένος : «Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα». Είναι αποκαλυπτικός μάλιστα ο διάλογος του σπουδαίου αυτού Γερμανού πνευματικού δημιουργού με τους μαθητές του: «- Δάσκαλε τι να διαβάσουμε για να γίνουμε σοφοί όπως εσύ; -Τους Έλληνες κλασικούς. – Και όταν τελειώσουμε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαβάσουμε; – Πάλι τους Έλληνες κλασικούς». Αυτούς που τα περισσότερα ελληνόπουλα «καταφέραμε» να εξορίσουν από τη βιβλιοθήκη τους, θεωρώντας τα αρχαία ελληνικά ξένη γλώσσα, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Ανδρέα Κάλβο «ακαταλαβίστικους» λόγω γλώσσας συγγραφείς.

Αυτή, λοιπόν, η «βαθύπλουτη κυρία», καθημερινά κακοποιείται. Συχνά η κακοποίησή της είναι βάναυση. Oι υπεύθυνοι σιωπούν αφήνοντας αφύλακτη διάβαση αγραμματοσύνης στα παιδιά μας. Οι αναλφάβητοι σαρώνουν ανεμπόδιστοι. Οι ημιμαθείς με μόνο προσόν την κομματική ταυτότητα, τον περιβόητο «ημετερισμό», τοποθετούνται σε θέσεις κλειδιά. Οι αρεστοί υποκαθιστούν τους αρίστους οδηγώντας τους στο γνωστό πλέον Brain drain (τη διαρροή εγκεφάλων στο εξωτερικό) . Η Ακαδημία Αθηνών, το Ανώτατο Πνευματικό Ίδρυμα της χώρας ,παραμένει στη «σιγή των ήχων», στο «μην ενοχλείτε». Λέξη για την καθημερινή κακοποίηση της γλώσσας, τον κατά συρροή διασυρμό της. Ο λεγόμενος πνευματικός κόσμος, ως συνήθως, δεν εκτίθεται. Φυλάγεται. Οι εκπρόσωποί του επιδίδονται σε δημόσιες σχέσεις. Για να μην ξεχνιούνται. Να έχουν ανοιχτές πόρτες προβολής. Όλοι σιωπούν. Κοινώς μούγκα. Καμιά ενόχληση ή αηδία που ακούν συνεχώς στην τηλεόραση την εμετική παρέλαση του «σαν, σαν, σαν» . «Σαν πατέρας, σαν μάνα, σαν γονιός, σαν καθηγητής, σαν υπουργός”. Το ολόσωστο- ως δηλώνον ιδιότητα- «ως πατέρας, ως μάνα, ως γονιός, ως καθηγητής, ως υπουργός» έχει εξαφανιστεί. Κυρίαρχη η παρομοίωση, η μη πραγματικότητα. Ένας εικονικός, αναλφαβητισμός. Έτσι, μιλάει η τηλεόραση, αυτή είναι η γλώσσα της. Τα ίδια – και χειρότερα – με το Διαδίκτυο. Πλήρης γλωσσική ασυδοσία στο χαοτικό διαδικτυακό σύμπαν. Σωρός τα γλωσσικά «μαργαριτάρια»: οι ληστές που έγιναν «περιβόητοι», η «εκατονταετία» που γιορτάσαμε, ο «σορός» (λες και είναι τσουβάλι) που έφτασε στο αεροδρόμιο, οι «τραπεζικοί» υπάλληλοι που απεργούν, «οι εκδοθέντες πράξεις» των νομοσχεδίων, τα σύγχρονα «ιδεολογικά ρέματα», το «αυτοκινητιστικό» ατύχημα, οι «Στύλοι» του Ολυμπίου Διός, το άρθρο που «διαπραγματεύεται», «από ανέκαθεν», «εκ του μακρόθεν»… 

Και έτσι μιλάνε όλα – ή σχεδόν όλα – τα παιδιά μας. Τα Greeklish (Γκρίκλις) τείνουν να υποκαταστήσουν- αν δεν υποκατέστησαν- το κυρίαρχο γλωσσικό όργανο. Όλοι σιγούν. Έκπληξη που ακόμη δεν έχουν πάρει «βούρδουλα» οι Γλωσσολόγοι μας. Οι τέσσερις ορίζουσες της είδησης, το Πού, Πότε, Πώς και Γιατί, υφίστανται προκλητική απαξίωση. Κανένας σεβασμός στην ιερότητα του γεγονότος, το οποίο υποκαθίσταται από την «βολική» σχολιολογία και σχολιογραφία. Τα στοιχεία τελευταίας έρευνας που είδαν το φως της δημοσιότητας είναι αφοπλιστικά: Η κακή χρήση της γλώσσας μας στην τηλεόραση αγγίζει το 70% ,στο ραδιόφωνο το 20% και στις εφημερίδες μόλις το 10%. Ναι, καμία αντίρρηση, η δεκαετής κρίση έπληξε καίρια τον Γραπτό Τύπο, ο οποίος δεκαετίες κρατούσε ολοζώντανη και ασφαλή τη γλώσσα μας. Οι κυκλοφορίες καταβαραρθρώθηκαν. Στα καλά τους χρόνια οι εφημερίδες με την αρθρογραφία τους και τα καλογραμμένα ρεπορτάζ μάθαιναν στα νέα παιδιά την ομορφιά της γλώσσας μας. Ήταν προσβάσιμη, ευκολοδιάβαστη, ελκυστική για τα νιάτα. Το ίδιο και με τα βιβλία , τα οποία θυσιάστηκαν στο βωμό του smartphone, του facebook και του twitter, του instagram και της πολύωρης πλοήγησης στον μαγικό κόσμο του Διαδικτύου. Οι πάλαι ποτέ φιλαναγνώστες υποταγμένοι στα σαγηνευτικά άσματα της Ηλεκτρονικής Κίρκης. Αυτοί που πρέπει να μιλήσουν, να κάνουν κάτι, είναι απόντες. Το ίδιο και όσοι ορίστηκαν να φυλάνε Θερμοπύλες 

Του Γιάννη Γιώσα, Φιλόλογου- Συγγραφέα